Morgunblaðið - 01.03.1997, Side 40

40 LAUGARDAGUR 1. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
>
KRISTINN
ÞORSTEINSSON
+ Kristinn Þor-
steinsson fædd-
ist í Litluvík við
Borgarfjörð eystri
8. júní 1914. Hann
lést á Dvalarheimili
aldraðra, Hulduhlíð
á Eskifirði, 23. febr-
úar síðastiiðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Ingibjörg
Magnúsdóttir frá
Asgrímsstöðum,
Hjaltastaðaþinghá,
f. 24.12. 1893, d.
6.12. 1970, og Þor-
steinn Magnússon
frá Kjólsvík, bóndi í
Litluvík, f. 16.10. 1878, d. 11.5.
1963. Kristinn var fjórði í röð
tólf systkina. Þau eru í aldurs-
röð: Magnús, f. 1910,
látinn, Gunnþór, An-
ton, Kristinn, látinn,
yalborg, Jón, látinn,
Ólafur, látinn, Anna,
Þórhalla, Guðbjörg,
Oddný og Ragnar,
látinn.
Eftirlifandi eigin-
kona Kristins er
Sveinbjörg Sveins-
dóttir. Þeirra börn
eru Sveinn, _ Ingi-
björg, Skúli, Óskar,
Helga, Sigfús, Þor-
gerður og Þorbjörg.
Utför Kristins fer
fram frá Eskifjarð-
arkirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 11. Jarðsett verður á
Borgarfirði eystri.
Mig langar í örfáum orðum að
minnast fyrrverandi tengdaföður
míns, Kristins Þorsteinssonar, Kidda
eins og hann var oftast kallaður.
Okkar kynni hófust heima á Borgar-
fírði eystra, þá bjó hann á Hofströnd
ásamt eiginkonu sinni Sveinbjörgu
Sveinsdóttur.
^ Þegar kynni okkar Skúla sonar
þeirra hófust kom ég oft í Hofströnd
og yfirleitt var alltaf skroppið þangað
í kaffí og spjall um helgar. Þangað
var gott að koma og alltaf tekið svo
vel á móti okkur.
Eftir að þau brugðu búi á Hof-
strönd fluttu þau til Eskifjarðar, það
var mikið átak fyrir þau sem höfðu
alla tíð búið í sveit og stundað störf
sem því tilheyra, en Borgarfjörð
heimsóttu þau eins oft og þau gátu.
Hittu vini og ættingja og fóru um
. sveitina sína.
Hápunktur svona ferða var ef
hægt var að fara til Húsavíkur þar
sem Kiddi átti mörg spor sem ungur
maður, síðan sem flölskyldufaðir á
Dallandi.
Það eru margar stundir sem koma
upp í hugann.
Þegar setið var um sumarkvöld
heima höfðu Kiddi og Sveina frá
mörgu að segja frá liðnum árum,
erfiðleikum og hættum sem fólk bjó
við í afskekktum sveitum áður fyrr.
Kiddi var mjög hrifinn af sönglögum
og hafði gaman af því að taka lagið
í góðum félagsskap, þá var sungið
um vorið, ástina og fegurð sumarsins
í sveitinni, því alltaf heillaði sveitin.
Á sælum sumarkvöldum
er sveitin glóir öll,
og leikur ljós á öldum
og loga gyllir ljöll.
Hægur hvíslar blærinn
í hljóðri aftanró.
Þá er það bóndabærinn
sem ber af öllu þó.
Kiddi og Sveina voru mjög sam-
hent og góð hvort við annað.
INGVELDUR LARA
KRISTJÁNSDÓTTIR
'ik
+ Ingveldur Lára
Krisljánsdóttir
húsmóðir í Stykkis-
hólmi fæddist á
Hrísum í Helgafells-
sveit 23. nóvember
1913. Hún lést á St.
Franciskusspítalan-
um í Stykkishólmi
23. febrúar síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Jó-
hanna Lárusdóttir
og Kristján Einars-
son, búendur á Hrís-
um og síðar Hrísa-
koti í Helgafells-
sveit.
Ingveldur Lára giftist 21. maí
1932 Sigurði Sigurgeirssyni,
vélsmið og pípulagningameist-
ara, frá Stykkishólmi, f. 27.9.
1903, d. 26.7.1988. Dætur þeirra
eru: 1) Erla Guðný, f. 25.8.1932,
maki Þórólfur Daníelsson. Barn
Sigurður Ingi Geirs-
son. 2) Gyða, f. 29.1.
1935, maki Jóhann-
es Þórðarson.
