Morgunblaðið - 20.09.1996, Side 8

8 FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Landfrystingin koinin á hnén:
Mörg frystihúsin
eru að gefast upp
og munu loka á næstu mánuðum haldt fram sein horfir, segir Arnar Sigurmundsson
ÞAÐ lítur ekki björgulega út með kauphækkun í næstu samningum Gunna mín. Stjórinn
bara strax komin á hnén í buxunum með bótinni á rassinum og farinn að brynna músum.
Sjávarútvegsráðherra um skipan
undirbúningsnefndar fyrir Sjávarútvegsskóla
Fulltrúi frá HA hefði
ekki breytt neinu
Ingvar Birgir Jón
Friðleifsson Þórðarson
ÞORSTEINN Pálsson
sj ávarútvegsráðherra
segist telja að það
hefði engu breytt varð-
andi staðsetningu
Sjávarútvegsskóla Há-
skóla Sameinuðu þjóð-
anna þó að fulltrúi frá
Háskólanum á Akur-
eyri hefði verið í undir-
búningsnefnd.
„Það er ekki aðal-
atriði þessa máls hvort
Háskólinn á Akureyri
hafi átt fulltrúa í
nefndinni. Málið var
hvort við fengjum
þennan skóla eða ekki.
Ríkisstjórnin tók
ákvörðun um að skólinn hefði aðal-
aðsetur hjá Hafrannsóknastofnun
en þetta er verkefni sem er unnið
í samvinnu fleiri stofnana, og með-
al annars Háskólans á Akureyri.
Við þurftum að geta sýnt fram á
að skólinn gæti starfað í því um-
hverfi sem er hér á landi og sér-
fræðiþekking okkar á þessu sviði
dreifist fyrst og fremst á þessar
þrjár stofnanir; Hafrannsókna-
stofnun og háskólana tvo.“
Bæjarstjórn Akureyrar mót-
mælti í fyrradag einróma þeirri
ákvörðun að skólinn yrði staðsettur
í Reykjavík. Guðmundur Stefáns-
son, bæjarfulltrúi Framsóknar-
flokksins, sagði í viðtali við Morg-
unblaðið að niðurstaðan hefði ekki
komið á óvart miðað við það að
fulltrúar sjávarútvegsstofnanna í
Reykjavík hefðu átt sæti í henni.
Engin ein stofnun
getur sinnt kennslunni
Ingvar Birgir Friðleifsson, skóla-
stjóri Jarðhitaskóla Sameinuðu
þjóðanna, var formaður íslenskrar
nefndar sem fjallaði um möguleika
á staðsetningu Sjávarútvegsskóla
Háskóla Sameinuðu þjóðanna hér
á landi. Hann stýrði einnig alþjóð-
legri nefnd sem kannaði málið fyr-
ir Háskóla Sameinuðu þjóðanna.
„Nefndirnar komust báðar að
þeirri niðurstöðu að engin ein stofn-
un gæti sinnt kennslunni. Alþjóð-
lega nefndin kom til Akureyrar og
skoðaði aðstæður. Nefndarmenn
voru mjög hrifnir af vissum þáttum
þar en það eru aðeins afmörkuð
svið. Það á eftir að ákveða hvað
verður kennt á Akureyri og hvað
í Reykjavík."
Ingvar segir að kennt verði á
fimm brautum í skólanum i upp-
hafí en síðar verði þeim fjölgað í
sjö. Nemendumir verða fiskifræð-
ingar, líffræðingar, lögfræðingar,
hagfræðingar, verkfræðingar og
aðrir háskólamenntaðir menn. Ing-
var segir að kennslan verði því
mjög sérhæfð en brautimar nái
yfír vítt svið.
„Nemendur verða að vera í nán-
um tengslum við sérfróða kennara
í slíku námi og hafa aðgang að
góðu bókasafni, rannsóknarstofum
og raunverulegum verkefnum á
sínu sérsviði. Viss svið er hægt að
kenna á Akureyri, til dæmis fisk-
vinnslutækni, útgerð og gæðaeftir-
lit. í öðmm greinum þarf að sækja
sérþekkingu til Reykjavíkur, til
dæmis varðandi stofnstærðarmat,
eftirlit með fiskistofnum, hafréttar-
mál, alþjóðlega fiskveiðisamninga
og fleira. Það var ekki íslensk
byggðapólitík sem réð tillögum al-
þjóðlegu matsnefndarinnar, enda
sátu í henni menn sem eru í fremstu
röð á sínu sviði. Einn þeirra hefur
til dæmis undanfarin tuttugu ár
verið helsti fiskveiðisérfræðingur
Alþjóðabankans."
