Morgunblaðið - 05.12.1997, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 5. DESEMBER 1997
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Tónleikar
Tónlistar-
félags
Akraness
TÓNLISTARFÉLAG Akraness
heldur tónleika í kvöld, föstu-
dag 5. desember, kl. 20.30 í
safnaðarheimilinu Vinaminni.
Á efnisskrá eru m.a. Tríó í
Es-dúr fyrir hom, fiðlu og píanó
eftir Brahms, „sem ekki hefur
verið flutt á tónleikum hérlendis
áður“, segir í kynningu. Önnur
verk em: Sónata fyrir fiðlu og
píanó eftir Schubert, Sónata fyrir
fiðlu og píanó eftir Brahms og
Sónata fyrir klarinett og píanó
eftir Schubert.
Flytjendur eru: Nína Mar-
grét Grímsdóttir píanóleikari,
Einar Jóhannesson klarinettu-
leikari, Josef Ognibene horn-
leikari og Nocholas Milton
fiðluleikari.
Óperukvik-
mynd í MÍR
ÓPERUKVIKMYNDIN „Boris
Godúnov" verður sýnd í bíósal
MÍR, Vatnsstíg 10, sunnudag-
inn 7. desember kl. 15. Myndin
er byggð á samnefndri óperu
eftir Modest Mússorgskíj og
taka margir af fremstu lista-
mönnum Sovétríkjanna um og
upp úr öldinni þátt í flutningi
verksins. Aðgangur er ókeypis.
Sænsk jóla-
mynd í Nor-
ræna húsinu
SÆNSKA barnamyndin „Jul
och juveler-Ture Sventon"
verður sýnd sunnudaginn 7.
desember kl. 14 í Norræna
húsinu.
Jólatónleikar
í Grafarvogs-
kirkju
JÓLATÓNLEIKAR Tónlistar-
skólans í Grafarvogi verða
laugardaginn 6. desember í
Grafarvogskirkju. Yngri deild
leikur kl. 10, eldri deild kl. 11
og kl. 14.
Jólatónleikar
Nýja músík-
skólans
NÝI músíkskólinn heldur jóla-
tónleika sunnudaginn 7.
desember kl. 15 í sal Tónlistar-
skóla FÍH, Rauðagerði 27.
Fram koma samspilshljóm-
sveitir skólans og nemendur.
Nýi músíkskólinn hefur sér-
hæft sig í kennslu rokk- og
dægurtónlistar og munu hljóm-
sveitir skólans flytja rokk-
tón list dagsins í dag sem og
perlur úr fortíðinni. Þá hefur
skólinn kennt meðhöndlun tón-
listar með tölvum í nýju tölvu-
veri skólans.
Tónleikar
Arnesinga-
kórsins í
Reykjavík
ÁRNESINGAKÓRINN í
Reykjavík verður með tónleika
í safnaðarheimili Langholts-
kirkju sunnudaginn 7. desem-
ber kl. 15.
Á efnisskrá eru jólalög svo
og valin einsöngslög.
Kvöldlokkur á jólavöku
Blásarakvintett Reykjavíkur
TONLIST
D i g r a n c s k i r k j a
KAMMERTÓNLEIKAR
Blásarakvintett Reykjavikur og fé-
lagar fluttu skemmtitónlist eftir
Beethoven, Gounod, Mozart og
Krommer. Þriðjudagurinn 2. desem-
ber 1997.
TÓNLIST leikin af blásurum,
einkum hópum mönnuðum tréblás-
urum og hornistum, hafði sérstöku
hlutverki að gegna í félagslífi að-
als á síðari hluta 17. aldar og vel
fram á þá 19. og þó mikið af þess-
ari „garðtónlist“ væri ekki merki-
legt, eru þar á nokkrar undantekn-
ingar. Reyndar á blásaratónlist,
leikin utanhúss og í danssölum, sér
sögu allt til miðalda, sem reyndar
tengist einnig tilkomu óperunnar
rétt fyrir aldamótin 1600. Enn eim-
ir eftir af þessari venju og má í
því sambandi nefna starfsemi lúð-
rasveita í tengslum við alls konar
útihátíðir. Þau verk, sem bestu
tónskáldin sömdu af þessari
skemmtitónlist, hafa haldið sínum
hlut, enda vel gjaldgeng sem kon-
sertviðfangsefni.
