Morgunblaðið - 09.01.1996, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hvað er framundan?
ÁSTAND á íslandi í
launamálum ófaglærðs
verkafólks, t.d. Dags-
brúnarmanna, er þann-
ig að það hefur um 300
kr. á klst. í dagvinnu
meðan nágrannar okk-
ar, t.d. Danir, fá fyrir
sömu vinnu röskar
1.000 krónur. Fyrir
slíku ástandi eru engin
efnahagsleg rök. Fá-
tækt er orðin ískyggi-
lega mikii hjá fjölda
fólks og minnkandi yfir-
vinna, sem lengi bjarg-
aði fólki, eykur enn á
erfíðleikana. Við þetta
bætist að íbúðir á ís-
landi eru yfirleitt mun yngri en á
t.d. Norðurlöndum. Þess vegna er
húsnæðiskostnaðarþáttur íjölskyldna
á íslandi mun stærri en þar og þús-
undir íslenskra fjölskyldna lifa miili
vonar og ótta um hvort þær geti
haldið íbúðum sínum og ef ekki á
illa að fara, verður kaupmáttur al-
mennra launa að aukast verulega.
Ég hlýt að spyija, hvað er fram-
undan?
Sömu laun og í Danmörku
Ég held að Verkamannasamband-
ið með þau félög í forystu, _sem felldu
tillögu launanefndar ASÍ, Eining,
Akureyri, Baldur, ísafirði, Dags-
brún, Reykjavík, Hlíf í Hafnarfirði
og Verkalýðs- og sjómannafélag
Keflavíkur, hljóti að sammælast um
að setja upp ákveðna og ófrávíkjan-
iega áætlun um að ná svipuðum
kaupmætti og er í Danmörku í
áföngum. Kaupmáttarmunur í þess-
um löndum er nú svo mikill að ekki
er raunhæft að jöfnuður náist í ein-
um áfanga. í þessu efni þarf að
negla samninga þannig niður að
þeir séu uppsegjanlegir ef gengis-
lækkun á sér stað, verulegar verð-
hækkanir verði, eða aðrar aðgerðir
af hálfu stjórnvalda eða
atvinnurekenda dynji
yfir sem rýra kaupmátt
lægri launa. í þessu
sambandi er það alveg
klárt að beinir skattar
verða að lækka hið
fyrsta.
Þá verður matvöru-
verð að lækka í áföng-
um og nú veit ég að
einhveijir úrtölumenn
munu benda á að hér
sé hliðstætt verð á mat-
vörum og í Noregi. Rétt
er það að vísu en hins
vegar er kaup í Noregi
allt að þrefalt hærra hjá
verkafólki. Verka-
mannasambandið og forystufélög
þess verða að afla sér sem allra
nákvæmastra upplýsinga um kaup
og kjör, skatta og verðlag í ná-
grannalöndum okkar og má ekkert
til spara með að senda mann til
þessara nágrannaianda okkar til
þess að kynna sér málin nógu ítar-
lega frá fyrstu hendi.
Landflótti
Töluvert er nú farið að bera á
landflótta. Þessi landflótti mun stig-
magnast að óbreyttu og sá flótti á
eftir að skerða alvarlega möguleika
íslensks þjóðfélags að óbreyttu. Ég
hjó eftir því um daginn að Seðla-
bankastjóri taldi þörf á að hækka
vexti vegna hættu á þenslu. Kannist
þið við tóninn? Þetta þýðir á manna-
máli að það sé háskalegt að atvinnu-
leysi minnki á Islandi. Kannast ís-
lenskt verkafólk nokkuð við þennan
tón? Seðlabankastjóri er að segja að
hækka þurfi vexti til að draga úr
atvinnumöguleikum og draga úr
kaupmætti.
Þetta hjal er ætíð nefnt einhveij-
um fínum hagfræðilegum nöfnum
enda menn þar á bæ vanir hagfræð-
ingaskrúðmælgi. Nær væri að yfir
Verkefni Dagsbrúnar-
manna er ekki að þrasa
um lagakróka hjá
félaginu þótt auðvitað
megi þar eitthvað lag-
færa, segir Guðmund-
ur J. Guðmundsson,
heldur að halda áfram
baráttunni frá útifund-
inum í haust.
dyrum Seðlabankans stæði fleyg
setning gamals hagfræðings: „Vinn-
an skapar verðmætin," og nær væri
að seðlabankastjóri hefði þau sem
sín kjörorð.
