Morgunblaðið - 09.01.1996, Blaðsíða 56

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTI 85
ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Finnar vilja styrkja stöðu íslenzku og finnsku í norrænu samstarfi
Skilningur verði tryggð-
ur þótt það kosti fé
Morgunblaðið/Ásdís
Sólin
hækkar
álofti
Flugleiðir
Snjókoma
eyðilagði
útsöluna
FLUGLEIÐIR tapa líklega
milljónum króna vegna mis-
heppnaðrar auglýsingaherferð-
ar í Bandaríkjunum um síðustu
helgi, samkvæmt upplýsingum
Steins Loga Björnssonar,
svæðisstjóra fyrirtækisins þar.
Að sögn Steins Loga var
félagið með auglýsingaherferð
um helgina í þeim tilgangi að
auka ferðalög með Flugleiðum
til Evrópu.
Viðskiptavinum voru boðin
tvö sæti fyrir eitt á sérstökum
kjörum, svosem tíðkast hefur á
leiðum félagsins milli íslands
og Evrópu. „Þetta er í fyrsta
sinn sem við gerum þetta hér
en nú er allt útlit fyrir að þessi
útsala fari forgörðum og við
sitjum bara uppi með kostnað-
inn,“ sagði Steinn Logi.
„Við auglýstum heilmikið
um helgina og áttum von á að
símalínurnar yrðu rauðglóandi
í dag. En það komst enginn til
vinnu vegna fannfergisins og
því enginn til að svara í síma
á skrifstofum okkar,“ sagði
Steinn Logi Bjömsson.
Breiðþota leigð
Á sunnudag féll niður áætl-
unarferð frá Keflavík til Balti-
more og vélin sem var á leið
til New York varð að lenda í
Orlando, að sögn Einars Sig-
urðssonar, blaðafulltrúa Flug-
leiða. Þar bíða um 170 farþeg-
ar eftir að um hægist og lokið
verður við að ryðja flugvöllinn
í New York. I gær var ekkert
flogið vestur um haf vegna
veðurs en í dag hefur verið leigð
Boeing 747 breiðþota frá
Frakklandi til að fljúga vestur.
Vélin mun fara til Baltimore
og New York síðdegis með 519
farþega.
■ Veðrið lokaði/19
FINNSKA ríkisstjórnin, sem tók við
formennsku í norrænu ráðherra-
nefndinni um áramótin, leggur höf-
uðáherzlu á það í starfsáætlun
sinni, sem hefur verið gefin út, að
styrkja stöðu íslenzku og finnsku
og tryggja að Norðurlandabúar
geti gert sig skiljanlega á eigin
móðurmáli í norrænu samstarfi og
í sámskiptum við yfirvöld á Norður-
löndunum.
í starfsáætluninni segir meðal
annars: „Með málskilningi er ekki
aðeins átt við kunnáttu í „skandin-
avísku“, heldur er afar mikilvægt
að leggja einnig áherzlu á þá, sem
tala finnsku og íslenzku og geta
ekki tjáð sig á neinu skandinavísku
máli. Finnland hyggst samþykkja
aðgerðir, sem auka möguleika
Norðurlandabúa — líka Finna og
íslendinga — að taka þátt í nor-
rænu samstarfí á eigin tungumáli á
jafnréttisgrundvelli.“
Finnska stjómin leggur áherzlu á
að Norðurlandabúar njóti jafns rétt-
ar, einnig hvað tungumálið varðar,
í hvaða norrænu ríki sem þeir búa.
Þá segir í starfsáætluninni að athug-
un skuli fara fram á framkvæmd
norræna tungumálasáttmálans, til
að tryggja tungumálaþjónustu á
Norðurlöndum. „Að þessu ber að
keppa, jafnvel þótt það hafi í för
með sér mikil íjárútlát, sem kunna
að íþyngja norrænu Ijárlögunum
næstu árin,“ segir í áætluninni.
Norræni tungumálasáttmálinn
kveður á um að tryggja beri að
norrænir borgarar geti tjáð sig á
eigin móðurmáli í samskiptum við
yfirvöld hvar sem er á Norðurlönd-
unum. Því beri að leggja mönnum
til túlk, þó með þeim fyrirvara að
því verði við komið.
Þessir göngugarpar á nýju
brúnni yfir Kringluraýrar-
braut nutu hækkandi sólar og
góða veðursins. Daginn lengir
nú hvern dag og horfir fólk
fram á bjartari tíð með blóm-
um í haga.
Það var trú manna að sólin
hækkaði á lofti um hænufet
hvern dag. Frá vetrarsólstöð-
um hinn 22. desember síðast-
liðinn hefur daginn lengt um
45 mínútur, eða að jafnaði
tvær og hálfa mínútu á dag.