Blásarakvintett Reykjavíkur
hefur í nokkur ár efnt til kvöldtón-
leika á jólaaðventu og kallað
„Kvöldlokkur á jólaföstu“ og í ár
hösluðu þeir sér völl í Digranes-
kirkju. Tónleikarnir hófust með
Oktett op. 103 eftir meistara Beet-
hoven, sem talið er að hann hafi
samið nokkru fyrir 1792 og end-
ursamið er hann var kominn til
Vínar, líklega fyrir hugsanlega
útgáfu, sem ekki varð af, því mörg
af þeim verkum er meistarinn
samdi í Bonn hæfðu ekki smekk
Vínarbúa, að mati Beethovens
sjálfs. Stíll oktettsins er nokkuð
ólíkur því sem síðar gat að heyra
hjá Beethoven og stefgerðirnar
sérstaklega. Þetta skemmtilega
verk var mjög vel flutt. Annað
verk tónleikanna, Lítil sinfónía fyr-
ir níu blásara eftir Gounod, var
næst á efnisskránni en einn falleg-
asti kafli verksins, Andante canta-
bile, er í raun einleiksverk fyrir
flautu. Sagt var um Gounod, að
fátt kæmi á óvart í verkum hans
og það má í raun segja um þetta
annars ágætlega samda verk, sem
í heild var mjög vel flutt.
Eftir hlé var flutt Divertimento
K196f, eftir Mozart og er þessi
undarlega merking komin til vegna
þess, að fræðimenn töldu þetta
ásamt öðru divertimentói, K96e,
ekki vera eftir meistarann. Það
verk, sem er merkt K196, er óp-
eran La Finta giardiniera, sem
Mozart samdi fyrir óperuna í
Múnchen, en þá var hann kominn
í ónáð hjá Colleredo í Salzburg og
reyndi að koma sér í mjúkinn hjá
yfirvöldum í Munchen og er til frá-
sögn af samtali Mozarts við Seeau
greifa, er var mikils ráðandi við
óperuna. Það sem helst var talið
styðja þá skoðun, að Mozart hefði
ekki samið þessi tvö verk, er að
þau standa langt að baki þeim
verkum sem hann samdi á þessum
árum. Þá ber að hafa það í huga,
að verkin geta ekki verið samin í
Salzburg, því þar var ekki að hafa
klarinettuleikara. Þeir sem telja
Mozart vera höfundinn, halda því
fram að verkin séu samin fyrir
þann óæðri hóp hljóðfæraleikara,
eins konar götuleikara, sem aðeins
máttu leika utandyra, þ.e. undir
og við glugga, en fengu ekki að
koma inn, sem aðeins úrvals hljóð-
færaleikarar fengu náðarsamleg-
ast. Víst er, að þrátt fyrir ágætan
leik þeirra í Blásarakvintett
Reykjavíkur og félaga, sem hefði
tryggt þeim inniveru, náðu þeir
ekki að kveikja af þessu verki þann
eld eða vekja þá gleði sem hlust-
endur annars skynja í þeim verk-
um, þar sem meistarinn var í ess-
inu sínu.
Lokaverk tónleikanna var Part-
ita í B-dúr eftir Franz Krommer
(1759-1831), er var eftirmaður
Leopolds Kozeluchs við keisara-
hirðina, en Kozeluch tók við af
Mozart sem danslagatónskáld
hirðarinnar. Krommer var vel
kunnandi tónskáld, enda fær fiðl-
ari og orgelleikari og samdi m.a.
69 strengjakvartetta, auk alls kon-
ar skemmtitónlistar fyrir blásara.