Þeirra börn Ing-
veldur Þorbjörg og
Valborg Elísabet.
Hennar börn Agnes
Agnarsdóttir,
Hrönn Bernharðs-
dóttir. 3) Jóhanna
Kristín, f. 7.2. 1945,
maki Sigurberg
Arnason. Þeirra
börn: Sigurður Ami,
Hákon Arnar og
Sara Rut. 4) Gerður
Ruth, f. 25.11. 1947,
maki Andrés Kristjánsson, þau
skildu. Börn: Inga Lára Andrés-
dóttir og Magnús Þór Jónsson.
Útför Ingveldar Láru fer
fram frá Stykkishólmskirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
14.
Hún Inga á Aðalgötunni er látin.
Hún lést á sjúkrahúsinu í Stykkis-
hólmi á sunnudaginn var eftir aðeins
sólarhrings stríð. Hún hafði þá átt
heima á Aðalgötunni í sextíu ár og
hafði ekki hugsað sér að flytja þaðan
fyrr en hún færi í kirkjugarðinn „ef
einhver nennti að fara með mig þang-
að“, eins og hún orðaði það. Hún
stóð við þetta eins og flest annað sem
hún sagði. Einhver segði kannske að
þetta væri þrjóska í henni, þar sem
erfitt væri fyrir svo fullorðna konu
að búa ein í húsi sínu, en hún var
bara ekkert ein, þökk sé Agnesi og
Marinó og þökk sé Hrönn og Gunn-
ari. Hún sagði einhverntíman við mig
þegar talið barst að veru hennar á
Aðalgötunni og aldurinn færðist yfír
hana, hvort ekki væri betra að fara
á elliheimilið í Stykkishólmi: „Því má
ég ekki búa hér á mínu heimili aiveg
eins og þið á ykkar heimilum, ekki
er ég að skipta mér af því?“ en ég
maldaði í móinn og sagði, að við sunn-
anfólkið hefðum áhyggjur. „Ekki get
ég ráðið við það,“ var þá svarið. Við
snerum okkur að öðru umræðuefni.
Það gat verið svolítið erfitt að eiga
bæði móður og tengdamóður, sem
báðar voru Hólmarar, sérstaklega ef
maður hafði efasemdir um að Stykk-
ishólmur og nágrenni væru fegursti
staður á jarðríki. Það gat þýtt um-
ræðu sem var mér ekki til mikillar
upphefðar því að báðar voru stoltar
af Hólminum og fengust ekki til
neinnar vitrænnar umræðu um, að
eitthvað mætti betur fara þar um
slóðir. Mér kæmi það að minnsta
kosti ekkert við, aðkomumanninum.
Inga var fædd á Hrísum í Helgafells-
sveit en hún leit ekki þannig á, að
það breytti stöðu hennar sem Hólm-
ara enda aðeins klukkutíma reið á
milli. Hún var tengd Helgafellsveit-
inni sterkum böndum. Hún eignaðist
jörðina Hrísakot þar í sveit eftir for-
MINNIIMGAR
Eftir að Kiddi varð veikur og fór
á sjúkradeild reyndi hún að vera sem
mest hjá honum þar til yfir lauk, það
var það besta sem hún gat gert fyr-
ir hann.
Þó að leiðir okkar Skúla skildu
hélst áfram gott samband við Kidda
og Sveinu og hlýhugur þeirra í minn
garð alltaf samur.
Nú, þegar Kiddi er fallinn frá, vil
ég þakka honum góð kynni, hlýtt
viðmót og liðnar samverustundir.
Samúðarkveðjur til þín, Sveina mín,
og fjölskyldunnar allrar.
Svandís Geirsdóttir.
Pabbi og mamma giftu sig á jólum
1940 í Húsavík eystri og bjuggu
fyrsta árið á félagsbúi þeirra bræðra
pabba, Magga, Gunna og Tonna í
u.þ.b. eitt ár. Árið 1941 festa þau
kaup á jörðinni Dallandi sem er inn-
ar í dalnum og þar bjuggu þau til
ársins 1954 að þau flytja til Borgar-
fjarðar að Hofströnd. Mamma sagði
eitthvert sinn að þar hefðu þau átt
sín beztu ár. Þegar við flytjum að
Hofströnd erum við systkinin orðin
fimm, flórir strákar og ein stúlka.
