Morgunblaðið - 04.04.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍL 1995 13
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Á ANNAÐ hundrað manns mætti á fund sljórnmálaflokkanna
á Blönduósi sl. miðvikudagskvöld.
Páll Pétursson á fundi á Blönduósi
Alþýðubandalag
fái aldrei land-
búnaðarráðuneytið
Blönduósi. Morgunblaðið.
Páll Pétursson, fyrrverandi þing-
flokksformaður Framsóknarflokks-
ins, lýsti því yfir á almennum stjórn-
málafundi á Blönduósi að hann
myndi aldrei styðja alþýðubanda-
lagsmann í stól landbúnaðarráð-
herra.
Ástæðuna sagði Páll vera þá að
Steingrímur J. Sigfússon hefði stað-
ið sig illa sem landbúnaðarráðherra
og búvörusamningurinn sem hann
gerði væri ólánsplagg.
Rúmlega hundrað manns lagði
leið sína á almennan stjórnmála-
fund á Blönduósi í síðustu viku.
Fulltrúar framboðanna kynntu þar
stefnu flokka sinna í hinum ýmsu
málum. Á fundinum vakti yfirlýsing
Páls Péturssonar um vanhæfi Al-
þýðubandalagsins til forystu í land-
búnaðarmálum athygli. Ragnar
Arnalds, Alþýðubandalagi, sagði að
Páll ætti ekki að lofa of miklu fyr-
ir kosningar.
Það kom einnig fram í máli nokk-
urra fundarmanna að baráttan á
Norðurlandi vestra snerist að
nokkru leyti um það hvort fimmti
þingmaður kjördæmisins verði Vil-
hjálmur Egilsson, Sjálfstæðisflokki,
eða Sveinn Allan Morthens frá Þjóð-
vaka.
Fundur stjórnmálaflokka um launamisrétti kynjanna
Vilja að Alþingi kjósi
fulltrúa í Jafnréttisráð
VILJI ER til þess í öllum flokkum,
sem bjóða fram á landsvísu, að
Jafnréttisráð verði kosið á Alþingi
að hluta eða öllu leyti. Þetta kom
fram í umræðum á opnum stjórn-
málafundi um launamisrétti kynj-
anna sem haldinn var í Hlað-
varpanum á laugardag.
Vægi ráðsins ykist
Fulltrúar stjórnmálahreyfing-
anna á fundinum voru sammála
um að auka þyrfti vægi Jafnréttis-
ráðs en meginhlutverk þess ætti
að vera að hafa frumkvæði í jafn-
réttismálum. Lárd V. Júlíusdóttir,
Þjóðvaka, benti á að það hefði
verið tillaga nefndar um endur-
skoðun jafnréttislaganna að ráðið
yrði pólitískt skipað. Það hefði síð-
an ekki hlotið hljómgrunn á Al-
þingi.
Ogmundur Jónasson, Alþýðu-
bandalagi og óháðum, taldi eðli-
legt að ráðið væri pólitískt að hluta
en vildi ekki útiloka að þar ættu
að eiga sæti fulltrúar vinnumark-
aðarins.
Kristín Ástgeirsdóttir, Kvenna-
lista, fullyrti að ráðið væri allt of
veikt. Ástæðan væri m.a. sú að
þar sæti fulltrúi VSÍ, sem jafnan
væri á móti öllu, sem ráðið beitti
sér fyrir.
Jafnréttismál í
forsætisráðuneytið
Katrín Fjeldsted, Sjálfstæðis-
flokki, setti fram þá hugmynd á
fundinum að jafnréttismál yrðu
færð úr félagsmálaráðuneytinu
yfir í forsætisráðuneytið. Hún
sagðist vera sannfærð um að það
gæfi málaflokknum aukið vægi.
Katrín var spurð að því á fundinum
hvort hún treysti Davíð Oddssyni
til að sinna jafnréttismálum. Hún
svaraði að bragði að jafnréttismál-
um væri „mjög vel borgið í þeirra
höndum en aðeins með góðri hand-
leiðslu".
