Morgunblaðið - 30.03.1996, Side 30

30 LAUGARDAGUR 30. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
ENN GEISAR gjörningaveður í
Vesturlandskjördæmi út af níu kíló-
metra vegarspotta sem öll afkoma
kjördæmisins virðist hvíla á. Ekki
hefur verið flóafriður á bæjum í
Reykholtsdal og víðar vegna þess
að ólíklegasta fólk virðist nú allt
sitt eiga undir því að neðri leiðin,
um túnið á Stóra-Kroppi, verði valin
í stað þess að halda vegarstæðinu
á þeim slóðum sem það hefur verið
sl. fimmtíu ár, á efri leið, fyrir
mynni Flókadals.
Því hefur áður verið lýst að lagn-
ing Borgarfjarðarbrautar um rækt-
arland á Stóra-Kroppi muni ónýta
jörðina til búskapar með þeim hætti
er fyrir liggur að þar verði stundað-
ur. Landskemmdir og tap á nokkr-
um hekturum ræktaðs og ræktan-
legs lands fyrir utan mikið óhag-
ræði af umferð eru nægar ástæður
til að staldra við og huga að öðrum
kostum. Jörðin er þegar skorin í
fjóra hluta af tveimur þjóð- og sýslu-
vegum ásamt leiðslu Hitaveitu
Akraness og Borgarness.
Byggðastefna;
ekki fyrir alla
Þeir aðilar í Reykholtsdal og fleiri
hreppum í Borgarfirði sem reynt
hafa að fá veglagningu um hina
neðri leið hrint í framkvæmd verða
að fara að láta sér skiljast að vegur-
inn verður aldrei lagður þar. Þar
er fyrir hreppsvegur sem þeir geta
ekið er vilja sjá með eigin augum
uppbygginguna á einu stærsta
mjólkurbúi á Vesturlandi. Það væri
t.d. upplagt fyrir heilbrigðisráðherr-
ann, fyrsta þingmann Vesturlands,
að taka sér frí frá að skenkja kakói
í bolla fatlaðra og skreppa upp í
Borgarfjörð og sjá með eigin augum
hvað hún með pólitísku ístöðuleysi
sínu er að hjálpa til við að leggja í
rúst. Holit er fyrir alla framsóknar-
menn að minnast þess hve byggða-
stefna þeirra hefur mörg andlit.
Tún malbikuð
fyrir milljónir
Ingibjörg Pálmadóttir liggur und-
ir ámæli þeirra er minnst mega sín
í þjóðfélaginu fyrir nið-
urskurð í heilbrigðis-
málum er á þeim lend-
ir. Það er auðvitað ekki
verk hennar einnar, en
hún hefur hins vegar
orðið að taka á sig póli-
tíska ábyrgð á málefn-
inu. Það sýnir einstakt
pólitískt dómgreindar-
leysi að hún ætli að
bæta því á sig að
nokkrir pólitískir vel-
gjörðarmenn hennar í
kjördæminu, með spor-
göngu oddvita tveggja
aðlægra hreppa Reyk-
holtsdals, fái að sökkva
tugum milljóna í túnin
á Stóra-Kroppi. Hart er til þess að
hugsa að þingmaður sem lögum
samkvæmt á að fylgja eigin sann-
færingu og samvisku skuli, með
þeim hætti er nú liggur fyrir að
Ingibjörg hefur gert, láta stjórnast
af ofríki fáeinna hávaðaseggja.
Óþolandi er að horfa á afgreiðslu
málsins hjá stjórnvöldum byggjast
á upplognum forsendum um veg-
tækni, umferðaröryggi og staðhætti
alla.
Uppbygging stöðvuð?
Lykilspurningin er hvort þessi
hópur á að komast upp með að
hrekja fólk frá lífsviðurværi sínu í
nafni hagsmuna og hagræðingar,
sem mikið vantar á að liggi rök-
studd fyrir. Uppbyggingin á Stóra-
Kroppi hefur farið fram með því
sniði er forystumenn í landbúnaðar-
málum vilja að verði í framtíðinni.