Staðsetningin
pólitísk spurning
Jón Þórðarson, forstöðumaður
sjávarútvegsdeildar Háskólans á
Akureyri, segir staðsetningu skól-
ans pólitíska spurningu. Hann telur
að Háskólinn á Akureyri geti sinnt
kennslu fyrir Sjávarútvegsskólann
ef honum hefði verið falið það.
„Strax með nefndaskipuninni
var í raun búið að taka ákvörðun
um að skólinn yrði í Reykjavík. Ég
bendi á að forstöðumaður sjávarút-
vegsdeildar Háskóla Íslands sat í
henni. Aðrir fulltrúar búa allir í
Reykjavík. Erlenda nefndin hafði
enga sjálfstæða skoðun á málinu
þannig að ákvörðun var í raun tek-
in fyrir einu ári. Ef á að byggja
upp sjávarútvegsnám á háskóla-
stigi á Islandi ætti að beina því á
einn stað, en um það er greinilega
ekki pólitísk sátt. Ég kom hingað
til starfa á sínum tíma á þeirri for-
sendu að sjávarútvegsmenntunin
yrði á Akureyri.“
Samnorrænn fræðsludagur flogaveikra í dag
Ótrúleg fáfræði
um flogaveiki
SAMNORRÆNN
fræðsludagur um
flogaveiki er í dag.
íslensku fiogaveikisamtökin
LAUF eru þátttakendur í
fyrsta skipti í slíkum
fræðsludegi. Formaður
LAUF er Astrid Kofoed-
Hansen en fráfarandi for-
maður er Guðlaug María
Bjarnadóttir. Þær segja að
samnorrænn fræðsludagur
sé mjög nauðsynlegur,
hvers vegna skyldi það
vera?
„Ótrúlega mikil fáfræði
ríkir hér á íslandi um mál-
efni flogaveikra. Sumt fólk
með flogaveiki á íslandi kýs
því miður enn þann dag í GuðIaug María Bjarnadóttir
dag að halda siukdomi sin- . . - ■ „ , . u
um leyndum vegna þeirra Astrid Kofoed-Hansen
viðbragða sem fólk verður
fyrir í þjóðfélaginu, þó ég telji að
fordómar séu á undanhaldi,“ segir
Guðlaug.
- Er hægt að halda slíkurn
sjúkdómi leyndum?
„Það tekst prýðilega hjá mörg-
um. Það hefur heyrst um fjöl-
skyldur þar sem það hefur verið
farið með þá staðreynd sem
mannsmorð að einhver fjölskyldu-
meðlimurinn sé flogaveikur. Við
megum ekki gleyma því að um
80% flogaveikra vinna fullan
vinnudag. Flogaveiki er sjaldnast
augljós og til fjölmargar tegundir
af henni. Það er stundum sagt að
flogaveiki sé ekki eins hjá nein-
um,“ segir Astrid.
- Hvað eru margir í LAUF?
„Það eru á milli 400 og 500
félagar skráðir í félagið um þessar
mundir. Helsta markmið félagsins
er að efla fræðslu um sjúkdóminn
og styðja við félagsmenn í rétt-
indamálum þeirra. Einnig að
stuðla að rannsóknum og bættum
aðbúnaði fólks með flogaveiki.
Samtökin reka skrifstofu þar sem
starfa framkvæmdastjóri í hálfu
starfi og starfsmaður allan dag-
inn. Formaður er í tæplega hálfu
starfi og einnig höfum við félags-
ráðgjafa sem tekur á móti félags-
mönnum einu sinni í viku, á föstu-
dögum frá klukkan 9-1, þeim að
kostnaðarlausu. Nokkur barning-
ur hefur verið að fá fjármagn frá
opinberum aðilum til þessarar
bráðnauðsynlegu ráðgjafar, en við
höfum lagt mikið kapp á að hafa
slíka þjónustu á boðstólum, það
hefur verið marg sannað að henn-
ar er full þörf. Það hefur sýnt sig
að ráðgjöf og fyrirbyggjandi starf
sparar þjóðfélaginu stórar upp-
hæðir ef því er beitt í tíma.“
- Hvernig er háttað samstarfi
LAUF og annarra norrænna fé-
laga fólks með flogaveiki?