Stjórnmálamenn kynna mögulegar leiðir til að útrýma launamisrétti kynjanna
„Nóg- af skýrslum,
tími aðgerða er
runninn upp“
FULLTRÚAR sex stjórnmála-
flokka, sem bjóða fram á lands-
vísu, kynntu leiðir flokka sinna til
að útrýma launamisrétti kynjanna
á líflegum fundi í Hlaðvarpanum
sem hópur kvenna úr ólíkum stétt-
um stóð fyrir á laugardag. Orð
Kristínar Ástgeirsdóttur, Kvenna-
lista, eru til marks um anda fund-
arins, einkum meðal fundargesta.
Hún lýsti yfir því að konum þætti
nóg komið af skýrslum um launa-
kjör kvenna, tími aðgerða væri
runninn upp. Stjórnmálamennina
greindi nokkuð á um aðferðir og
aðgerðir til að leiðrétta launamun
kynjanna, en flestir töldu að nýút-
gefin skýrsla Félagsvísindastofn-
unar HÍ um launamyndun og kyn-
bundinn launamun, sem unnin var
fyrir Jafnréttisráð, hafi gefið vís-
bendingu um það rétt einu sinni
að allt of lítið hafi áunnist i kjara-
baráttu kvenna síðustu áratugi.
Konum gefin forgjöf
Lára V. Júlíusdóttir, Þjóðvaka,
talaði fyrst og kvað niðurstöður
skýrslunnar vera sláandi. Lára full-
yrðir að ekki sé hægt að leiðrétta
launamisréttið í eitt skipti fyrir öll
en Þjóðvaki muni beita sér fyrir
sérstökum aðgerðum í launamál-
um kynjanna.
Leiðir Þjóðvaka væru m.a. að
koma á starfsmati í öllum fyrir-
tækjum, að gerðar verði jafnrétt-
isáætlanir innan stofnana og fyrir-
tækja og að launakerfið verði gert
sýnilegt þannig að allar greiðslur
og hlunnindi verði felld inn í launa-
taxtann. Lára taldi einnig vænlegt
að gefa konum forgjöf líkt og í
golfíþróttinni. Hún nefndi sem
dæmi að til greina kæmi að konur
fengju meira í sinn hlut þegar
lægstu laun eru leiðrétt í kjara-
samningum. Að hennar mati á slík
jákvæð mismunun sér stoð í jafn-
réttislögum.
Jöfn laun eru
mannréttindi
Ásta B. Þorsteinsdóttir, Alþýðu-
flokki, kvað jafnlaunastefnu kynj-
anna vera mannréttindamál. Að
hennar mati hefur umræða um
launamun kynjanna verið of þröng
á síðustu árum og ekki náð_ að
vekja karla til umhugsunar. Ásta
fullyrti að ýmislegt hafi verið gert
á síðasta kjörtímabili til að jafna
aðstöðu kynjanna og tók sem dæmi
stofnun sjóðs til atvinnusköpunar
kvenna og skipun nefndar um und-
irbúning ókynbundins starfsmats.
Það sem þurfi að gera á næstu
árum, að sögn Ástu, er að marka
heilsteypta fjölskyldustefnu og
skólastefnu sem geri konum kleift
að taka þátt í atvinnulífinu. Þann-
ig sé einsetning skóla brýnt fjöl-
skyldu- og jafnréttismál. Aðild að
ESB mun einnig auka jafnrétti
kynjanna að mati Ástu. Hún benti
á að tilskipanir sambandsins nauð-
beygðu þjóðir til að taka til hjá sér
í jafnréttismálum. Danir hafi t.a.m.
nýtt sér vel Evrópusamstarfið en
þar væri launamismunur milli
kynja „aðeins“ 11%.
Sett verði jafnlaunalög
Siv Friðleifsdóttir, Framsóknar-
flokki, sagði það stefnu flokks síns
að sett verði jafnlaunalög. Mark-
mið þeirra yrðu í megindráttum
að skylda fyrirtæki og stofnanir
til að framkvæma starfsmat sam-
kvæmt lögum og gera jafnlaunaá-
ætlanir. Siv taldi einnig brýnt að
stofnaðar verði jafnréttisnefndir í
öllum sveitarfélögum en einnig
skyldu stærri sveitarfélög skipa
jafnréttisfulltrúa.
