Morgunblaðið - 20.09.1996, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1996 41
fjögurra ára fresti, félög eða_ sam-
bönd sem eiga aðild að UMFI geta
ekki sent nema þrjá keppendur til
leiks í hverri einstaklingsgrein, líkt
og gildir um Ólympíuleikana, svo
það er oft mikilvægt keppikefli fyr-
ir unga íþróttamenn á landsbyggð-
inni að vinna sér þátttökurétt.
Landsmótin eru mikil og spennandi
hátíð, þar eru skráð og slegin lands-
mótsmet, keppendur hitta jafningja
sína eða ofjarla frá öðrum lands-
hornum, og á þessum mótum ríkir
sérstakt andrúmsloft sem er blanda
af samkeppni, samvinnu og
skemmtun.
Fyrir rúmum 35 árum var 11..
landsmót UMFÍ haldið á Laugum í
Þingeyjarsýslu. Þar var ungur og
sprækur Skarphéðinsmaður í aðal-
hlutverki í fijálsíþróttakeppninni,
ljóshærður og vel á sig kominn,
kvikur í hreyfingum og glaðbeittur.
Þetta var Ólafur Unnsteinsson. Þeir
sem voru að stíga sín fyrstu skref
á fijásíþróttavellinum komust ekki
hjá því að taka eftir þessum manni
þar sem hann snaraðist á milli
hlaup- og stökkgreina með hvítt
handklæði um hálsinn. „Svakalega
er fiott að vera með svona hand-
klæði um hálsinn,“ hugsaði maður,
„og ef maður gæti nú hlaupið svona
hratt.“
Ég hafði veður af Óla öðru hveiju
næstu árin og áratugina, aðallega
á íþróttamótum þar sem hann var
ýmist sjálfur að keppa eða þá að
þjálfa aðra og leiðbeina þeim. Það
var alltaf forvitnilegt að hitta hann
og hlusta á hann tala um málefni
sem vörðuðu íþróttir. Þau voru hon-
um mikið hjartans mál og hann gat
orðið álíka ákafur og sprettharður
þegar hann var að tala um þau eins
og hann hafði áður verið á hlaupa-
brautinni eða atrennubrautinni.
Þegar Fijálsíþróttasamband Is-
lands ákvað að leggja sitt af mörk-
um til að efla fijálsíþróttaiðkun
þeirra sem ekki eru lengur upp á
sitt allrabesta, kom Óli fljótt til
starfa á þeim vettvangi og tók við
formennsku í Öldungaráði FRÍ
1986, réttum aldarfjórðungi eftir
að hann hafði slegið í gegn á Lauga-
mótinu. Þá hafði hann að vísu skipt
um þyngdarflokk en sá sér leik á
borði að nota gömlu snerpuna á
nýjan hátt og keppti gjarna í kúlu-
varpi og kringlukasti á öldungamót-
um með góðum árangri, bæði hér
heima og erlendis. Hann hvatti aðra
líka óspart til þátttöku og fór oft
með fríðan flokk keppnismanna
með sér á Norðurlandamót, Evrópu-
mót og jafnvel heimsmeistaramót
öldunga.
Reyndar var Óli nú aldrei alveg
sáttur við það að við sem vorum
að keppa á þessum mótum værum
kallaðir öldungar, enda má segja
að sú nafngift hafi ekki hæft honum
vel. Hann var ekki þessi virðulegi
öldungur sem hallar sér afturábak
í stólnum og miðlar öðrum af visku
sinni og reynslu. Hann var alltaf
sami ákafamaðurinn og eldhuginn
og það var ómetanlegt fýrir öld-
ungastarfið að fá slíkan liðsmann.
