Morgunblaðið - 04.04.1995, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍL 1995 41
AÐSENDAR GREINAR
Hvaða bóndi mundi
slátra öllum sínum bú-
stofni rétt fyrir burð?
SÍÐAN ég byijaði
að skrifa greinar um
betri nýtingu sjávar-
fangs, aukningu á
vannýttum fiskistofn-
um og betri umgengni
um fiskimið okkar,
eru orðin allmörg ár.
Þá var ekki farið að
veiða loðnu nema í
beitu, karfinn var all-
ur settur í bræðslu,
aldrei var hirt grá-
lúða, búri, háfur,
tindabikkja, hörpu-
skel, skötuselur,
makríll og svo mætti
lengi telja. Allar þessar fiskafurðir
þykja nú herramannsmatur og eru
seldar dýru verði. Mikið mega nú
sjómenn og útgerðarmenn vera
stoltir af viðbrögðum sínum vegna
nýtingar þessara stofna, þó seint
sé. Allir þeir fjölmörgu sem varað
hafa við rányrkju og hirðuleysi um
helstu auðlind þjóðarinnar sjá nú
loks, ef til vill, uppskeru erfiðis
síns. Þeir hafa hvatt til að hætt
verði að henda fiski og úrgangi í
hafið en að í staðinn verði allur
afli hirtur sem um borð kemur. í
síðustu grein minni varaði ég við
öllum undanþágum, það ætti að
hirða allt fiskmeti sem um borð
kemur í fullvinnsluskipum, annað
skapaði fordæmi. Því miður reynd-
ist ég sannspár, nú hefur verið
gefinn frestur fram yfir aldamót
að fylgja eftir þeim lögum sem
kváðu á um að skip ættu að koma
að landi með allan afla. Nú geta
menn hent eins og þeim sýnist
fram að þeim tíma.
Þegar við sjáum í fjölmiðlum
fréttir hvaðanæva úr heiminum,
að hent sé milljónum tonna af fiski
og fiskafurðum og að stærstu fisk-
veiðiþjóðir veraldar fari sem gull-
grafarar um fiskimiðin, verða
þjóðir sem byggja framtíð sína að
mestu á fiskafurðum að spyrna
við fæti. Þær verða að taka saman
höndum, vernda þær sjávarafurðir
sem í hafinu eru og nýta þær á
skynsamlegan hátt, til dæmis hvali
og seli. Við megum aldrei ganga
svo nærri nokkurri tegund að út-
rýming blasi við. íslendingar mega
aldrei kasta frá sér umráðarétti
sínum yfír fiskimiðunum.
Dæmið frá Kanada sýnir okkur
að Spánveijar, Portúgalir o.fl.
skeyta því engu hvernig gengið
er um hafið á meðan einhver
branda er eftir, til þess eru vítin
að varast þau.
Þá kem ég að því meginmáli
sem þessi grein átti
að ijalla um en það
er gegndarlaus rá-
nyrkja okkar á hrygn-
ingarþorski.
Það vita allir sem
til þekkja að netaveiði,
trollveiði og snurvoð
ætti fyrir löngu að
vera bönnuð á hrygn-
ingarslóðum og
grunnslóðum. Það vita
allir hvenær fiskurinn
hrygnir, fái hann til
þess frið yrði ekki löng
bið þar til stofnamir
Karl Ormsson réttu sig við aftur.
Þessir banndagar um páskana eru
ekki nægur tími, við höfum dæm-
in frá Færeyjum, Kanada og Ey-
ystrasalti (þó þar sé kannski að
mestu mengun um að kenna).
Við megum aldrei
láta okkur detta það
glapræði í hug, segir
Karl Ormsson, að
hleypa öðrum þjóðum í
fískimið okkar.
Algjör friðun við Færeyjar er
að rétta við þorskstofninn þar aft-
ur og tímabundin friðun við Vest-
mannaeyjar hefur skilað ótrúleg-
um árangri. Við verðum að leyfa
veiði á flatfiski (kola) en það ætti
að miða það leyfi við báta sem
ekki eru stærri en 100-200 tonn.
Ef við spyrnum ekki strax við
fæti gætum við þurft að grípa til
neyðarúrræða sem kæmu hart nið-
ur á hagsmunaaðilum og þar með
þjóðinni allri. Það ætti til dæmis
að takmarka allar veiðar innan
einnar sjómflu frá ystu annesjum
allt í kringum landið eins og með-
fylgjandi kort sýnir. Þar mætti
aðeins veiða á línu og handfæri,
rækju, humar, síld og loðnu auk
þess flatfisk- og skelfiskveiðar.
En flatfisk verður að veiða í troll
enda kolinn hinn mesti ránfiskur
á hrogn og smáseyði. Það er farið
að tala um það af ábyrgum aðilum
að útloka allar togveiðar innan
50-100 sjómílna, sérstaklega tog-
ara. Sumir tala um 200 mílur, við
skulum vona að með skynsemi
þurfi ekki að grípa til svo rót-
tækra aðgerða. Allir viðurkenna
að togaraflotinn sé allt of stór og
blabft
-kjarni málvins!
afkastamikill. Eitt er víst að offjár-
festing í sjávarútvegi er bijálæði
og ekki er séð fyrir endann á
henni. Deila má um það hvort 200
sjómílurnar nægi til að vernda
nytjastofna. Sá dagur kann að
koma að allt hafið verði að vernda
fyrir rányrkju, sá dagur er liðinn
þegar sumir héldu að hafið væri
ótakmörkuð auðlind.
Það eru allmörg ár síðan Krist-
ján heitinn (kenndur við Últíma)
kom með sínar byltingarkenndu
hugmynd um tímabundið fískveiði-
bann.
Betur væri að okkur hefði borið
gæfa til að hlusta á hann en það
var of seint þegar þorsk- og síldar-
stofnamir höfðu hrunið. En nú er
að snúast til varnar og bjarga því
sem bjargað verður. Það mætti
hugsa sér fimm ára friðaráætlun
þar sem bátar allt að 300 tonnum
fengju að veiða frá áðurnefndri línu
og togarar aðeins utan 50 sjó-
mílna. Hvaða vit er í því að leyfa
rækjuveiðar á 600-700 tonna skip-
um uppi í landsteinum? Ég veit að
LÍNA dregin frá Reykjanesi í Öndverðarnes, Öndverðarnesi í
Bjargtanga, Bjargtöngum i heimskautsbaug, heimskautsbaugi
í Grímsey, Grímsey í Rifstanga, Rifstanga í Langanesfont,
Langanesfonti í Glettinganes, Glettinganesi íHvalbak, Hvalbak
í Ingólfshöfða, Ingólfshöfða í Kötlutanga, Kötlutanga í Surts-
ey, Surtsey í Reykjanes.
fískimið veraldar. Kannski kemur
sá tími að við getum sagt við aðrar
þjóðir: „Þið fáið ekki físk af ísland-
smiðum nema að borga vel fýrir
hann.“ Ómengaður fískur er og
verður ein dýrmætasta og hollasta
fæða sem völ er á. Við megum
aldrei láta okkur detta það glap-
ræði í hug að hleypa öðrum þjóðum
inn á fiskimið okkar.
Höfundur er áhugamaður um
fiskveiðar.