Rökstutt álit þeirra á málinu liggur
fyrir og ættu ráðamenn að kynna
sér það.
Hvað höfðingjarnir
hafast að
Mál þetta er þannig vaxið að það
verður ekki útkljáð með því að
ginna saklaust fólk til liðveislu. Það
var gert. Bóndi sá í Reykholtsdal,
Bernharð Jóhannesson, er ritar
grein um málið í Mbl. 22. mars
sl., varð einmitt uppvís að því að
segja ósatt frá þýðingu
skjals þess er hann bað
menn að rita nöfn sín
á, þess er nú á að sýna
vilja . meirihluta
hreppsbúa. Margir
tóku góð og gild orð
hans og annarra er að
söfnun undirskrift-
anna stóðu, að erindið
snerist ekki um hvor
yrði farin, efri eða
neðri leið. Þeir væru
bara að mótmæla því
að sett yrði einbreitt
malbik á veginn á efri
leiðinni. Textinn inni-
heldur kröfu til yfir-
valda um lagningu
vegarins á neðri leiðinni. Undan
þessu verður ekki vikist.
Á þá loks að tala
um lýðræði?
„Rússnesk" afgreiðsla eins og
þetta mál fékk í upphafi hefur lengi
tíðkast með mörg mál í dreifbýlinu.
Það þekkja þeir er setið hafa fundi
í hinum ýmsu félögum og ráðum í
sveitinni að höfðingjarnir hafa sín
„framfara-“ og áhugamái fram með
því að ýta þeim að hinum er minna
mega sín og láta þá samþykkja.
Þannig varð einmitt dýrasta hita-
veita á íslandi til. Héraðið mun lengi
súpa seyðið af því.
Samþykkt umferðaröryggis-
nefndar svæðinu, er byggð á hrein-
um heilaspuna heimildarmanna
hennar um staðhætti, slysahættu
og fleira. Samþykkt samgöngu-
nefndar Vesturlands un vakostina
og hvor væri betri fékkst með hrein-
um lygum. Þetta vita þeir í dag er
að þessu stóðu. Þetta eru þau há-
leitu efnistök er stjórnvöld syðra
hafa haft úr að moða til að byggja
ákvarðanir sínar á. Þessar voru
„staðreyndirnar“ er landbúnaðar-
og umhvefisráðherra, Guðmundur
Bjarnason, fékk að hafa til hliðsjón-
ar er hann kvað upp sinn dóm sl.
haust. Málið er illa unnið frá upp-
hafi. Barátta eigenda hinna þriggja
jarða er harðast verða fyrir afleið-
Hér er skorað á ráð-
herra og þingmenn,
segir Guðmundur
Kjartansson,að slá
botninn í þetta mál.
ingum þjóðvegar á neðri leið hefur
því snúist um að fá ráðamenn til
að kynna sér staðhætti af eigin
raun. Efri leiðin ER fullkomlega
boðleg. Þá er þess að geta að hún
liggur um fegursta útsýnisstað í
öllu héraðinu. Það skiptir máli fyrir
þær tugþúsundir ferðamanna er
eiga leið þarna um á hvetju ári.
Persónuníð
Svo hart hafa andstæðingar Jóns
Kjartanssonar bónda á Stóra-Kroppi
verið keyrðir að þeir hafa orðið upp-
vísir að persónuníði af verstu tegund
er þeir ráku fyrir vit sveitunga
sinna, málstað sínum til væntanlegs
framdráttar. Þetta uppátæki lýsir
þvílíkri heimsku og sjálfseyðingar-
hvöt að með ólíkindum er. Öfugt
við ætlan þeirra er að þessu stóðu
verður ekki slegið undan níðhögg-
um. Nú hefur þessi hópur gerræðis-
manna fengið andstöðu við hæfi og
kveikar sér við.