Hann var óþreytandi að skrá árang-
ur og halda saman yfirliti um bestu
afrek í hveijum aldursflokki og vissi
alltaf þegar íslandsmet hafði verið
sett í einhverri grein í tilteknum
flokki. Þessi metaskráning Óla
leiddi auðvitað til þess að þeir sem
einhvern tíma höfðu verið efnilegir
á einhveiju sviði fijálsra íþrótta en
aldrei náð eins langt og hugur
þeirra stóð til, fengu nú loksins
tækifæri til að verða bestir. Og það
brást varla að íslandsmet féllu á
öldungamótunum sem Óli stóð fyrir.
En þótt það hafi verið ómetan-
legt fyrir frj álsíþróttastarf öldunga
að Óli skyldi vera svona mikill
ákafa- og kappsmaður, rétt eins og
það var ómetanlegt fyrir þau fijáls-
íþróttalið sem hann þjálfaði með
góðum árangri, þá hefur það sjálf-
sagt ekki verið eins hollt fyrir hann
sjálfan. Hann hefði áreiðanlega
enst betur ef hann hefði farið hæg-
ar og kunnað betur að slaka á. En
þá hefði hann kannski ekki unnið
eins mikið starf fyrir okkur sem
nutum góðs af ákafa hans og dugn-
aði. Það er gott að fá tækifæri til
að þakka honum fyrir það starf
þótt seint sé. En ég er illa svikinn
ef hann er ekki byijaður að skrá
árangur, skipuleggja mót, þjálfa og
keppa þar sem hann er núna.
Kannski við hittumst þar.
Höskuldur Þráinsson.
Engum vörnum
fæ ég við komið gegn tímanum.
Svo yrkir þjóðskáld og lýsir hög-
um vor allra. Spurningin er einung-
is hvenær varnir bresta og yfirleitt
læðist dauðinn að mönnum óvörum,
jafnvel þegar fársjúkt fólk fellur í
valinn, hvað þá menn á góðum aldri
eins og Ólafur Unnsteinsson.
Einstaka menn verða upphafnir
í starfi sínu og tómstundum og
engum hef ég kynnzt með viðlíka
áhuga á íþróttum og öllu sem að
þeim lýtur. Líf hans snerist að
mestu um íþróttir. Hann hafði við-
urværi af íþróttakennslu, -iðkun og
-þjálfun, tómstundir hans voru að
mestu helgaðar margvíslegri söfn-
un og skráningu íþróttaviðburða.
íþróttir voru lífsfylling hans alveg
samkvæmt orðsins hljóðan. Hann
var lifandi tölfræðibók um árangur
einstakra manna, hvort sem var
tími í hlaupi, hæð eða lengd á stökki
eða kasti og brytjað upp á sekúnd-
ur og sentímetra. Þetta átti hann í
ótal skrám heima og í skólanum, í
bókum, á blöðum, og dag hvern
hringdi hann í eða heimsótti fjölda
manns til þess að spjalla við þá um
íþróttir. Samt var hann einfari.
Hann var að ýmsu leyti atgervis-
maður og gekk aldrei alfaravegi.
Margir viðmælendur urðu sem
steini lostnir af þeim sérhæfða fróð-
leik sem streymdi af vörum hans
og auðvitað fór margt fyrir ofan
garð og neðan hjá þeim sem lítt
eða ekki bera skyn á íþróttir. Hann
var hraðmælskur og ódeigur að
halda málstað sínum fram og barð-
ist um árabil fyrir réttindum
íþróttakennara.
Öllum ber saman um, að Ólafur
hafi verið kunnáttumaður í íþrótta-
og þjálffræðum með næmt auga
fyrir því sem einstaklingar þurftu
að færa til betri vegar. Hann þjálf-
aði keppnismenn og -lið um árabil
og fylgdist grannt með þeim sem
hann kom nálægt; átti í þeim hvert
bein og gladdist ekki síður en þeir
þegar vel gekk. Hann fýlgdist líka
gjörla með því sem skjólstæðingar
hans höfðu fyrir stafni eftir að hann
lét jiá frá sér fara.
