Morgunblaðið - 26.05.1998, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
BÆJAR- OG SVEITARSTJÓRNARKOSNINGAR 1998
sÍálfst»Ai.
Borgarstjórnarkosningar
í Reykjavík, 1930-1998
Hlutfallslegt fylgi helstu framboða
Að loknum kosningum eru 35% bæjarfulltrúa í stærri bæjum konur
Overuleg fj ölgun fra
síðustu kosningum
HLUTFALL kvenna í bæjar-
stjórnum 33 stærstu bæja lands-
ins hefur aukist úr 32% eftir bæj-
ar- og sveitarstjómarkosningarn-
ar 1994 í 35% nú. Linda Blöndal
stjórnmálafræðingur hefur tekið
saman þessar upplýsingar en þær
eru liður í rannsóknarverkefni
sem hún vinnur að á vegum
Félagsvísindadeildar Háskóla fs-
lands með styrk frá Rannsókn-
arráði íslands. Hún flutti erindi á
fundi á vegum Félags stjómmála-
fræðinga í gær um hlut kvenna í
bæjarstjórnum 33 stærstu bæja
landsins, þ.e. þar sem íbúar era
1.000 eða fleiri.
Að sögn Lindu hefur konum
fjölgað hlutfallslega í 15 bæjar-
stjómum og fækkað í 8. Mest fjölg-
ar þeim í Hafnarfirði, á Blönduósi,
í Vestmannaeyjum, Ölfushreppi og
Borgarbyggð. í 8 stóram sveit-
arfélögum stendur hlutur kvenna í
stað. Eftir kosningamar 1994 vora
engar konur í stjómum Ölfus-
hrepps og Eskifjarðar en sh'kir
„svartir blettir“ hafa nú verið af-
máðir af landakorti bæjarstjóm-
málanna. Konum fækkar mest í
stjómum Reykjanesbæjar, Grinda-
víkur, Vesturbyggðar og Hvera-
gerðis.
Konur í meirihluta
á þremur stöðum
„Við eram enn að sjá dæmi um
framboðslista, sem fá marga full-
trúa kjöma, sem era meira og
minna aðeins skipaðir körlum.
Þetta á t.d. við um H-listann á
Húsavík, sem fékk fímm fulltrúa,
þar af enga konu, og F-listann í
Garði, sem fékk fjóra fulltrúa og
enga konu. Síðan eru nokkrir listar
meðal stóru bæjanna sem fá fjóra
fulltrúa og þar af er bara ein
kona,“ segir Linda.
Hún segir bæjum hafa fjölgað
þar sem konur era í kringum 40%
bæjarfulltrúa og að konum sé að
fjölga í þeim bæjum þar sem þær
vora afar fáar áður. I þremur bæj-
um ná konur að vera í meirihluta,
Kópavogi, Mosfellsbæ og á Egils-
stöðum, en þær ná aldrei yfir 60%
hlutfallið. A síðasta kjörtímabili
var meirihluti bæjarfulltrúa konur
á þremur stöðum, á Seltjarnamesi,
í Reykjavík og Mosfellsbæ. Aðeins
í Mosfellsbæ halda þær sínum hlut.
Á Seltjamarnesi fækkar þeim úr
57% í 43% og í Reykjavík úr 53,3%
í 40%. „Jafnréttislega séð er Mos-
fellsbær því sigurvegari kosning-
anna,“ segir Linda.
Lægst hlutfall kvenna
í Vesturbyggð
Linda nefnir einn stað þar sem
konur hafi verið mjög fáar á
síðasta kjörtímabih og séu það aft:
ur núna, en það er Bolungarvík. I
13 bæjum af 33 era karlar yfir 70%
bæjarfulltrúa og þar af er hlutfallið
yfir 80% í 8 bæjum. Hlutfall
kvenna er lægst 11% í Vestur-
byggð og hæst 57% í Mosfellsbæ.
Linda segist eiga eftir að skoða
fjölda kvenna sem varafulltrúa.
Hún segir að í kosningunum 1994
hafl konum ekkert fjölgað í bæjar-
stjórnum og þeim hafi fækkað sem
varamönnum. Til að fá víðara
sjónarhorn á almenna stjórn-
málaþátttöku þurfí einnig að
skoða útkomu allra sveitarstjórna
landsins.
Prófkjörin henta
ekki konum
Linda segist ánægð með að kon-
um fjölgi hlutfallslega þótt ekki sé
fjölgunin mikil. „Þessi úrsht era
engin tíðindi, þau koma síður en
svo á óvart. Bæði eru flokkar og
framboð að beita prófkjörum sem
henta konum mjög illa og svo er
þetta illa launuð og vanþakklát
vinna,“ segir hún. Hún segir skýr-
inguna á þeirri aukningu sem þó
varð vera þá að aukið vægi
skólamála á sveitarstjómarstiginu
laði líklega konur frekar til starfs-
ins og hún nefnir einnig vakningu
meðal stjórnmálaafla um að konur
megi ekki vanta á lista, flokkar séu
að setja sér jafnréttisáætlanir
o.s.frv. „Þetta getur aukið á sam-
keppni og flokkar leggja meira upp
úr því að fá konur á lista. Svo era
konur einfaldlega að leggja meira á
sig. Eftir því sem ég best veit hafa
hvorki laun né vinnulag í bæjar-
stjórnum breyst mikið í þá átt að
konur sjái sér frekar fært að starfa
innan þeirra," segir hún.
Næstu skref Lindu í rannsókn-
inni verða þau að taka viðtöl við
uppstillingamefndir og einnig ætl-
ar hún að taka viðtöl við konur sem
hafa setið í bæjar- eða sveitar-
stjómum en buðu sig ekki fram
aftur og fá að vita hvers vegna.
Sjálf-
stæðis-
flokkur-
inn níu
sinnum
undir 50%
ALLT frá upphafi sveitar-
stjórnarkosninga árið 1930
hefur Sjálfstæðisflokkurinn í
Reykjavík níu sinnum fengið
minna en 50% greiddra at-
kvæða. Á þessu sama tímabili
hefur flokkurinn þrisvar
sinnum verið í minnihluta í
borgarstjórn, fyrst árið 1978
og nú í síðustu tvennum
kosningum með sigri Reykja-
víkurlistans.
Kosið hefur verið á fjög-
urra ára fresti eða 18 sinnum
frá árinu 1930. Árið 1934
hlaut flokkurinn 49,05% at-
kvæða í Reykjavík, í kosning-
unum árið 1942 hlaut hann
47,8% og í kosningunum árið
1946 hlaut hann 48,1%. Árið
1954 hlaut flokkurinn 48,9%,
í kosningunum árið 1966
hlaut hann 47,5%, í kosning-
unum árið 1970 hlaut flokk-
urinn 47,2%, í kosningunum
árið 1978 hlaut fokkurinn
47,4%, í kosningunum árið
1994 hlaut flokkurinn 47%,
og í ný afstöðnum kosningum
hlaut flokkurinn 45,2%.