Bernharð Jóhannesson bóndi í
Sólbyrgi gekk á fund Reykdæla með
erindi sitt á dögunum. Fjöldi manns
hefur staðfest opinberlega, m.a. í
Ríkissjónvarpinu, að hann hafi sagt
erindi sitt annað en í skjali hans
stóð. Bernharð Jóhannesson spyr
hvort þrír menn eigi að ráða þessu
máli. Hann á þar væntanlega vlð
fyrsta þingmann kjördæmisins og
oddvitana tvo. Bernharð hlýtur að
geta svarað spurningu sinni sjálfur.
Hornspark Ingibjargar
Niðurstaða þessa máls lá fyrir
að loknum fundi þingmanna kjör-
dæmisins og Vegagerðarinnar í
byijun mánaðarins. Efri leiðin skyldi
farin og nýr, malbikaður vegur
byggður þar. Hornspark Ingibjargar
Pálmadóttur „bjargaði" neðri leið-
inni í bili að kröfu nokkurra fylgis-
manna hennar er ekki þora að
ganga erinda sinna uppréttir eða
opinberlega.
Nú liggur það fyrir að frekar en
að fá nýjan malbikaðan veg á efri
leið ætlar þessi hópur manna að fá
ákvörðun frestað og leggja „sinn“
veg að landamerkjum Stóra-Kropps
með vinkilbeygju upp á efri leiðina.
Þar ætlar svo þessi rismikli hópur
að bíða átekta með oddvita Skorra-
dalshrepps og skriftaföður sínum,
Reykholtspresti.
Reykholtsprestur hefur, eins og
þjóðin veit, verið störfum hlaðinn
við að innleiða hina nýju siðbót í
Þjóðkirkjunni sem fram hefur farið
með svipuðum hætti og árið 1551.
Hann hefur í hjáverkum gefið sér
tíma til að hafa afskipti af þessu
máli sem falla utan við allt kristi-
legt curriculum. Þau hafa orðið til
þess að alger trúnaðarbrestur hefur
orðið milli hans og margra sóknar-
barna sem jafnvel sækja nú út fyrir
brauðið í kirkjulegum efnum.
Hollt er fyrir slíkar kempur að
minnast þess nú er kennt hefur
verið, m.a af prófasti í borgfirsku
brauði um síðustu aldamót, að „per-
sónulegu áreiti skuli ekki svarað,
nema með lögsókn".
Tímabær málalok
Hér er skorað á samgönguráð-
herra og þingmenn Vesturlands-
kjördæmis að slá botninn í þetta
mál og skal Vegagerð ríkisins falið
að hefjast þegar í stað handa við
byggingu vegarins eins og ákveðið
var á fundi þessara aðila í byijun
mars sl., að beiðni ráðherrans. Um
hina efri leið. Þar er vegurinn í dag
vegna þess að vegtæknileg rök
mæltu með því á sínum tíma að
flytja hann þangað upp af hinni
neðri leið, er oftast varð ófær á
vetrum. Það hefur lítið breyst. Það
er hreint út sagt hlægilegt að nokk-
ur sá maður er dvaldi í Reykholts-
dal veturinn 1994-95 og sá með
eigin augum ófærðina á neðri leið-
inni skuli enn halda því fram að hún
sé gott stæði fyrir fjölfarinn þjóð-
veg.
Höíundur er rekstrarhag-
fræðingur.
Hljótt rennur Reykjadalsá
Guðmundur
Kjartansson
Megrunarkúrar eru fitandi!
ER EKKI kominn tími til að koma
af stað skipulagðri upplýsingastarf-
semi til almennings varðandi skyn-
samlegt fæðuval til að viðhalda kjör-
þyngd og sporna við því að fólk (að-
allega konur) fari ítrekað í hina
ýmsu skyndimegrunarkúra?
í mörg ár hefur undirrituð orðið
mikið vör við að konur fari í hinn
og þennan „megrunarkúrinn" til að
ná af sér aukakílóunum í flýti. Fyr-
ir skömmu barst undirritaðri í hend-
ur uppskrift að „megrunarkúr“ sem
kona nokkur hafði fengið á líkams-
ræktarstöð einni hér í Reykjavík.