Ólafur var í meðallagi á hæð,
grannvaxinn á yngri árum, en gerð-
ist nokkuð hnellinn eftir því sem
ár færðust yfir; breiðleitur og hárið
ljóst og liðað, augun lítil og snör.
Hann var lítill sundurgerðarmaður
í klæðaburði, glaðsinna að jafnaði
og léttur í viðmóti, en fjarri því
skaplaus og sagði mönnum skoðan-
ir sínar umbúðalaust og var þá
mikið niðri fyrir, fylginn sér í hví-
vetna. Hann var prúður í fram-
göngu og stutt í brosið. Það lætur
samt að líkum, að margir voru ós-
ammála honum, svo einsýnn áhuga-
maður sem hann var um íþróttir.
Sumir fjandsköpuðust við Ólaf,
kunnu ekki að meta frásagnir hans
sem einatt voru þó græskulausar,
en oft færðar í stílinn eins og vera
ber. Aldrei heyrði ég hann halla
orði á nokkurn mann. Hann var
flekklaust góðmenni.
Ólafur var með afbrigðum þraut-
seigur að afla styrkja til íþrótta-
starfsemi, ekki sízt til öldungaráðs
FRÍ, sem hann stýrði urn árabil og
gekkst upp í því. Hann lét sig aldr-
ei og heimsótti menn þeim mun
oftar sem þeir voru seinni til já-
kvæðra svara.
Ólafur kenndi við Pjölbrautaskól-
ann við Ármúla frá upphafi. „Það
var bara til einn Óli Unnsteins"
sagði ágætur nemandi þegar hann
spurði andlát meistara síns. Það er
rétt. Enginn var honum líkur. Ég
hygg, að hann verði öllum nemend-
um sínum eftirminnilegur og mörg-
um ógleymanlegur. Hann var sjó-
fróður um allt sem að íþróttum laut,
en gerði svo sem ekki mikinn grein-
armun á hvaða íþróttafræði hann
var að kenna hveiju sinni. Á yngri
árum keppti hann fyrir HSK í
hlaupagreinum, stökki og köstum;
hann var fjölhæfur keppnismaður.
í kennslunni hafði hann líka allt
undir í einu. Flaut þá í bland við
bókina hveiju sinni margvíslegur
fróðleikur um einstök íþróttamót,
íþróttafélög, um eigin keppnisferil
og reynslu, einstaka afreksmenn
sem hann hafði kynnzt eða þjálfað.
Stundum komu nemendur til mín
og vildu sér til hægðarauka og
skilningsbóta, að Ólafur einbeitti
sér að einum þætti í einu. Þetta
ræddum við nokkrum sinnum, en
athugasemdum af þessu tagi tók
hann fjarri og hélt sínu striki, fór
jafnan vítt og breitt um sviðið og
taldi það eitt vænlegt til árangurs.
Öllum nemendum sínum vildi
hann vel og gekk býsna langt til
móts við óskir þeirra á ýmsa lund,
leyfði þeim að bregða á leik við sig
í tímum og glettist við þá í kapp-
leik. Glaðbeittur kom hann til starfa
hvetju sinni, hláturmildur og fullur
eldmóðs sem engin leið var að koma
til móts við. Við vorum oft ósam-
mála, því að honum fannst allt of
lítið gert til þess að styrkja íþrótta-
líf í skólanum og honum var það
óskiljanlegt. Sjálfur gekk hann
stundum nærri fjárhag sínum til
þess að taka þátt I íþróttamótum
heima og erlendis og trúði illa, að
slíkt hið sama gæti skólinn ekki
gert. Hugsjónir hans svifu ofar öll-
um_ raunveruleika.
Ólafur var fátalaður um einkalíf
sitt. Hann var stoltur af drengjun-
um sínum og ég veit, að hann sinnti
eftir mætti aldraðri móður sinni,
eins og hans var vís von, og bar
hag fjölskyldu sinnar allrar .fýrir
bijósti, heimsótti frændfólk sitt í
Danmörku þegar þess var kostur.
