Morgunblaðið - 16.03.1996, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 16. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kristján Ólafsson, Spaugstofunni, tilefni kæru til RLR:
í smokklíki og skreiö j |j
gegnum sköp á konu
ISVM'
- útvarpsstjörl blöur eíllr aö heyra frá RLR
SVONAútmeðþigKristjánminn. Löggan vill stinga þér inn annars staðar. . ,
V erkalýðsfor ingj ar um tillögur að
breytingum á atvinnuleysistryggingalöggjöfinni
Stórt skref afturábak
FORSVARSMÖNNUM verkalýðs-
félaga, sem Morgunblaðið ræddi
við, líst illa á hugmyndir sem fram
hafa komið í nefnd um endurskoðun
á atvinnuleysistryggingum og segja
að þær séu stórt skref aftur á bak
frá núverandi fyrirkomulagi. Full-
trúi Alþýðusambandsins í nefndinni
muni skiia séráliti. Það sé borið
niður þar sem síst skyldi þegar
rætt sé um að skerða atvinnuleysis-
bætur og verkalýðshreyfíngin hljóti
að beita sér gegn þessum hugmynd-
um.
Tapað áttum
Kristján Gunnarsson, formaður
Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur, segir að í tillögum
nefndarinnar megi sjá sókn Vinnu-
veitendasambandsins og félags-
málaráðherra gegn atvinnulausu
fólki. Það sé eins og menn hafi
tapað dálítið áttum í baráttunni
við atvinnuleysið, atvinnuleysin-
gjarnir virðist vera orðnir vanda-
mál en ekki atvinnuleysið sjálft.
„Atvinnuleysinu verður ekki út-
rýmt með því að taka bætur af
atvinnulausu fólki. Þarna er um
að ræða beina kjaraskerðingu fyrir
þá sem verst standa í þessu þjóðfé-
lagi,“ sagði Kristján.
Hann sagði að þetta væru hans
fyrstu viðbrögð við þessum tillög-
um. Atvinnulaust fólk sem hefði
skitnar 50 þúsund krónur i bætur
á mánuði væri ekki sá hópur sem
gæti tekið á sig skerðingar. Það
væri nær fyrir menn að nota þetta
starfsþrek sitt til þess að berjast
gegn atvinnuleysinu en ekki at-
vinnuleysingjunum.
Aðspurður sagði hann að fulltrúi
Alþýðusambandsins í nefndinni
sem hefði unnið tillögurnar hefði
dyggilega skýrt sjónarmið Alþýðu-
sambandsins þar og hefði ekki
samþykkt þær. „Þessar skerðing-
artillögur og þessi verk eru ekki
tillögur fulltrúa Alþýðusambands-
ins, það er deginum ljósara," sagði
Kristján.
Hann sagði að það virtist vera
orðin vinnuregla hjá félagsmála-
ráðherra og hans starfsfólki að
rusla upp lagatexta með nógu
miklu rugli og kjaraskerðingum og
síðan sætu menn uppi með þá
ömurlegu stöðu að þurfa nánast
að semja sig frá þessu. Dæmin
væru fleiri eins og til dæmis hvað
varðaði breytingar á vinnulöggjöf-
inni. Þessi vinnubrögð kölluðu á
rosalega hörð viðbrögð þegar
samningar losnuðu. „Ég held að
það væri nú hyggilegt fyrir Pál
Pétursson að fikta ekki mikið með
eldspýturnar í púðurgeymslunni.
Það kann ekki góðri lukku að
stýra,“ sagði Kristján að lokum.
Líst hörmulega á
Ragna Bergmann, formaður
verkakvennafélagsins Framsóknar
í Reykjavík, segir að sér lítist
hörmulega á það sem hún hafi heyrt
af tillögunum um breytingar á at-
vinnuleysistryggingalöggjöfinni.
Hún sagðist ekki hafa séð sjálf
frumvarpsdrögin, en farið hefði
verið yfir málið í baknefnd Alþýðu-
sambandsins sem fjallaði um at-
vinnuleysismál og hún sæi ekki
hvernig hægt væri að hrinda slíkum
tillögum í framkvæmd, eins og hvað
varðaði fjórtán daga biðtíma eftir
bótum, þriggja ára hámarkstíma
bóta, hækkun lágmarksaldurs til
atvinnuleysisbóta í 18 ár og fleira.
„Mér fínnst þetta vera skelfing
sem er að ganga yfir fólk,“ sagði
Ragna. Hún sagðist til dæmis ekki
vita hvert ætti að vísa fólki sem
væri búið að vera atvinnulaust í
þrjú ár ef tillögurnar yrðu að lög-
um. Sveitarfélög yrðu ekki öll tilbú-
in til að taka þetta fólk upp á sína
arma.