margur telur þetta hina mestu fírru
en við getum þá séð á eftir síðasta
þorskinum eins og Færeyingar og
Kanadamenn. Þjóðin verður að
horfa til fullvinnslu allra sjávaraf-
urða og skapa með því þá mestu
verðmætasköpun sem mögulegt er.
Hættum að nota gullgrafaraað-
ferðina eins og EB-löndin, hættum
að rífast um auðlindaskatt og hætt-
um að telja fískifræðinga óþarfa
svo eitthvað sé nefnt. Við eigum
ennþá auðugustu og ómenguðustu
. .- v * '
Morgunverðarfundur
Miðvikudaginn 5. apríl 1995
Skáli, Hótel Sögu frá kl. 8.00 til 9.30
Pólitísk markaðssetning
- hvaða flokkur stendur sig best?
Félag viðskipta- og hagfræðinga boöar til fundar um pólitíska markaðssetningu.
Efni fundarins verður meðal annars:
■ Hversu mikilvæg er pólitísk markaðssetning?
■ Hvaða lærdóm má draga af yfirstandandi kosningabaráttu?
■ Eru stjórnmálaflokkar að markaðssetja stefnu sína eða einstaka
frambjóðendur?
■ Eru aðferðir flokkanna úreltar?
■ Er kosningabaráttan háð eftir erlendri fyrirmynd?
■ Hvernig er pólitísk markaðssetning í Bretlandi og Bandaríkjunum?
■ Ljósvakaauglýsingar, blaðaauglýsingar eða dreifírit, hver er
áhrifaríkasti miðillinn?
■ Hafa fjölmiðlar úrslitaáhrif á val flokka á frambjóðendum?
Framsögumenn verða: Gunnar Steinn Pálsson, almannatengill.
Magnús Kristjánsson, markaðsstj. Stöðvar 2.
Fundarstjóri: Sigríður Dúna Kristmundsdóttir, dósent við HÍ.

Gunnar Steinn
Pálsson
Magnús
Kristjánsson
Sigríöur Dúna
Kristmundsdóttir

FELAG VIÐSKIPTA-
OG HAGFRÆÐINGA
Opinn fundur - allir velkomnir
M—
í tilefni af 300ustu Raynor hurðinni uppsettri á íslandi
VERKVER

*
LJ

bjóða Raynor og Verkver
nú 15% afslátt af öllum
bílskúrshurðum pöntuðum
fyrir 28. apríl
VerSdaémi: Fulningahurð 213 x 244 cm kr. 55.665 fm. InnifaliS í verSi eru brautir og þéttilistar.
_____yý, BYGGINGAVÖRUR
1 Siðumúla 27, 108 Reykjavik
i -BT 581 1544 • Fax S8U 545