Síðustu ár voru honum að ýmsu
leyti mótdræg. Hann slasaðist við
íþróttaiðkanir sínar og við kennslu
og fór í hjartaaðgerð, náði sér nokk-
uð vel og neitaði því fyrir sjálfum
sér og öðrum að hann gæti verið
vanheill og breytti lítt eða ekki fyrri
háttum. Um sama leyti uxu synir
hans úr grasi og hleyptu heimdrag-
anum. Hann bjó við Safamýri og
þar vitjaði dauðinn hans og sótti
sitt. Engum vömum fá menn við
komið þegar stundin er liðin.
Fyrir hönd samstarfsmanna í
Fjölbrautaskólanum við Ármúla
sendi ég sonum Ólafs Unnsteins-
sonar, móður hans og öðrum ástvin-
um samúðarkveðjur. Láti nú guð
honum raun lofi betri.
Sölvi Sveinsson.
Við vorum_ ungir drengir þegar
leiðir okkar Ólafs Unnsteinssonar,
æskuvinar míns, lágu saman í
Hveragerði, þar sem báðir voru á
heimavelli. Mörgum stundum áttum
við eftir að eyða saman á öðrum
velli, íþróttavellinum, bæði í keppni
og leik, langt fram eftir aldri. Ólaf-
ur var sonur Unnsteins Ólafssonar,
skólastjóra í Garðyrkjuskólanum að
Reykjum. Þar var ég langdvölum
því margt var að sjá og mörgu að
sinna ekki síst sumrin sem við félag-
arnir vorum kúasmalar Unnsteins.
Flestum tómstundum okkar á
þessum árum var varið í íþróttaiðk-
anir enda var Ólafur mikill íþrótta-
og keppnismaður allt frá unga aldri.
Við byijuðum ungir að keppa og
kepptum saman bæði fýrir Héraðs-
sambandið Skarphéðin og Ung-
mennafélag Ölfusinga. Líklega hef-
ur Ólafur verið tólf ára þegar hann
tók þátt í sinni fyrstu keppni en ég
þá tveimur árum eldri. í það skipt-
ið héldum við til Reykjavíkur og
kepptum á vegum íþróttabandalags
drengja, en síðar komu svo lands-
mót og önnur mót. Hvorugur var
við eina fjölina felldur í þessum
efnum og stunduðum við jafnt
fijálsar íþróttir sem sund, renndum
okkur á skíðum á vetrum á Reykjum
og spörkuðum fótbolta á sumrin.
En tíminn leið og taka þurfti
ákvörðun um framtíðina. Olafur
ákvað að fara í íþróttaskólann á
Laugarvatni og verða íþróttakenn-
ari. Lífið í Garðyrkjuskólanum hafði
hins vegar haft þau áhrif á mig að
ég ákvað á sækja þangað menntun
mína. Reyndar var ég búinn að fá
mig fullsaddan af garðyrkjunni í
námslok en Ólafur hélt á hinn bóg-
inn áfram að sinna íþróttunum og
íþróttakennslu að námi loknu á
Laugarvatni. íþróttirnar tengdu
okkur áfram sterkum böndum og
segja má að við höfum verið nánast
eins og bræður frá því við vorum
smástrákar og þar til nú er Ólafur
er okkur horfinn. Breytti þá engu
þótt við værum löngu fluttir frá
Hveragerði og ég hættur að sinna
öðrum íþróttum en að keppa með
„old boys“ í sundi. Ólafur hafði líka
snúið sér að „old boys“ og keppti
nú með þeim í fijálsum íþróttum
svo segja má að íþróttirnar hafi
tengt okkur saman jafnt nú síðustu
ár sem í byijun.
Fyrir rúmri viku koma Ólafur til
mín og við borðuðum saman hádeg-
isverð. Eftir að hafa spjallað um
stund sagði Ólafur allt í einu að
hann þyrfti endilega að skreppa
austur í Hveragerði og hitta bróður
sinn Grétar, sem fetaði í fótspor
föðurins, og er nú skólastjóri Garð-
yrkjuskólans. Ég bauðst til að aka
honum á Umferðarmiðstöðina og
þaðan tók hann rútuna austur.