Partítan er ekki sérlega frumleg
og hefst á Vínarkanónunni, hækk-
andi þríhljómi frá dóminant, svipað
og lokakaflinn í Litla næturljóðinu
eftir Mozart. Það er í raun hvergi
brugðið af vegi þess tónferlis sem
eðlilegt var talið á þessum tíma,
svo að margar tónhugmyndirnar
voru í raun endurtekningar á því
sem Mozart og Haydn og margir
fleiri höfðu fullnotað. Það sem gaf
þessu verki skemmtilegan lit, og
reyndar öllum viðfangsefnum tón-
leikanna, var hressilegur og vand-
aður leikur, nákvæmur samleikur
og sérlega skýr hendingamótun,
er opnar fyrir hlustendum form-
skipan og framvindu verkanna.
I aukaiaginu, sem var tenorarían
Un’aura amorosa úr Cosi fan tutte
og er einhver fallegasta aría verks-
ins, var leikur þeirra félaga sérlega
innilegur og fallega mótaður og
þar í ofin virðing og elska á tón-
máli meistara meistaranna.
Jón Ásgeirsson
Bernskuslóð
BÆKUR
Ská Id sa j>a
SAGAN AF DANÍEL III.
Á bárunnar bláu slóð. Eftir Guðjón
Sveinsson. Prentverk: Héraðsprent
s.f. Útgefandi: Mánabergsútgáfan
1997, - 293 síður.
DANÍEL Bjarnason í Valdabæ
er orðinn 13 ára snáði, og enn eru
örlög að glettast við hann. Þið
munið, að bijálæði stríðsóðra
manna svipti hann föður; fátækt
ekkjunnar móður og sambandi við
systkin. Því er hann í Valdabæ
hjá ömmu og frænda. Enn þótti
örlögum ekki nóg að hert. Að
ömmu læddist elli og kröm, sem
kvenskörungurinn réð ekki við, -
lenti í kaldri gröf. Söknuður grípur
snáðann í fang, heldur fyrst fast,
verður síðan að losa tök, því nýir
morgnar bera drengnum lífsins
gátur sem krefjast svara. Hann
þarf að velja sér stað í ölduróti
lífsins. Finnur. Gerist trillukarl,
lærir ekki aðeins handtök hinna
eldri, heldur vinnur líka hetjudáð.
Verður að fresta för, vegna féleys-
is, í skóla, gengur út á streðvöll
hins vinnandi manns,
kynnist hörku og ofl-
átungshætti þess er
þykist en ekki er.
Hann fylgist með, er
lítilmagninn stofnar
stéttarfélag sér til
varnar; fylgist með,
er samtök um kaup á
skipi verða til, skipi
sem att getur kappi
við hærri öldu og meiri
vind en trillan, sótt í
gullakistur hafsins
utar; fylgist með, þá
skólamál eru rædd,
líka ræktunarmál í
mýri og mó.
Hann kynnist bróð-
ur og nýtur samvistanna við hann,
horfir til hans sem fyrirmyndar.
Já, af þunga dregst hann að vor-
velli hins fulltíða manns, - stelpur
teknar að senda frá sér töfra, sem
valda honum spurna, þær læðast
meira að segja inn í drauma hans!
Daníel kemst í skóla, er varla
setztur við námsborð, er sorgin,
dauðasorgin á erindi við hann á
ný, - skip ferst, og hjarta hans
grætur.
Sem fyrr segir Guðjón sögu
Daníels listavel á öguðu, fögru
máli, máli, er hann
ann svo, að hann býð-
ur lesanda bókar að
glugga, með söguper-
sónum, í málfræði.
Þessi virðing fyrir
tungu okkar er einn
af þeim litríku þráðum
er hann réttir í vefinn;
annar er samúð með
lítilmagnanum, virð-
ing fyrir streði hans
og önn, - þann þráð
sækir hann ekki að-
eins í Daníel, heldur
og í Benedikt Bald-
vinsson Smith; þriðji
viðbjóður á stríðs-
brölti; fjórði sú vissa
höfundar, að fyrr en varir er gata
pabba og mömmu gróin, gleymd,
og því „ljósmyndar" hann götuna
og amstur þeirra með orðum;
fimmti sú trú, að haf og land hafi
sál, hjarta sem slær, eins og í
manni og mús; sjötti, hvar eru
skilin milli draums og veruleika?