Kærði leign-
bílstjóra
fyrir nauðgun
Könnun gerð á nýgengi alnæmis í Vestur-Evrópu
Island eina landið þar sem
ekki er árleg aukning
ÚTBREIÐSLA alnæmis er ekki eins
ör á íslandi og í mörgum öðrum lönd-
um og er ísland eina landið í V-Evr-
ópu þar sem ekki hefur verið árleg
aukning nýgengis, þ.e. fjölda tilfella
á 100 þúsund íbúa á ári.
Þetta kemur fram í grein í janúar-
hefti Læknablaðsins. I greininni er
lýst faraldsfræði alnæmis og smits
af völdum alnæmisveiru fyrstu 10
árin sem sjúkdómurinn hefur verið
þekktur á íslandi. Helstu breyting-
arnar á tímabilinu voru vaxandi hlut-
ur gagnkynhneigðra meðal smitaðra
einstaklinga og minnkuð útbreiðsla
smits meðal samkynhneigðra karla.
í árslok 1994 höfðu greinst 79
karlar og 14 konur með smit af völd-
um alnæmisveiru. Af þeim greindust
30 karlar og fimm konur með al-
riæmi. Flestir þeirra sem höfðu smit-
ast voru á aldrinum 20-29 ára (44%)
og flestir þeirra sem greindust með
alnæmi voru á aldrinum 30-39 ára
(40%).
Nýgengi alnæmis var 1,36 (2,3
hjá körlum og 0,4 hjá konum) á fyrstu
10 árunum. Af þeim 35 sem greind-
ust með alnæmi dóu 26 (74%) á tíma-
bilinu. Meðallíftími eftir að alnæmi
greindist reyndist 22 mánuðir.
Alnæmi fyrst greint hér 1985
Nýgengi greinds smits náði há-
marki hér á landi á árunum 1985-
1988 en hefur síðan haldist nokkuð
stöðugt. Dánartala vegna alnæmis
hefur vaxið hlutfallslega meira hin
síðari ár en fjöldi þeirra sem greinst
hafa með sjúkdóminn. Bæði nýgengi
og dánartala sjúkdómsins eru óbein-
ar vísbendingar um að dregið hafi
úr útbreiðslu smits á undanförnum
árum og að ekki hafi verið margir
ógreindir smitaðir einstaklingar í
samfélaginu.
Hlutfall gagnkynhneigðra óx
Flestir þeirra sem greindust með
alnæmi (91%) og alnæmissmit (65%)
voru samkynhneigðir karlmenn enda
eru þeir stærsti áhættuhópurinn hér
sem víðast annars staðar á Vestur-
löndum. Verulega hefur dregið úr
útbreiðslu smits meðal þeirra á tíma-
bilinu. Hlutfall gagnkynhneigðra fór
vaxandi á tímabilinu og var 16% í
lok þess.
Hlutur kvenna meðal smitaðra
hefur vaxið jafnt og þétt á undan-
förnum árum en það er sambærileg
þróun og hefur átt sér stað í Evr-
ópu. Ekkert barn smitaðist hérlendis
á tímabilinu. Alnæmi hefur ekki
greinst meðal blóðþega frá árinu
1986, enda hófst skimun fyrir al-
næmissmiti meðal blóðgjafa 1985.
Sprautufíklar í smithættu
Alnæmissmit hefur ekki náð að
breiðast út meðal fíkniefnaneytenda
sem nota sprautur hér á landi en
sums staðar eru þeir stærsti áhættu-
hópurinn. í ljósi þess að smitandi
lifrarbólgur af gerð B og C, sem
hafa sömu smitleið og alnæmisveir-
an, hafa náð að breiðast út meðal
sprautufíkla hér á landi er sá hópur
í hvað mestri hættu að smitast af
völdum alnæmisveirunnar.
Dánartölur vegna alnæmis voru
ekki háar á íslandi á tímabilinu. Þær
reyndust hæstar meðal karla í ald-
urshópnum 30-49 ára.
UNG kona hefur kært leigubílstjóra
fyrir að hafa nauðgað sér síðla
nætur á sunnudag. Konan var flutt
á bráðamóttöku fyrir fórnarlömb
nauðgana og Rannsóknarlögregla
ríkisins fer með rannsókn málsins.
Samkvæmt upplýsingum RLR er
enginn í haldi vegna þessa máls.
Stúlkan, sem er tæplega tvítug,
segir að leigubílstjórinn hafi ekið
með hana á afvikinn stað og nauðg-
að henni áður en hann skilaði henni
heim. Að sögn RLR er eftir litlu
að fara í þessu máli. Óljóst sé hvar
nauðgunin hafi átt sér stað og af
hvaða stöð leigubíllinn er. Litlir
áverkar voru á konunni, að sögn
RLR.
Þetta er önnur nauðgunarkæran
á leigubílstjóra á nokkrum mánuð-
um. I byrjun október á síðasta ári
kærði tvítug kona leigubílstjóra fyr-
ir nauðgun. Hún var ölvuð og sofn-
aði í bílnum en vaknaði að sögn við
það að leigubílstjórinn var að eiga
við hana samfarir.