Hann hitti bróður sinn og systur
mína sem enn býr í Hveragerði og
það var engu líkara en eitthvað
hefði kallað á hann. Hann varð að
fara þessa ferð eins og til að kveðja
æskuslóðirnar.
Ólafur Unnsteinsson var góður
drengur og æskuvinátta okkar hélst
fram á síðasta dag. Fyrir það vil
ég nú þakka um leið og ég sendi
samúðarkveðjur til hans nánustu.
Sverrir Þorsteinsson.
Vinur minn Ólafur Unnsteinsson
er látinn. Blessuð sé minning hans.
Oft slær hinn mikli sláttumaður í
einni svipan svo við, sem eftir lifum,
verðum steini lostin, leitum svara
við gátunni miklu um lífið og tilver-
una. Hér virðast þau rök ráða sem
okkur er ekki fært að skilja.
Ólafur hafði að vísu ekki gengið
heill til skógar um árabil. Þrátt
fyrir það geislaði af honum áhugi
á hugðarefnum sinum. Andstreymi
eða mótlæti lífsins orkaði ekki að
skerða hjálpsemi hans og fórnfýsi
að verða að öllu því liði sem hann
mátti þeim, sem til hans leituðu.
Ólafur fæddist að Reykjum í Ölf-
usi árið 1939 og ólst upp á menn-
ingarheimili. Faðir hans Unnsteinn
Ólafsson var skólastjóri Garðyrkju-
skóla ríkisins en móðir hans Elna
Ólafsson var af dönsku bergi brot-
in. Hann átti því frændgarð í Dan-
mörku og var jafnvígur á íslensku
og dönsku. Ungur fékk hann brenn-
andi áhuga á iþróttum og heilbrigðu
líferni og var meðal bestu ung-
menna í ýmsum greinum fijálsra
íþrótta. Um árabil var hann einn
helsti afreksmaður Héraðssam-
bandsins Skarphéðins og keppti á
mörgum landsmótum. Minningin
um hann á íþróttavellinum, jafnt í
leik sem keppni er björt: Þar fór
glaðlegur maður og drenglyndur.
íþróttakennsla og þjálfun urðu
meginviðfangsefni Olafs og aðal-
starf. Hann þjálfaði hjá mörgum
félögum og héraðssamböndum og
varð um skeið landsliðsþjálfari. I
Danmörku gat hann sér mjög gott
orð við þjálfun, en þar starfaði hann
hjá einu þekktasta fijálsíþróttafé-
lagi landsins, AK73, á árunum
1973-1975.
Áhugamál hans tengdust og að-
alstarfinu. Eitt þeirra var upplýs-
ingasöfnun um afrek íslenskra
íþróttamanna frá upphafi. Minni
hans var frábært hvað varðaði
árangur manna og feril og afreka-
skrár hans voru ýtarlegar. Áform
um útgáfu voru á döfinni. Annað
áhugasvið var tengt því að efla
þátttöku fullorðinna („Óld boys“) í
íþróttaiðkun og keppni. Hann var
formaður Öldungaráðs Fijáls-
íþróttasambandsins síðustu tíu árin
og óþreytandi að hvetja okkur hina
„strákana" sem endur fyrir löngu
stóðum I eldlínu keppnanna að byija
á ný. Sjálfur gekk hann á undan
með góðu fordæmi.
En það var í tengslum við fyrr-
nefnda áhugasviðið, sem leiðir okk-
ar Óla lágu saman fyrir rúmu ári.
Þá vann ég við að festa á blað
íþróttaferil minn og fann fljótt að
miklar eyður voru í mínu minni.
