Morgunblaðið - 26.05.1998, Page 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MENNTUN
Billy Bob í
fortíð og nútíð
ERLEIVDAR
BÆKEfR
S |i e n n u s a g a
James Lee Burke: Cimarronrósin
„Cimarron Rose. Orion Books 1997.
312 síður.
BANDARÍSKI spennusagna-
höfundurinn James Lee Burke
hefur skrifað ófáar bækur, um
16 stykki líklega, og segir sjálf-
ur að saga hans, Cimarronrósin
eða „Cimarron Rose“, sé sú
besta sem hann hefur samið á
ferlinum. Ekki er það ólíklegt.
Hún er feikilega vel skrifuð og
jafnvel óvenjulega vel miðað við
bækur í þessum geira enda er
tekið svo til orða á meðal gagn-
rýnenda að James Lee Burke sé
einn af bestu rithöfundum
Bandaríkjanna í dag. Saga hans
gerist í smábæ í Texas og heiti
hennar er dregið af nafni út-
lagastúlku sem blandaðist í hóp
hinna illræmdu Daltonbræðra í
villta vestrinu á síðustu öld og
kynntist afa rithöfundarins, sem
var kúreki og byssumaður og
loks baptistaprestur. Afinn
þessi er fyrirmynd einnar per-
sónunnar í bókinni en þótt sag-
an gerist í nútímanum er
fortíðin aldrei fjarri og í raun
má segja að sagan sé í eðli sínu
vestri.
Skrifar alla daga
James Lee Burke er nokkuð
afkastamikill höfundur og segist
skrifa látlaust allan daginn. „Eg
vinn sjö daga vikunnar. Ég byrja
á morgnana og hætti undir
kvöldið." Að minnsta kosti ein af
sögum hans hefur verið kvik-
mynduð en það er „Heaven’s Pri-
soners“, þokkalegur tryllir sem
sýndur var í Sambíóunum íyrir
ekki svo löngu. Fór Alec Baldwin
með aðalhlutverkið. Segist
höfundurinn hafa verið mjög
ánægður með útkomuna. Það
væri ekki ónýtt að sjá gerða bíó-
mynd eftir Cimarronrósinni.
Hún hefst á því að Lúkas
nokkur, nítján ára, er settur í
varðhald grunaður um nauðgun
og morð á ungri stúlku. Lög-
fræðingur hans, sem ber það
vinsæla suðurríkjanafn Billy
Bob, er sannfærður um sakleysi
piltsins en á í nokkram erfiðleik-
um með að sanna það þar sem
fordómar og spilling vaða uppi
og drengurinn ekki af merkilegu
ættemi. Þegar Lúkas situr í
fangelsinu heyi-ir hann á tal al-
vöra morðingja sem rekur fyrir
honum sögur er fá hárin til að
rísa. Morðingi þessi er síðar lát-
inn laus vegna einhverra tækni-
legra galla á rannsókninni á máli
hans og er hættan sú að hann
reyni að koma Lúkasi fyrir katt-
arnef og jafnvel Billy Bob sjálf-
um.
Þetta er aðeins ramminn utan
um einstaklega safaríkt suð-
urríkjadrama og reyndar réttar-
drama í leiðinni þar sem koma
við sögu margar skrautlegar
persónur, ógnvekjandi og illþol-
andi; morðingjar, ofbeldismenn
og mellur, svikulir lagaverðir,
siðspilltir ríkisbubbar, eitur-
lyfjaæturnar afkvæmi þeirra, og
einstaka heiðarlegur maður eins
og Billy Bob, sem berst næstum
því einn síns liðs gegn ósóman-
um. Versti óvinur hans er
morðinginn Garland T. Moon,
þessi sem sleppur á tæknilegu
göllunum. Sá hefur sérstakt yndi
af þvi að hrella Billy Bob og
leika sér með sálarlíf hans innri
manns, eins og segir í textanum.
Það er einnig kona í spilinu, al-
ríkislögreglumaður, sem á vin-
gott við Billy Bob en það er ekki
víst að verði neitt úr því.
Kannski er hann tímaskekkja
innan um allt þetta lið. Sjálfur
hefði hann viljað vera uppi á tím-
um afa síns, Sam Morgan
Hollands, „þegar menn eins og
Garland T. Moon vora hengdir í
næsta tré og alríkislögreglu-
menn létu þig ekki verða ást-
fangna og flugu svo burtu klukk-
an fjögur um morguninn án
nokkurra skýringa."
Sækir styrk í fortíðina
Enn er ónefnd persóna sem
hangir mikið utan í Billy Bob.
Það er besti vinur hans frá því
þeir vora saman í Texaslögregl-
unni og eltu eiturlyfjasmyglara
inn yfir landamærin til Mexíkó.
Vinur hans er heimilisfastur hjá
honum. Hann heitir L. Q.
Navarro. Hann er draugur. Þeir
eiga oft langar samræður sam-
an.