„Það samstarf er mjög gott.
Við vorum með samnorrænan
fund hér í Reykjavík í vor. Slíkir
fundir eru haldnir árlega sinn í
hveiju landi. Á slíkum fundum er
skipst á skoðunum og veittar upp-
lýsingar og fræðsla um það sem
er að gerast í hveiju landi fyrir
sig. Á síðasta fundi kom í ljós að
skrifstofur allra hinna Norður-
landanna eru styrktar
af ríki og borg sem
nemur um 85% alls
rekstrar þeirra. Hér á
íslandi nemur slíkur
styrkur opinberra aðila
um 10% af rekstri
LAUF.
Einnig kom í ljós vilji til frek-
ara samstarfs og öflugra upplýs-
ingastreymis, þannig að nú fá öll
félögin tímarit hvers annars og
fréttabréf og ómælt eru faxaðar
upplýsingar milli landa. Svo og
kom fram að á meðan t.d. félagið
í Svíþjóð er að beijast fyrir réttind-
► Astrid Kofoed-Hansen er
fædd í Reykjavík árið 1939.
Hún er gagnfræðingur að
mennt og lauk einkaflug-
mannsprófi að því loknu. Hún
starfaði um tíma sem hlað-
freyja og flugfreyja hjá Loft-
leiðum en er nú starfandi for-
maður LAUF. Hún er gift Ein-
ari Þorbjörnssyni verkfræð-
ingi og eiga þau fjóra syni.
Guðlaug Maria Bjarnadóttir
er fædd á Akureyri árið 1955.
Hún útskrifaðist frá Leik-
listarskóla íslands árið 1977
og lauk uppeldis- og kennslu-
fræði frá Kennaraháskóla Is-
lands í fyrra. Hún er gift Ol-
afi Hauki Símonarsyni rithöf-
undi og á þijú börn.
um eins og að sænska trygginga-
stofnunin greiði fyrir breytingar á
innréttingum með öryggi floga-
veikra í huga þá erum við hér að
beijast fyrir því að börn með
flogaveiki fái menntun og fólki sé
ekki sagt upp störfum fyrirvara-
laust eftir eitt flogakast, jafnvel
hjá opinberum aðilum. Við erum
einnig að beijast fyrir að fólk fái
húsnæði og njóti almennra mann-
réttinda. A því er talsverður mis-
brestur í dag.“
- Erum við svona langt á eftir
hér á landi?
„Já, við erum langt á eftir í
mörgum málum og sumt að
ástæðulausu. Réttindi eru þá fyrir
höndum samkvæmt lögum en eng-
inn kemur þeim upplýsingum á
framfæri við hina flogaveiku. Þess
vegna er starf félagsráðgjafans
svona mikilvægt meðal annars.“
- Er fólk almennt illa upplýst
um flogaveiki á íslandi?
„Heldur betur. Það er jafnvel
til fólk á íslandi sem heldur að
flogaveiki sé smitandi, sem er
hreinasta firra. Jafnvel aðstand-
endur barna gera sér ekki grein
fyrir hvað er að seyði. Það er
ekki lengra síðan en í fyrra að
grípa varð í taumana þegar for-
eldrar héldu að bam þeirra væri
svo „næmt“ að það félli í trans,
en kennari barnsins áttaði sig á
------------------ að bamið var floga-
Flogaveiki veikt. Bara núna í
er sjaldnast l)essari viku átti að
aualió« se£Ía un£ri stulku upp
starfi hjá opinbern
stofnun eftir að hún
skrifstofu
fékk sitt fyrsta flogakast á vinnu-
stað. Á skrifstofu LAUF eru allar
upplýsingar veittar um flogaveiki
og flogaköst og hvernig eigi að
bregðast við þeim. Mikilvægt er
að fólk í kring haldi ró sinni, stingi
engu upp í munn hins flogaveika
og ef kastið stendur lengur en 5
mínútur að hafa þá samband við
lækni.