Ekki hafa verið létt spor fyrir for-
eldra okkar að yfirgefa aleiguna, en
Dalland áttu þau þá skuldlaust. Þá
var farið að verða þröngt í gamla
bænum fyrir allt þetta fólk og fyrir-
sjáanlegt að leggja þyrfti í umtals-
verðar framkvæmdir í ræktun og
húsbyggingum næstu árin. Auk þess
var þá farið að fjara undan þessum
afskekktari byggðum. Á Hofströnd
eignast þau pabbi og mamma þijú
börn til viðbótar. Jörðina Hofströnd
kaupa þau svo 1958 en hún var
bæði illa hýst og ræktun fremur lít-
il. Svo þar blöstu við foreldrum okk-
ar ærin verkefni við lagfæringu á
jörðinni, húsum og öðru, ásamt því
að ala upp þijú börn til viðbótar.
En um þessar mundir var pabbi
46 ára og mamma 44 ára svo verk-
efnin er við blöstu hefði mörgum
tvítugum þótt ærin, hvað þá fyrir
fólk sem var að fylla fimmta tuginn.
Því miður auðnaðist foreldrum okkar
ekki að eyða ævikvöldinu á Hof-
strönd vegna ofnæmis í lungum sem
eldra sína og gat aldrei hugsað sér
að láta hana af hendi. Hún var tengd
jörðinni og skepnum og hefði senni-
lega viljað búa í sveit ef hún og eigin-
maður hennar, Sigurður Sigurgeirs-
son pípulagningameistari hefðu átt
það áhugamál sameiginlegt, en svo
var ekki. í stað þess hafði hún hús-
dýr heima á Aðalgötunni fyrstu árin
og fullnægði þar þörf sinni fyrir að
vera í námunda við dýr. Því varð líka
að ljúka eftir því sem Hólmurinn
stækkaði úr litlu einangruðu sjávar-
plássi í bæ, sem varð þjónustukjarni
miðsvæðis í stækkandi byggð á Snæ-
fellsnesinu þar sem staðsett voru
stærstu atvinnufyrirtækin á Nesinu
í sjávarútvegi, skipasmíðastöð,
sjúkrahús fyrir alla byggðina og
sýslumaður fyrir Snæfellsnessýslu.
En Inga sleit ekki tengsl sín við dýr-
in. Hún eignaðist hesta og byggði
yfír þá hús og hún gekk í hestamann-
afélagið og tók þátt í útiveru með
þeim félögum sínum í fjölda ára. Þar
eignaðist hún vini fyrir lífstíð. Hún
fór síðast á hestbak í fyrra þá 82 ára
gömul með hjálp vina sinna. Hestana
sína seldi hún ekki utan einn. Þeir
voru felldir og heygðir á jörðinni
hennar í Hrísakoti. Þeir voru líka vin-
ir hennar og hún vildi sýna þeim
þakklæti og vináttu með þessu. Fé-
lagar hennar í hestamannafélaginu
sýndu henni mikla virðingu þegar
þeir gerðu hana að heiðursfélaga sín-
um árið 1989. Hún sýndi hins vegar
hve mikils hún mat þetta framtak
vina sinna að hún hengdi skileríið
upp á vegg í stofunni sinni. Henni
var þó ekki sýnt um að láta taka
eftir sér. Hún var ákaflega hlédræg
og aldrei mikið fyrir að sýnast.
Þau Inga og Sigurður eignuðust
fjórar dætur. Einnig ólu þau upp
barnabörnin Sigurð Inga Geirsson og
Agnesi Agnarsdóttur. Væntumþykj-
an umlykti þau ekki síður en dæturn-
ar. Hjá þeim höfðu líka kært skjól
Hrönn Bemharðsdóttir og Marinó
Ingi Emilsson. Þau kveðja í dag ást-
kæra ömmu og langömmu. Hún vakti
yfir velferð afkomendanna, hvort sem
þeir voru í nálægð hennar eða flogn-
ir úr hreiðrinu heima. Hún reyndi að
beina flugi þeirra í rétta átt, en gat
litlu breytt ef fuglinn hennar flaug
pabbi var farinn að fínna fyrir og
þoldi því ekki að vera við búskap.
Brugðu þau því búi 1974 og fluttu
til Eskifjarðar eftir 20 ára búskap
að Hofströnd.