Sumir mundu segja að Billy
Bob væri fastur í fortíðinni og að
hún væri á einhvem hátt honum
til trafala; konan úr alríkislög-
reglunni, sem flaug frá honum
skýringarlaust klukkan fjögur
um morguninn, segir það við
hann. En það er ekki rétt hjá
henni nema að hluta. Hann sæk-
ir styrk í fortíðina, í afa sinn og
Cimarronrósina, og minningar
um fóður sinn. An fortíðarinnar
ætti hann erfitt með að finna sér
stað í þeirri ofbeldisfullu veröld
sem hann þarf að kljást við.
James Lee Burke tekst
bráðvel að lýsa smábænum og
persónum hans, náttúrunni í
kringum hann og lyktinni af
honum svo það er engu líkara en
maður gangi við hlið Billy Bobs
um götur hans. Það er ekki oft
sem maður kemst yfir bók sem
erfitt er að leggja frá sér - jafn-
vel eftir að henni er lokið.
Arnaldur Indriðason
Kaeliskápar
á ótrúlegu uerði í miMu úruati!
Mál hxbxdx Tegund Vörunúmer Kælirými Lítrar Frystirými Lítrar Frystir Stadsetning Staðgreitt
85x50x60 AEGSANTO 1533TK 140 L 37.570,-
85x51x56 INDESIT RG 1150 134 L 26.900,-
85x55x60 AEGSANTO 1443TK 115 L 19 L Innbyggður 43.191,-
85x60x60 General Frost C 175 158 L 17 L Innbyggður 25.900,-
117x50x60 INDESIT RG2190 134 L 40 L Uppi 37.900,-
127x54x58 AEG SANTO 2532 KA 241 L 59.990,-
127x54x58 AEG SANTO 2232 DT 167 L 46 L Uppi 62.900,-
127x54x58 AEG SANTO 2332 KA 219 L 18 L Innbyggður 62.900,-
130x60x60 General Frost C 275 222 L 28 L Innbyggður 33.900,-
139x55x59 INDESIT RG 2250 184 L 46 L Uppi 39.900,-
144x54x58 AEG SANTO 2632 DT 204 L 46 L Uppi 64,900,-
147x55x60 INDESIT RG 1285 232 L 27 L Innbyggður 37.900,-
149x55x60 AEG SANTO 2632 KG 161 L 59 L Niðri 65.900,-
150x55x60 General Frost SCD 260 186 L 59 L Uppi 37.900,-
150x55x60 INDESIT CG 1275 175 L 56 L Niðri 53.900,-
155x60x60 AEG SANTO 1555 KS 302 L 72.900,-
162x54x58 AEG SANTO 3032 DT 225 L 61 L Uppi 69.949,-
164x55x60 INDESIT RG 2290 215 L 67 L Uppi 48.900,-
165x55x60 General Frost SCD 290 225 L 62 L Uppi 39.900,-
165x60x60 INDESIT CG 1340 216 L 71 L Niðri 59.900,-
170x60x60 INDESIT RG 2330 258 L 74 L Uppi 49.900,-
170x60x60 AEG SANTO 3232 KG 216 L 79 L Niðri 75.900,-
177x60x60 AEG SANTO 3633 KG 238 L 90 L Niðri 104.900,-
185x60x60 AEG SANTO 1855 KS 354 L 82.900,-
185x60x60 AEG SANTO 1855 KF 178 L 112 L Niðri 89.900,-
186x60x60 General Frost SCB 340 207 L 88 L Niðri 59.900,-
195x60x60 AEG SANTO 4133 KG 293 L 90 L Niðri 110.974,-
AEG
^índesíl' Jp
'ENERAL FROST
Samfélag
heyrnarlausra
og heyrandi
• Jöfn mannréttindi allra barna fást með
blöndun sérskóla og almennra skóla
• Öll börnin í leikskólanum eru fullgildir
þátttakendur í leik og starfí
BANGSASTUND í Birki-
stofu: Kona situr á hækjum
sínum og talar táknmál við
hóp bama. Önnur kona kemur inn
og tekur dúkku af bami. Bama-
hópurinn bregst við með því að tjá
sig af ákafa á táknmáli um að kon-
an hafi sýnt yfirgang með því að
spyrja ekki um leyfi. „Þú átt að
spyrja hvort þú megir fá dúkkuna
lánaða,“ segja þau á táknmáli.
Sérstaða Sólborgar meðal
leikskóla Dagvistar barna felst í
heildtækri skólastefnu eða sameig-
inlegu uppeldi og menntun fatlaðra
og ófatlaðra barna. Skipulagið í
Sólborg hefur frá upphafi miðast
við þarfir bæði fötluðu og ófötluðu
bamanna sem þar dvelja hverju
sinni.
Sólborg er skipt í fjórar deildir
og eru fötluð böm á hverri þeirra.
Ein deildin, Birkistofa, er sérstak-
lega tileinkuð heymarlausum og
heyrnarskertum bömum, bömum
sem eiga heyraarlausa foreldra eða
aðra ættingja. Þar eru einnig böm
úr hverfinu sem bara tengjast
táknmáli í leikskólanum. A Birki-
stofu er áhersla lögð á samskipti
heyrnariausra og heyrandi.