Hættum að þrasa
Verkefni Dagsbrúnarmanna nú er
ekki að þrasa um einhveija lagakróka
hjá félaginu þótt auðvitað megi þar
eitthvað lagfæra. Verkefni Dags-
brúnannanna er að halda áfram bar-
áttunni frá útifundinum í haust. Við
skulum þess vegna setja okkur það
markmið að ná í áföngum þeim kaup-
mætti sem ríkir t.d. í Danmörku og
við skulum skapa okkur það mark-
mið að útrýma atvinnuleysinu og
ekki telja það hættumerki ef hver
vinnufús hönd hefur verk að vinna.
Við skulum ná í áföngum sama kaup-
mætti og í Danmörku og tefla Verka-
mannasambandinu fram og það er
klárt að Dagsbrún mun ekki láta sitt
eftir liggja. Hér er verið að takast á
um lífshamingju íslensks verkafólks
og um íslenska framtíð.
Höfundur er formaður Verka-
mannafélagsins Dagsbrúnar.
Guðmundur J.
Guðmundsson
A RETTRI HILLU
MEf> EGLU
BREFABINDUM...
TÍMASPARNADUR ÖRYGCI FUNDIÐ FÉ
NÝJAR ÁÆTLANIR
...GENGUR ÞU
AD MIKILV/LGUM
HLUTUM VISUM
Egla bréfabindin fást í 5 mismunandi
stærðum. Þau stærstu taka 20% meira
en áður, en verðið er það sama. Og
litaúrvalið eykur enn á fjölbreytnina!
Þessi vinsælu bréfabindi fást í
öllum helstu bókaverslunum landsins.
RÖÐ 06 RECLA
Múlalundur
Vinnustofa SÍBS
Sími: 562 8500
Simbréf: 552 8819
Nýr skattur -
vaxtahækkun
HUÓÐVARP kallaði
til sín um morgunstund
á dögunum tvo alþing-
ismenn að ræða við þá
um nýjan skatt á spari-
fjáreigendur, sem
skattheimtumenn
munu vera með á
ptjónunum. Umræðan
hófst á fullyrðingum
um að ijármagnstekju-
skattar væru lagðir á
um öll lönd, þar sem
þeir þekktú til. Hins
gleymdu þeir að geta
- eða vissu ekki - að
líklegt má telja að þessi
ósanngjarni skattur
verði innan skamms
aflagður t.d. í Danmörku og Þýzka-
landi, og myndu þá vafalaust fleiri
þjóðir fylgja í kjölfarið.
Að vísu er íjármagnstekjuskattur
innheimtur á ísiandi, en nýlundan
er að skattheimtumenn ætla að fara
að elta sparifjáreigendur uppi með
álögur á tekjur þeirra af sparifé.
Hljóðvarpsmaðurinn spurði þing-
mennina hveija þessi nýi skattur
myndi helst hitta fyrir. Því svöruðu
þeit' ekki, og vissu kannski ekki.
Undirritaður minnist þess frá ár-
unum á Alþingi að þar var margur
„vinstri" garpurinn, sem stöðugt
vildi vera í ani við að reyna að ná
til „breiðu bakanna" með álögur, og
virtist aldrei átta sig á að meðaljón-
inn borgar mest alla skattana og
nýjar álögur bitna ævinlega harðast
á honum. Ef það skyldi flökra að
einhveijum að með skattlagningu
spariíjár náist sérstaklega til „breiðu
bakanna" vaða þeir hinir sömu í
meiri viilu en nokkru sinni.
Meira en se_x tíundu alls sparifjár
í Landsbanka íslands eru í eigu eldri
borgara, sem flestir hafa með aðdá-
anlegri hagsýni og fórnfýsi lagt til
hliðar til elliáranna. Það eru ekki
auðmenn með „breið bök“.
I Landsbankanum eiga tugþúsund-
ir einstaklinga 35 þúsund milljónir á
Kjörbókum og Landsbókum. Margt
af þessu er sama fólkið, sem rænt
var verðgildi spariijár síns og fé þess
brennt upp í óðaverðbólgunni á sínum
tíma. Allt hefir það áður greitt háa
skatta af þessu íjármagni. Og nú
ætlar hið opinbera að ráðast á þenn-
an lægsta garð að ná til sín fé í óseðj-
andi ríkissjóðshítina. Það er dapur-
legt ef þar fer fremstur fjármálaráð-
herrann úr flokki greinarhöfundar.