Stundum hefur mér orðið hugsað
til þess öryggisleysis sem foreldrar
okkar bjuggu við á Dallandi. Ef ein-
hver veiktist var næsti læknir á Seyð-
isfírði en seinna á Borgarfirði. Þá
var undir hælinn lagt hvort hægt var
að koma sjúklingi um boð í mótorbát
í Húsavík. Ég man vel að mamma
var nokkmm sinnum flutt fárveik
með þessum hætti til Seyðisfjarðar
og sat þá pabbi heima með fímm
smábörn með búinu. En það verður
þó að geta þess að þegar svona stóð
á voru systkini pabba í Húsavík allt-
af boðin og búin til hjálpar. í 57 ár
leiddust þau og kysstust og ég held
að þau hafí á hveijum degi gefið
sambandinu ofurlítinn tíma frá
amstrinu. Auðvitað bjátaði sitthvað
á, svo sem heilsuleysi, einkum seinni
árin hjá pabba. Ég man að ef maður
ætlaði að taka mynd af þeim og
mamma var að laga sig eitthvað til
þá sagði Kristinn, horfandi á hana
af mikilli hrifningu, að hún þyrfti
þess ekki, hún myndaðist alltaf svo
vel. En hver skyldi vera lykillinn að
farsæld í svo löngu hjónabandi? Ég
kann auðvitað ekkert svar við því,
en margt hefði meður átt að geta
lært af framkomu þeirra hvort við
annað. Aldrei var rifízt en stundum
var ákveðið hljómfall í rödd mömmu
sem þýddi einfaldlega: „Þetta verður
svona.“ Þetta merki þekkti pabbi og
þá var það mál úr sögunni. Svo var
það kærleikurinn, mamma er svo rík
af honum, góða skapið og æðruleys-
ið á hverju sem gekk. Þessir eigin-
leikar hennar milduðu pabba. Hann
var harðari og ekki eins léttur í skapi.
En innra var pabbi viðkvæmur og
hlýr og náði mamma þessum eigin-
leikum fram, til farsældar fyrir þau
bæði.
Á yngri árum var pabbi mikil ham-
hleypa til verka að hveiju sem hann
gekk, bæði til sjós og lands, en
kannski ekki alltaf að huga eins og
vert var að hagræðingu svo verk
með öðrum hætti en hún vildi. Þá
þyngdist svipur hennar. Hún vissi svo
sem, að fyglinn flýgur eins og hann
er fiðraður og allir urðu að fá að
reyna sig. Þeir áttu þó afturkvæmt
til að gera nýja tilraun. Aðalgatan
varð þá miðstöðin, þar sem allir komu
saman í sorg og gleði. Þar voru nýir
meðlimir fjölskyldunnar kynntir til
sögunnar og teknir inn. Nýir afkom-
endur fundu heitan faðm hennar og
vildu þaðan ekkert fara. „Hótel
amma“ í Stykkishólmi var viðkomu-
staðurinn, sem tók á móti öllum og
þótt fjölskyldan ætti í önnur hús að
venda vildu allir heldur sofa þröngt
hjá Ingu en fara annað, þó að þar
væru líka allir hjartanlega velkomnir.
Heyrnin og sjónin voru farin að
plaga hana síðustu árin, en svo er
framförum í læknavísindum fyrir að
þakka, að hún fékk verulega bót á
sjóninni í fyrrasumar. Það var því
margföld ánægja hjá okkur, sem fór-
um með henni í ferðalag síðastliðið
sumar um Vestfirði í heila viku og
svo rúmlega vikuferðalag um Norð-
austurland, Kelduhverfíð, Vopna-
fjörð, yfír Hellisheiði eystri og til
Egilsstaða. Hún naut hvers dags og
sá nú betur og lengra en hún hafði
gert í áratug. Glitrandi og meinlegar
athugasemdir hennar um byggða-
stefnu Framsóknarflokksins og
bruðlið í landbúnaðinum skemmtu
manni konunglega allt ferðalagið. Þar
fór engin rúmlega áttræð kona.
En nú er þessi hógværa en
skemmtilega kona horfin af Aðalgöt-
unni. Hún skilur eftir sig góðar minn-
ingar um konu sem þráði það eitt
að geta hjálpað sínum nánustu eins
og hún gæti. Allsnægtaborðið á Aðal-
götunni stendur okkur enn fyrir hug-
skotssjónum. Þar komu þijár tegund-
ir rétta fyrir hvern einn sem klárað-
ist og þannig vildi hún hafa það. Ég
geng með henni síðasta spölinn í djúp-
ri þökk fyrir allt sem hún var mér.
Ég er þakklátur fyrir að hafa fengið
að vera hjá henni síðustu stundirnar
þar til hún sofnaði inn í eilífðina á
sama hógværa háttinn og hún lifði.
Ég veit að hún fylgir okkur inn í
Félagsheimilið í Stykkishólmi í erfis-
drykkjuna og segir við hvern og einn
yfír öxlina á honum: „Góðu, gjöriði
ynnust léttar. Það var nefnilega fjarri
honum að spara sig.