Siv lagði áherslu á að kynskipt-
ur vinnumarkaður héldi við launa-
misrétti kynjanna. Til að breyta
því þurfi að gera stórátak til að
hafa áhrif á hefðbundið námsval
kynjanna. Hún sagði það staðreynd
að aukin menntun skilaði sér ekki
jafnt til kvenna sem karla.
Katrín Fjeldsted, Sjálfstæðis-
flokki, kallaði eftir viðhorfsbreyt-
ingu fólks í jafnréttis- og launa-
málum. Hún kvað alla vera sam-
mála um að ríkjandi ástand væri
óviðunandi og það væri sínu lakast
á íslandi í samanburði við ná-
grannalöndin. Hún taldi þó niður-
stöður skýrslu Jafnréttisráðs
sanna umfram allt að karlar of-
meti störf sín en konur vanmeti
sín störf. Viðhorfsbreytingin felist
þannig í því að konur líti stærri
augum á störf sín.
Launamismunun kynjanna er
einfaldlega brot á ágætum jafn-
réttislögum að mati Katrínar. Hún
fullyrti að konur hefðu farveg til
að leiðrétta stöðu sína en hann
væri kærunefnd Jafnréttisráðs.
Katrín hvatti allar konur til að
nýta sér þá leið til kjarajöfnunar.
Nóg af skýrslum
Kristín Ástgeirsdóttir, Kvenna-
lista, sagði að það væri undarlegt
að sitja undir framsögum kollega
sinna og hlusta á yfirlýsingar
þeirra um að nú væri tími til kom-
inn að Ieiðrétta launamisrétti kynj-
anna. Hún benti á að Kvennalistinn
hafi setið á Alþingi í 12 ár og
m.a. flutt tillögu um framkvæmd
starfsmats. Á þeim tíma hafi
gömlu flokkarnir ekki haft mikinn
áhuga á tillögum þeirra. Hún
kvaðst þó fagna því að flokkarnir
séu loks að vakna og vonaði að
einhver meining væri fólgin í lof-
orðum þeirra.
Kvennalistinn hefur, að sögn
Kristínar, sett fram aðgerðaáætlun
í 12 liðum fyrir komandi kosningar
til framkvæmdar á næsta kjör-
tímabili. í þeirri áætlun felist m.a.
að framfærslukostnaður einstakl-
ings verði skilgreindur, lægstu
laun hækkuð í áföngum, ákveðin
upphæð verði lögð hliðar í næstu
kjarasamningum til að bæta
lægstu laun kvenna, nýtt starfsmat
verði unnið, fæðingarorlof verði
lengt í 9 mánuði og vinnulöggjöfin
endurskoðuð með tilliti til réttinda
og stöðu kvenna.
Allar greiðslur
gerðar opinberar
Ögmundur Jónasson, Alþýðu-
bandalagi og óháðum, lagði
áherslu á að launamisrétti verði
ekki útrýmt nema tekið verði á
róttækan hátt á málefnum fjöl-
skyldunnar. Hann taldi þó nauð-
synlegt að grípa til afmarkaðra
aðgerða, s.s. að beita kynhlutlausu
starfsmati. Sú leið sé árangursrík
við að útrýma misrétti í almenna
kauptaxtakerfinu.
Þá taldi Ögmundur brýnt að allt
launabókhald verði gert sýnilegt,
að allar greiðslur, hlunnindi og
sporslur verði festar í samnings-
bundin laun. Hið siðarnefnda verði
þó ekki framkvæmt fyrr en að
tryggt sé að almennir launataxtar
verði hækkaðir til að vega upp á
móti aukagreiðslunum. Loks er það
grundvalláratriði að mati Ögmund-
ar að jafpréttislögin verði fram-
kvæmd m.a. með gerð jafnréttis-
áætlana og skipun jafnréttisfull-
trúa í stofnunum og stærstu fyrir-
tækjum.