„Skipulagið hér tekur bæði mið af
bömum sem era á undan og þeim
sem era á eftir í þroska," segir
Jónína Konráðsdóttir leikskóla-
stjóri, „og í sameiningu búa starfs-
fólk og foreldrar til áætlun handa
öllum börnunum í leikskólanum.
Þroski barnanna er metinn t.d.
hreyfi- og málþroski, og markmið
ákveðin fyrir áframhaldandi nám
bamsins. Áætlunin er rædd í ár-
legu foreldraviðtali og foreldrar fá
eintak af henni með sér heim.
Markmiðið er góð þjónusta bæði
fyrir fötluð og óíbtluð börn,“ segir
Jónína.
Hún segir foreldra ánægða með
fyrirkomulagið í Sólborg, því böm-
in þeirra eru ekki í einsleitu um-
hverfi heldur öðlast þau dýpri
reynslu af mannlegum aðstæðum.
Bömin læra svo að vera jákvæð
bæði gagnvart styrk sínum og
veikleika.
Jónína segist leggja mikla
áherslu á að upplýsa foreldra um
starfið og er dagbók skrifuð um
starfið á hverri deild sem þeir geta
lesið þegar börnin era sótt.
Allir læra táknmál
heyrnarlausra
Tólf fötluð börn dvelja að jafn-
aði á Sólborg sem rúmar 95 börn
og hvílir vera þeirra á hugmynd-
inni um ,jöfn mannréttindi fyrir
alla og rétt allra barna til að fá
bæði náms- og félagslegum þörf-
um sínum mætt í skólasamfélagi
með jafnöldrum," eins og stendur
í Gæðahandbók leikskólans.
Starfsfólk Sólborgar hefur
leitað sér menntunar til að glíma
við verkefnin á leikskólanum og
hafa t.d. allir lært táknmál heyrn-
arlausra. Það gerir þeim kleift að
kenna öllum bömum skólans
grannatriðin í táknmáli og að eiga
eðlileg samskipti við heyrnar-
lausa. Einnig starfar heyrnarlaus
starfsmaður á Sólborg.
Hjördís Björg Gunnarsdóttir
kennari og Regína Rögnvaldsdótt-
ir leikskólakennari hafa unnið
mikið að starfinu með heyrnar-
lausum og m.a. skrifað grein um
það í tímarit sérkennara, Glæður
(2.tbl. 7. árg. 1997). „Það er meg-
inmarkmið okkar að móta um-
hverfi þar sem börn með mismun-
andi bakgrunn, getu og framlag til
hópsins geta öll verið fullgildir
þátttakendur," segja þær, „hand-
leiðsla starfsfólks er forsenda þess
að barn með miklar sérþarfir geti
orðið fullgildur félagi í barnahópn-
um.“
í Sólborg vinna félagar úr
mörgum starfsstéttum að sömu
markmiðum, t.d. leikskólakennar-
ar, leikskólasérkennarar, þroska-
þjálfar, kennarar, uppeldisfræð-
ingar og starfsfólk Sóknar.
„Áhersla er lögð á að starfsfólk
viðurkenni og virði breytileika hjá
A að leggja
kennaradeildina við
TR niður?
FRÉTTATILKYNNING frá
Bandalagi íslenskra sérskólanema:
„í Tónlistarskólanum í Reykja-
vík hefur verið starfrækt tón-
menntakennaradeild síðan 1959.
Deildin hefur alla tíð haft þann til-
gang að mennta tónmenntakennara
til kennslu í grunnskólum landsins.
í upphafi nægðu fjárframlög ríkis-
ins til að reka deildina en fyrir
skólaárið 1993-1994 lækkuðu fjár-
framlög ríkisms úr 11 milljónum í 9
milljónir án nokkurs fyrirvara. Þá
var Ijóst að ekki væri hægt að reka
deildina eingöngu á framlögum rík-
isins.
í ágúst 1996 er Tónlistarskólan-
um síðan tilkynnt af menntamál-
aráðuneytinu að deildin sé ekki og
hafi ekki verið rOdsrekin heldur
einungis ríkisstyrkt og því var skól-
anum gefið leyfi til að innheimta
skólagjöld af nemendum deildar-
innar. Það var svo á skólasetningu
skólans haustið 1996 að tilkynnt var
að skólagjöld í tónmenntakennara-
deild myndu hækka úr 6.800 kr. á
ári í 54.000 kr. á ári. Haustið 1997
endurtók sagan sig og skólagjöld í
tónmenntakennaradeild eru nú
75.000 kr. á ári.
Þetta hefur að vonum skapað
mikla óánægju meðal nemenda og
hafa engar umsóknir borist á 2. og
3. ár í tónmenntakennaradeild
Tónlistarskólans og lítur því út
fyrir að lítið verði af nemendum í
deildinni næsta vetur.
Þegar í ljós kom að deildin var
einungis ríkisstyrkt benti ríkið um