Pabbi minn, þegar við hittumst.
síðast í haust og þú fórst með mér
í smábíltúr náði ég voða iitlu sam-
bandi við þig þangað til er við kvödd-
umst, þá sagðirðu: „Það verður lík-
lega langt þangað til þú kemur
næst.“
Sveinn.
Elsku pabbi, þá ert þú laus úr
þessum táradal heilsuleysis. Við vit-
um að nú líður þér vel. Einhveiju
sinni er þú hafðir 2-3 ár yfir sex-
tugt sagðir þú: „Aldrei hafði maður
hugsað um að þessi skrokkur manns
gæti gefíð sig.“ Að hlífa sér var
ekki til í þinni orðabók. Enda fannst
okkur strákunum þú kannski stund-
um fullharður húsbóndi en samt var
eins og þú vissir nokkuð hvað mætti
bjóða okkur. Við fengum orf og hrífu
við hæfí og fylgdum þér við heyskap-
inn frá morgni til kvölds fyrst 7, 8
og 9 ára gamlir, eldri bræðurnir.
Einhveiju sinni sagði _ Ingibjörg
amma okkar við þig: „Ég er svo
hrædd um að þú ofgerir drengjunum,
Kiddi minn.“ En þetta uppeldi höld-
um við að hafí reynzt okkur systkin-
unum vel í lífsbaráttunni. Við höfum
enn sem komið er risið undir því sem
lífíð hefur á okkur lagt. Vertu sæll,
hvíl þú í friði.
Elsku mamma, Guð styrki þig í
sorginni.
Við systkinin viljum færa starfs-
fólki Elli- og hjúkrunarheimilisins
Hulduhlíðar á Eskifirði innilegt
þakklæti okkar fyrir þolinmæði ykk-
ar og fórnfýsi við að gera pabba líf-
ið sem bærilegast. Þið voruð svo blíð
og góð við hann en það er þung raun
fyrir mann með hans skapgerð að
verða alveg upp á aðra kominn,
mann sem alltaf hafði verið veitandi
en ekki þiggjandi. Móðir okkar lýsti
því bezt um daginn þegar þetta barst
í tal á milli okkar: „Þau hafa gert
allt sem hægt var að gera fyrir okk-
ur.“ Okkar gjald er ekki í krónum
og aurum, aðeins innilegt þakklæti
til ykkar allra.
Börnin.
svo vel og látið ykkur verða gott af
þes_su.“
Ég votta öllum ættingjum og vin-
um hennar samúð mína á þessum
degi.
Þórólfur Daníelsson.
Þegar ég hugsa um ömmu og veit
að hún er farin fyllist hjarta mitt
miklum söknuði og því fylgir ein-
kennileg tilfinning að eiga ekki eftir
að hitta hana aftur. Amma var yndis-
leg persóna og var alveg eins og
ömmur eiga að vera. En besta leiðin
til að muna eftir ömmu er að hugsa
til þess hve glöð hún er núna. Hún
vildi hafa þetta svona og henni varð
að ósk sinni. Amma var alltaf svo
glöð og vildi öllum vel. Skrítið verður
að fá ekki lengur sendingar að vestan
með vettlingum og sokkum sem
amma gerði, þeirra verður sárt sakn-
að. Eða lopapeysanna sem amma
pijónaði og allir áttu, þær eru sko
sannkallaðar ættarpeysur.
Ég man eftir því í sumar þegar
amma var hjá okkur að hún talaði
um að hún ætti ekki að vera að borða
sætindi því hún væri að passa upp á
línumar. Já, hún var sko hefðarfrú
hún amma, hún var alltaf að passa
upp á útlitið. Þetta sama sumar fór
hún í augnaðgerð, hún varð svo
ánægð eftir aðgerðina. Hún varð ung
á ný, skellti sér niður í bæ, keypti
ilmvatn og hagaði sér alveg eins og
unglingamir gera. Þetta var yndis-
legur tími, ég mun alltaf minnast
hans.
Þegar ég var krakki og ég var að
koma í heimsókn á Aðalgötuna til
ömmu var þar alltaf fullt af fólki.
Amma varð alltaf miður sín yfir því
að hún ætti ekkert með kaffínu, en
samt var borðið alltaf fullt af kökum.
Og kökumar bragðast hvergi eins og
hjá ömmu. Það fór heldur enginn svo
frá henni að hann var ekki að springa
af áti. Ég á eftir að sakna ömmu
mjög mikið en maður verður að hugsa
um að það var þetta sem amma vildi.
Hún var alltaf svo glöð og það er
mín huggun að núna er hún enn glað-
ari.
Guð blessi þig, amma mín. Við
sjáumst nú aftur seinna.
Sara.