Ragna sagði að fulltrúi Alþýðu-
sambandsins myndi skila séráliti í
þeirri nefnd sem væri að undirbúa
tillögurnar. „Mér finnst þetta mjög
miður og ég sé ekki hvernig þessi
ríkisstjórn ætlar að halda á þessum
málum, því tillögurnar markast all-
ar af skerðingum,“ sagði Ragna
ennfremur.
Bjöm Snæbjörnsson, formaður
verkalýðsfélagsins Einingar á Ak-
ureyri, sagðist ekki vera sáttur við
þær skerðingarhugmyndir sem til-
lögurnar gerðu ráð fyrir. Sérstak-
lega fyndist honum vegið að lægst
launaða fólkinu sem ekki ætti að
fá nema 90% af bótum ef það hefði
verið á mjög lágum launum. Að
mörgu öðru mætti finna í tillögun-
um, eins og hvað varðaði lengingu
á biðtíma, hækkun lágmarksaldurs
og fleira og fleira, en þetta atriði
fyndist honum standa upp úr hvað
óréttlæti varðaði.
Björn sagði að fulltrúi Alþýðu-
sambandsins í nefndinni myndi ör-
ugglega skila séráliti. Tiliögurnar
hefðu ekki komið fram í heild en
það sem heyrst hefði af þeim væri
til hins verra. „í heildina tekið sýn-
ist mér þetta vera stórt skref aft-
urábak,“ sagði Björn.
Hann sagði að ákvæðið um 90%
bóta væri bein árás á láglaunafólk
og þýddi það til dæmis að maður
með 50 þúsund kr. laun gæti að
hámarki fengið 45 þúsund kr. at-
vinnuleysisbætur, þó atvinnuleysis-
bæturnar nú væru 53 þúsund krón-
ur á mánuði. „Það er verið að segja
við fólk sem er á lægstu laununum
í dag: Ef þú verður atvinnulaus, þá
áttu að fá ennþá minna en þau lág-
markslaun sem talað er um. Mér
fínnst þetta til skammar fyrir þá sem
eru að setja þetta fram og fyrir
stjórnvöld ef þau ætla að koma þess-
um tillögum fram. Þetta er ekkert
annað en árás á láglaunafólk í land-
inu,“ sagði Björn ennfremur.
Hann sagði að með þessum tillög-
um væri verið að þrengja meira að
þeim sem yrðu fyrir þeirri ógæfu
að missa vinnuna. Hins vegar væri
frumvarp um vinnumiðlanir til bóta.
„Ég hef nú ekki trú á því að þing-
menn eigi eftir að samþykkja þetta
og koma fram fyrir kjósendur sína
og segjast ætla að minnka við þá
lægstlaunuðu. Það er alla vega eitt-
hvað annað en ég heyrði í síðustu
kosningabaráttu," sagði Bjöm að
lokum.
Hryðjuverk ofsatrúarmanna
Vandi araba
og Israela
Goder var spurður
hvort Yasser Arafat,
forseti sjálfsstjórn-
arsvæða Palestínumanna,
myndi sjálfur geta brotið á
bak aftur starfsemi hryðju-
verkamanna _ úr röðum
Hamas og íslamska jihad
eða ísraelar myndu gera það
sjálfir.
„Hryðjuverkastarfsemi er
vandi sem er afar erfitt að
leysa endanlega, við verðum
að láta okkur nægja skref
í rétta átt,“ sagði Goder. „Þá
skiptir ekki máli hvort rætt
er um Alsír, Egyptaland,
ísrael eða sjálfsstjórnar-
svæði Palestínumanna.
Yasser Arafat hvetur ekki
til hryðjuverka, hann berst
gegn þeim en leggur hann
sig nægilega mikið fram í
þeirri baráttu? Ég get ekki
svarað spurningunni á ótvíræðan
hátt, hvort hann gerir 75% eða
95% af því sem hann gæti gert
eða allt sem í valdi hans stendur."
Goder segir ísraela oft eiga erf-
itt með að skilja ummæli fulltrúa
Palestínumanna. Arafat fordæmi
sjálfur hi-yðjuverk. Fyrir viku hafi
Khaddoumi, sem annist erlend
samskipti í stjórn Arafats, sagt
opinberlega að tilræðismennirnir
sem myrtu saklaust fólk í ísrael
hafi verið hetjur. Hvernig eigi að
túlka þetta?
„Það er margt gott hægt að
segja um íslam,“ segir Goder. „ísl-
am boðar bræðralag, jafnrétti
þjóða, vináttu milli þjóða, fjöl-
skyldugildi, margt sem er afar já-
kvætt. Því miður er íslam að ala
af sér bókstafstrú og taumlausar
öfgar sem merkja virðingarleysi
fyrir viðhorfum annarra. Sá sem
ekki er sammála mér skal deyja,
er viðhorfið. Við berjumst gegn
' slíkri ofsatrú í okkar röðum en við
viljum að stjórnvöld Palestínu-
manna geri það einnig og það
undanbragðalaust.“
Hann viðurkennir að staða Ara-
fats sé erfið vegna þess að Hamas
annist ýmsa mikilvæga félagslega
þjónustu meðal Palestínumanna
sem stjórn Arafats hefði ekki efni
á að taka að sér strax, þótt hún
fái nú mikinn fjárstuðning frá ríkj-
um heims.