Hann hefði þurft að ná einhveijum
öðrum árangri í nær fimm ára starfi
sínu í því embætti en skuldasöfnun
og skattahækkunum. Greinarhöfund
minnir að stefna flokks hans hafi
verið önnur. Og það verður því miður
að segjast eins og er, að glíman á
Alþingi við fjárlagahallann er skringi-
leg og ótrúverðug á að horfa. Minnir
helzt á mann, sem ætlar að rétta við
íjárhag sinn með því að hætta að
greiða áfallnar skuldir. Frestun nauð-
synlegra framkvæmda er ekki sparn-
aður. Að þrengja kosti sjúkra og aldr-
aðra hljóta að vera ráð ráðþrota
manna, sem „einkavinavæða" með
hinni hendinni og gefa
miiljarða á þann garða.
Hin nýja skattlagning
er ekkert annað en
hrein eignaupptaka ef
grannt ef skoðað.
Ríki og bankar keppa
um ijármagnið, sem lík-
legt er. Meðan vextir
af spariskírteinum rík-
isins eiga áfram að vera
skattfijálsir, eftir því
sem fregnir herma, er
ætlunin að skattleggja
vexti af sparifé. Áfar
snjallt ráð og fijáls-
hyggjulegt! Og afleið-
ingin kemur í einn stað
niður: Bankarnir geta
ekki séð af því fjármagni, sem þar
er ávaxtað, ef þeir eiga að geta sinnt
viðskiptavinum sínum, sér í lagi at-
vinnuvegunum, og neyðast því til að
Þótt sá sem hér heldur
á penna eigi ekki einn
um að véla, segir Sverr-
ir Hermannsson, er
auðvelt að segja fyrir
um það, að Landsbanki
íslands mun slá
skjaldborg um við-
skiptavini sína.
hækka innlánsvexti. Því vet'ður svo
ekki öðruvísi mætt en með hækkun
útlánsvaxta.
Furðulegt er að sjá einn af
fremstu mönnum næst stærsta
bankans róa í fyrirrúmi í aðförinni
að spariijáreigendum, ofan í kaupið
gamall verkalýðsforingi. Hann hlýt-
ur að vera að gæta einhverra ann-
arra hagsmuna en bankans síns.
En - í upphafi skyldi endirinn
skoða. Þó sá sem hér heldur á penna
eigi ekki einn um að véla, er auð-
velt að segja fyrir um það, að Lands-
banki íslands mun slá skjaldborg
um viðskiptavini sína. Hann mun að
sjálfsögðu greiða af sínu ráðstöfun-
arfé hvern eyri sem á innlánseigend-
ur verður lagður með hinum nýja
skatti. Auðvitað verður sá útgjalda-
auki bankans að einhveiju leyti fjár-
magnaður með hærri útlánsvöxtum.
Allt ber að sama brunni: Hið nýja
skattaráð er ráðleysi verra.
Hitt er svo annað mál einnig, að
hærri útlánsvextir bitna harðast á
þeim sem síst skyidi, ungu skuldugu
fólki að koma undir sig fótunum.
Skriffinnur þessi skorar hér með á
samtök ungs fólks í Sjálfstæðis-
flokknum að snúast af alefli gegn
ósvinnu þessari. Og sparifjáreigend-
ur þurfa að minna atkvæðaþiggjend-
ur rækilega á atkvæðaréttinn sinn.
Það er viðskiptamál, sem þeir skilja,
líka í upphafi kjörtímabils.
Höfundur er bankastjóri.
Sverrir Hermannsson
Vinningar í Bingó Bjössa ferðaleiknum
Útdráttur 8. janúar.
Sony Play Station frá Skífunni hlaut:
Katrin Helga, Jörfabakka 20, Reykjavlk
Ársáskrift af Andrés önd blððunum frá Vðku Helgafell hlutu:
Krakkarnir, Lambltaga 10, Reykjavik
Valdimar I. Össurar, Fjaröarstræli 14, tsafirði
10.000,- þúsund króna gjafaúttekt frá Leikbæ hlaut:
Eva Brink, Strandgötu 12, Stokkscyri
Stigasl ða frá Útilíf hlaut:
Sjafnar Gunnarsson, Hátúni 23, Eskifirði