Þessi „megrunarkúr" gengur undir
nafninu efnaskiptakúr ríkisspítal-
ans. Oft hafa nú gengið kvenna á
milli afleitir megrunarkúrar t.d.
bananakúrinn, sítrónukúrinn,
kampavínskúrinn svo eitthað sé
nefnt. En efnaskiptakúr ríkisspítal-
ans slær öll met í vitleysunni og
án efa getur þessi efnaskiptakúr
verið stórskaðlegur heilsunni. Kúrn-
um á að fylgja í 13 daga og á hann
að ganga út á það að breyta efna-
skiptum líkamans og svo á að vera
hægt að borða venjulega aft.ur eftir
að kúrnum lýkur án þess að fitna.
Áhrif kúrsins eiga að vara áfram
eftir að honum lýkur. Fullyrt er að
fólk geti misst 7-20 kg af aukafitu
á 13 dögum. Lögð er áhersla á að
kúrnum sé fylgt nákvæmlega og
að tyggja tyggigúmmi geti verið
nóg til að eyðileggja áhrif kúrsins.
Mælt er með því að drekka þrjá lítra
af vatni á dag til að koma í veg
fyrir höfuðverk og aðrar aukaverk-
anir.
Dæmi úr kúrnum:
1. dagur.
Morgunmatur: 1 bolli
svart kaffi og 1 sykur-
moli.
Hádegismatur: 2 harð%
soðin egg, spínat soðið
í vatni og 1 tómatur.
Kvöldmatur: 1 stórt
buff (300 g), iceberg-
salat m/olíu og sítrónu
2. dagur
Morgunmatur: 1 bolli
svart kaffi og 1 sykur-
moli.
Hádegismatur: 8 sneið-
ar skinka, 1 dós léttjóg-
úrt eða hrein jógúrt.
Kvöldmatur: 1 stórt
buff (300 g), iceberg-
salat m/olíu og sítrónu
og einn ferskur ávöxtur.
7. dagur
Morgunmatur: 1 bolli te án sykurs.
Hádegismatur: ekkert.
Kvöldmatur: 1 stk. grilluð lamba-
kótiletta og 1 ferskur ávöxtur.
12. dagur
Morgunmatur: 1 stór rifin gulrót
m/sítrónu.
Hádegismatur: .200 g soðin ýsa
m/sítrónu og smá smjörklípu.
Kvöldmatur: 1 stórt buff (300 g),
icebergsalat m/selleríi eða aspas.
Hinir 9 dagarnir eru á sömu nót-
um.
Það er án efa fjöldi kvenna sem
hefur fengið þennan kúr í hendurnar
og vafalaust ófáar þeirra prófað
kúrinn. Konur sem eru óánægðar
með útlit sitt og finnst þær of feitar
eru tilbúnar að leggja mikið á sig
fyrir skjótfenginn árangur í fitutapi.
Og hvað með ungu stúlkurnar sem
allar vilja hafa vöxt eins og frægu
tískusýningarstúlkurn-
ar? Þær margar hveija
gleypa við nýjum
megrunarkúr til að
prófa.
1 kg af líkamsfitu
inniheldur 7.000 hita-
einingar og því má
segja að það sé ómögu-
legt að missa 20 kg af
fitú á 13 dögum. Til
þess þarf að missa 1,5
kg af fitu á dag. Það
er einfaldlega ekki
hægt og engum hollt
að reyna það. Skyn-
samlegt er að minnka
he. neyslu og auka
hreyfingu um það sem
nemur 500 til 1.000 he. á dag og
þannig er hægt að missa 'A kg eða
í mesta lagi 1 kg af fitu á viku.
En hvað gerist í líkamanum þegar
farið er í svona megrunarkúr, eða
svelti eins og það heitir í raun?
1. Það sem gerist fyrst þegar lík-
aminn fær minna en hann eyðir er
að löngun í fituríka fæðu eykst. Það
eru viðbrögð líkamans við svelti.
Hugsanlega geta sumar haldið þessu
svelti áfram í einhveija daga, jafn-
vel vikur en að lokum gefast þær
líklega upp eins og flestar gera,
„detta í það“ og troða sig út af öllu
sem þær ná í. Þeim finnst líkami
þeirra öskra á mat, kökur, sælgæti,
og þær eru búnar að fá nóg af því
að neita sér um allt góðgætið.