Hamas nýtur íjár sem aflað er
með söfnunum, m.a. í Bandaríkj-
unum og á Norðurlöndum án þess
að spornað sé við því með lögum,
ekkert raunverulegt eftirlit. Goder
segir að þetta telji ísraelar ger-
samlega óviðunandi meðan Ijóst
sé að hluti af fénu renni til sjálf-
morðssveitanna. Liðsmönnum
þeirra, sem laumist inn í strætis-
vagna í ísrael með sprengjur inn-
anklæða og taki fjölda saklausra
borgara með sér í dauð-
ann, sé stundum um-
bunað ríkulega eftir
dauðann með fé er
renni til ættingja sjálfs- _______
morðingjans. Þetta sé “"
eins konar tryggingastarfsemi,
hvatning til ódæðisverka og ekki
reynt að fela hana.
„Viðbrögð stjómvalda í Israel
[vegna tilræðanna] eru að loka
■ landamærunum að sjálfstjórnar-
svæðunum og það er fullkomlega
rökrétt aðgerð. Um 100.000 Pa-
lestínumenn á Gaza starfa að jafn-
aði í Tel Aviv, örstutt er á milli
þessara staða. Lögreglan getur
ekki fylgst með 100.000 manns,
þess vegna er landamærunum lok-
að, jafnvel þótt ekki sé annað a
ferðinni en ótti við tilræði. Við
vitum að fáeinir smjúga í gegn en
það er auðveldara að fínna þá en
að fylgjast með svona mörgum.
Þetta veldur þjáningum meðal
Hanan Goder
► HANAN Goder er annar
sendiráðsritari við sendiráð
Israels í Osló er annast tengslin
við Island. Goder sér um pólitísk
og menningarleg efni fyrir
sendiráðið og samskipti við fjöl-
miðla. Hann er fæddur í Jerúsal-
em 1961, lauk prófi við Hebr-
eska háskólann í borginni 1987
og starfaði í 10 ár fyrir sjálf-
stæða umhverfisstofnun. 1992
hóf hann störf í utanríkisþjón-
ustunni, var tvö ár í Nígeríu en
var sendur til Noregs í júlí í
fyrra. Goder flutti fyrirlestur á
fundi Alþjóðamálastofnunar
Háskóla Islands á fimmtudag
um þróun mála í Miðausturlönd-
um og friðarsamninga ísraela
og Palestínumanna og endur-
tekur fyrirlesturinn á morgun,
sunnudag.
Yasser Arafat
styður ekki
hryðjuverk
Palestínumanna, við vitum það og
þetta er slæmt fyrir okkur líka.
En markmiðið er ekki að refsa
Palestínumönnum. Fyrir nokrum
árum var það svo að ef við höfðum
betur töpuðu Palestínumenn og
öfugt. Núna er ástandið öðruvísi,
við getum unnið saman en því
miður valda tilræðin að undan-
förnu jafnt þeim sem okkur tjóni.
Takist Arafat ekki að halda aftur
af Hamas mun það lenda á honum
eins og bjúgverpill.
ísrael mun ekki senda skrið-
dreka inn á Gaza á morgun, svo
rhikið er víst. Ég vil ekki vera með
vangaveltur út af enn verri þróun
mála en að undanförnu en við vilj-
um að Arafat leggi harðar að sér,
eins og hann hefur reyndar verið
að gera.“
Goder telur að gagnkvæm tor-
tryggni sé rótföst í samskiptum
ísraela og araba, hún komi í veg
fyrir samninga við Sýr-
lendinga um Gólanhæð-
ir. ísraelar geti ekki af-
salað sér öryggi sínu í
hendur Assad Sýrlands-
forseta sem sé í reynd
flokksbróðir Saddams íraksfor-
seta, báðir séu svonefndir baath-
sósíalistar.
Spurt var hvort gagn hefði ver-
ið að friðarfundi um 30 ríkja og
stofnana í Egyptalandi í vikunni.
„Já og sá fundur var ekki haldinn
í þágu Vesturlanda, hann kom
fyrst og fremst arabaríkjunum að
gagni. Hann var ekki aðeins hald-
inn fyrir Arafat eða vegna hætt-
unnar fyrir ísraela.
Ógnin er alþjóðleg, menn verða
að gera sér grein fyrir því. Það
verður að tryggja eftir bestu getu
að fjárstuðningi við hryðjuverka-
sveitirnar verði hætt, þetta var
ákveðið í Egyptalandi og er mjög
mikilvægt.“