Ofinn úr þessu og mörgu hér
ónefndu, gengur Daníel frá vef-
stóli skáldsins, myndar snáði, efni
í atgjörvismann.
Sig. Haukur
Guðjón
Sveinsson
Oratorían
Messías í
Egilsstaða-
kirkju
KAMMERKÓR Austurlands
ásamt kammersveit efna til
tónleika í Egilsstaðakirkju
laugardaginn 6. desember kl.
20.30 og sunnudaginn 7. des-
ember kl. 14 og kl. 17.
Stjórnandi tónleikanna er
Keith Reed. Einsöngvarar eru,
auk hans, Helga Magnúsdóttir,
Kristveig Sigurðardóttir, Ragn-
hildur Rós Indriðadóttir, Rose-
mary Hewlett, Sigurborg Hann-
esdóttir og Þorbjörn Rúnarsson.
Einsöngvarar eru allir nemend-
ur Keiths Reed, en hann starfar
sem söngkennari við Tónlistar-
skólann á Egilsstöðum.
ART-HÚN
á aðventu
SJÖ listakonur í gallerí ART-
HÚN, Stangarhyl 7, bjóða í
opið hús á aðventu laugardag-
inn 6. desember frá kl. 13-18.
Gestum gefst tækifæri til að
skoða vinnustofur listakvenn-
anna og skoða listmuni í sýn-
ingarsal gallerísins.
ART-HÚN verður opið alla
daga frá kl. 12-18 nema
sunnudaga í desember.
Sýning
verður til
„TAKTU þátt í leiknum og fáðu
þitt fram,“ segja þær Jacquel-
ine H. To og Stine Hedegaard
Andersen sem opna sýningu á
verkum sínum í Galleríi Geysi,
Hinu húsinu, laugardaginn 6.
desember kl. 16.
Jacqueline H. To og Stine
Hedegaard Andersen dvelja hér
á landi sem skiptinemar við
fjöltæknideild _ Myndlista- og
handíðaskóla íslands. Á sýn-
ingunni verða tvö plaköt og sex
stórar ljósmyndir af listakonun-
um tveim og forsvarsmönnum
þeirra fyrirtækja sem styrktu
framtakið. Viðfangsefnið er
vinnuferli listamannsins allt frá
hugmynd að uppsetningu sýn-
ingar og samskipti listamanns-
ins við almenning.
Fimm bækur á
Gráa kettinum
LESIÐ verður úr fimm nýjum
bókum á Gráa kettinum, Hverf-
isgötu 16a, á laugardag kl. 15.
Kjartan Jónsson les úr ljóða-
bók, Pétur Gunnarsson les úr
skáldsögu sinni Heimkomu, 111-
ugi Jökulsson les úr ævisögu
sinni um listamanninn Guð-
mund frá Miðdal, Þórunn
Valdimarsdóttir les úr skáld-
sögunni Alveg nóg, Páll Berg-
þórsson les úr bókinni Vín-
landsgátunni.
Spunakvöld í
Múlanum
SPUNAKVÖLD (jam session)
verður á jassklúbnum Múlanum
sem starfræktur er á Jómfr-
únni, Lækjargötu 4, föstudag-
inn 5. desember kl. 21.
Á spunakvöldi koma fram
margir af þeim tónlistarmönn-
um sem hafa spilað á Múlan-
umn fyrr í haust. „Lagaval
verður óvænt og orði gefið
fijálst fyrir þá tónlistarmenn
sem vilja leika hveiju sinni,“
segir í kynningu.
Aðgangseyrir er 1.000 kr.
en 500 kr. fyrir nemendur og
ellilífeyrisþega.