2. Þegar líkaminn fær minna en
hann er vanur, hægir hann á
brennslunni til. að nýta betur það
litla sem hann fær.
3. Þegar líkaminn fær færri hita-
einingar en hann eyðir finnur hann
sína eigin orku til að eyða. Því þeg-
ar konur fara í megrun halda þær
áfram að sinna sínum daglegu störf-
um. Þær taka sér ekki frí í vinnunni
eða hætta að sinna heimilisstörfum
af því að þær eru í megrun. Þar sem
þær borða ekki nóg til að uppfylla
þarfir líkamans, mun hann leita uppi
sína eigin orku, og sú orka er vöðv-
amassi líkamans. Líkaminn er í raun
að éta sig upp innan frá. Þetta allt
gerir það að verkum að brennsla lík-
amans er á skjaldbökuhraða, vöðv-
amassi minnkar og þá um leið
minnkar grunnbrennsla líkamans og
græðgi í mat verður meiri en nokk-
urn tíma fyrr. Þreyta verður mikil,
Það eina rétta er,
að mati Agústu
Johnson, fituminni
fæða og regluleg og
næg hreyfing.
orkan til að takast á við hversdags-
leg verkefni minnkar. En ekki er
allt upptalið. Það er enn eitt sem
gerist í Iíkamanum í megrun. Hann
mun leitast við að geyma þá orku
sem gefur flestar hitaeiningar og
reynir þannig að hafa úr sem mestu
að moða í þessari hungursneyð því
auðvitað er megrun ekkert annað
en hungursneyð, svelti. Þessi orku-
tegund er auðvitað fita. Nú hver er
niðurstaðan? IJkami þinn mun varð-
veita fitu. Öskra á mat, hægja á
Ágústa
Johnson
brennslu og lækka grunnbrennsluna
með því að bijóta niður vöðvamassa.
Megrun! Er ekki kominn tími til að
endurskoða merkingu þessa orðs?
Megrun er svo áhrifarík aðferð til
að fitna að ein nýjasta aðferðin til
að fá of grannt fólk til að fitna er
að setja það á stutta megrunarkúra
aftur og aftur. Sérðu hvað megrun
gerir fyrir líkama þinn?
Ef þú vilt að líkami þinn varð-
veiti líkamsfitu ...
Ef þú vilt stærri fitufrumur ...
Ef þú vilt fleiri fitufrumur...
Ef þú vilt minni vöðvamassa . . .
Ef þú vilt hægari brennslu ...
Ef þú vilt þyngjast. . .
.. .FARÐU ÞÁ í MEGRUN
Það er ljóst að það þarf að gera
átak í að upplýsa almenning um
þessi mál til að stuðla að heilbrigðum
matarvenjum og koma í veg fyrir
megrunarsjúkdóma eins og anorexiu
nervosa og bulimiu sem er sífellt að
aukast, sérstaklega á meðal ungra
stúlkna. Það þarf að koma fræðsl-
unni að í skólakerfinu og það þarf
að vera mun meiri umfjöllun í fjöl-
miðlum. Það er löngu vitað að fólk
hreyfir sig minna en áður og neysla
á fituríku skyndibitafæði hefur aldr-
ei verið meiri. Fólk borðar feitmeti
af öllum mögulegum gerðum eins
og það getur í sig látið og svo er
rokið í „megrunarkúr" inn á milli
og þegar allt er komið í sama farið
aftur þá er aftur farið í nýjan „megr-
unarkúr".
Undirrituð skorar á manneldisráð,
næringarfræðinga og alla þá sem
láta sig þessi mál varða að láta nú
til skarar skríða og gera átak í að
upplýsa almenning um það að megr-
unarkúrar virka ekki og að það eina
sem virkar er fituminna fæðuval og
regluleg hreyfing.
Höfunclur er A.C.E.-líkamsrækt-
arþjálfarí og framkvæmdustjðrí.