Ég leitaði til hans um að rita eins
ýtariega skrá um árangur minn frá
ári til árs og hann gæti því slíkt,
myndi auka gildi bókar þeirrar,
„Silfurmannsins", sem í smíðum
var. Þetta tók hann að sér og skil-
aði verkinu með þeim ágætum sem
enginn annar hefði getað. Þar kom
til safn hans af afrekaskrám en að
auki lagði hann á sig mikla vinnu
þar til viðbótar. Það reyndist sem
fýrr: Sá sem til Óla leitaði fór ekki
bónleiður til búðar fengi hann nokk-
uð við ráðið. Þannig var Óli.
Lengi mun minningin um góðan
dreng lifa í bijósti mínu. Mættum
við sem eftir lifum þroska með okk-
ur þann eiginleika sem svo mjög^-'
einkenndi Ólaf Unnsteinsson: hjálp-
semi og vilja til að láta gott af sér
leiða.
Aldraðri móður, sonum og öðrum
skyldmennum sendi ég og kona mín
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Vilhjálmur Einarsson.
Kveðja frá fijálsíþróttadeild ÍR
Allir fijálsíþróttamenn urðu
slegnir er þeim barst sú harmafregn
að Ólafur Unnsteinsson, þjálfari og
fróðasti maður landsins um frjáls-
íþróttaafrek, væri látinn um aldur
fram. Einkum sjá ÍR-ingar á eftir
góðum félaga. „
Samskipti Ólafs og fijálsíþrótta-
deildar ÍR og einstakra liðsmanna
hennar voru mikil og góð í ára-
tugi. Ólafur sat um tíma í stjórn
deildarinnar í öndverðu og var þjálf-
ari hennar 1985-86 en alla tíð
hvatti hann liðsmenn deildarinnar
til dáða með góðum ráðum.
Er Ólafur tók við þjálfuninni ríkti
upplausnarástand í fijálsíþrótta-
deild ÍR. Hafði deildin tapað góðum
liðsmönnum til annarra félaga, æf-
ingasókn var í lágmarki og útlit
fyrir að 14 ára óslitin sigurgang#'-
ÍR í bikarkeppni FRÍ yrði stöðvuð.
En sú varð ekki raunin og á Ólafur
allan heiðurinn af því. Undir hans
leiðsögn vann ÍR 15. bikarsigurinn
I röð. Líklega hefði engum tekist
það sem Ólafur afrekaði. Óbilandi
dugnaður hans og mikill metnaður
varð þeim sem eftir voru og nýjum
liðsmönnum sú hvatning sem dugði
til sigurs. Komu þá bestu kostir
góðs þjálfara í ljós, en Ólafur starf-
aði ætíð í anda þess að árangur
íþróttamannanna og kappliðs deild-
arinnar væri eini mælikvarðinn á
frammistöðu_ hans. Fyrir framlag
hans verða ÍR-ingar þakklátir um
alla framtíð. ^
Við fráfall Ólafs Unnsteinssonaf**-
verður fijálsíþróttavöllurinn tóm-
iegri hér eftir. Skarð það sem hann
skilur eftir verður seint fýllt. Missir
fijálsíþróttanna er mikill. Missir
sona hans er þó meiri og þeim og
öðrum aðstandendum vottum við
okkar dýpstu samúð.
F.h. fijálsíþróttadeildar ÍR,
Ágúst Ásgeirsson.
Með þessum fátæklegu orðum
viljum við minnast eins af íþrótta-
kennurum okkar, Ólafs Unnsteins-
sonar.
Deyr fé,
deyja frændur
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveimersérgóðrgetur.
Deyrfé,
deyja frændur
deyrsjálfur ið sama.
Égveiteinn
að aldregi deyr
dómur um dauðan hvem.
(Úr Hávamálum)
Þökkum fyrir allt.
Nemendur íþróttabrautar
Fjölbrautaskólans við
Ármúla.
• Fleirí minningargreinar um
Ólaf Unnsteinsson bíða birtingar
ogmunu birtast i blaðinu næstu
daga.