Morgunblaðið - 26.05.1998, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1997 37 -
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
URSLIT
KOSNINGANNA
SIGUR Reykjavíkurlistans í borgarstjórnarkosningun-
um í Reykjavík kom ekki á óvart vegna þess, að
skoðanakannanir bentu allar til þess síðustu daga og vikur
fyrir kjördag að svo mundi fara. Hins vegar náði Reykja-
víkurlistinn ekki þeim stórsigri í kosningunum, sem kann-
anir gáfu vísbendingu um framan af maímánuði. Og jafn-
framt er ljóst, að stór hluti kjósenda listans lýsti óánægju
sinni með einstaka frambjóðendur með víðtækum útstrik-
unum.
Sjálfstæðisflokknum tókst að koma í veg fyrir þann
mikla ósigur, sem flokknum hafði verið spáð og það er
árangur, sem ekki ber að gera lítið úr. Hins vegar er það
auðvitað verulegt áfall fyrir Sjálfstæðisflokkinn að tapa
borgarstjórnarkosningum tvisvar sinnum í röð. Þau úrslit
hljóta að kalla á endurskipulagningu á starfi borgarstjórn-
arflokksins sjálfs og flokksfélaganna og fulltrúaráðsins í
Reykjavík, sem eru bakhjarl flokksins í kosningum.
Þegar hins vegar litið er til úrslita kosninganna á
landsvísu er ljóst að staða Sjálfstæðisflokksins er sterk. Ef
horft er fram hjá niðurstöðunni í Reykjavík verður að ætla,
að Sjálfstæðisflokkurinn hafi með úrslitum sveitarstjórnar-
kosninganna í heild fengið byr í seglin til undirbúnings
þingkosningunum að ári. Skoðanakannanir um fylgi flokk-
anna til þings benda heldur ekki til annars en sterkrar
stöðu Sjálfstæðisflokksins í höfuðborginni, þannig að líta
verður á úrslit borgarstjórnarkosninganna, sem einangrað
fyrirbæri að því leyti.
Vinstri menn litu svo á, að úrslit sveitarstjórnarkosning-
anna mundu gefa vísbendingu um hug kjósenda til samein-
ingar vinstri aflanna í þingkosningum. Niðurstaðan er mis-
vísandi. Það er auðvitað ljóst, að vinstri flokkarnir hefðu
ekki haldið meirihlutanum í Reykjavík án Framsóknar-
flokksins. Forystumenn Framsóknarflokksins hafa hvað
eftir annað gefið í skyn, að þeir líti á samstarfið innan
Reykjavíkurlistans sem tímabundið samstarf. Hitt er svo
annað mál, að það kann að reynast þeim erfitt að komast út
úr því samstarfi og bera þar með ábyrgð á því, að vinstri
meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur falli. En
oddastaða Framsóknarflokksins í borgarstjórn Reykjavík-
ur gæti orðið afdrifarík.
Sameinaðir listar Alþýðuflokks, Alþýðubandalags og
Kvennalista, sem voru bornir fram á nokkrum stöðum
unnu ekki glæsta sigra. Að því leyti til má segja, að árang-
ur þeirra ýti ekki undir sameiginlegt framboð í þingkosn-
ingum. A hinn bóginn fer ekki á milli mála, að þeir eru víða
orðnir annað stærsta stjórnmálaaflið í sveitarstjórnum og
Framsóknarflokkurinn þar með minnsti flokkurinn. Þegar
vinstri menn horfa á þá pólitísku mynd, sem birtist í ein-
stökum sveitarstjórnum með þessum hætti má ganga út
frá því sem vísu, að það verði mörgum þeirra hvatning til
þess að vinna að sameiginlegu framboði í næstu þingkosn-
ingum. En jafnframt er ljóst, að einhver hópur kjósenda,
ekki sízt frá Alþýðuflokknum, snýst til fylgis við Sjálf-
stæðisflokkinn vegna þess að þeir geti ekki hugsað sér að
greiða gömlum alþýðubandalagsmönnum atkvæði sitt.
Andstaðan við sameinað framboð kemur þó ekki frá for-
ystumönnum Alþýðuflokks eða Kvennalista heldur er hana
að finna innan þingflokks Alþýðubandalags þar sem er
sterk andstaða við aðild að kosningabandalagi vinstri
manna. Margir telja víst, að jafnvel þótt þátttaka í kosn-
ingabandalagi vinstri manna verði samþykkt á sérstökum
landsfundi Alþýðubandalagsins í sumar muni einstakir
þingmenn flokksins standa fyrir sérframboðum, hvað sem
öðru líður.
Þessi framvinda stjórnmálanna er áreiðanlega töluvert
umhugsunarefni fyrir Framsóknarflokkinn. Sá flokkurinn
hefur lengi verið annar stærsti stjórnmálaflokkur þjóðar-
innar, stundum tekið þátt í stjórnarsamstarfi með Sjálf-
stæðisflokknum en jafnframt verið helzti keppinautur hans
um forystuna í íslenzkum stjórnmálum.
Er Framsóknarflokkurinn að verða minnsti flokkur þjóð-
arinnar? Það má vel vera en jafnframt er vel hugsanlegt, að
hann sé að komast í enn þá meiri lykilaðstöðu en hann hef-
ur þó haft til þessa. Alla vega fer ekki á milli mála, að í
nokkrum sveitarstjórnum geta framsóknarmenn ráðið því
hvers konar meirihluti verður myndaður, nema Sjálfstæðis-
flokkur og hinir sameinuðu listar taki höndum saman.
Fyrir borgar- og sveitarstjórnarkosningarnar lýsti
Morgunblaðið þeirri skoðun, að þessar kosningar hefðu
meiri þýðingu fyrir þróun stjórnmálanna en virtist við
fyrstu sýn. Urslit kosninganna benda að sumu leyti til þess
að svo sé en annað ekki.
Litlar breytingar á valdahlutföllum stjórnmálafylkinga
Morgunblaðið/Kristján
Sigri fagnað á Akureyri
SJÁLFSTÆÐISMENN unnu góðan kosningasigur víða um land. Þegar upp var staðið höfðu þeir unnið tvo menn frá síðustu kosn-
Hér má sjá frambjóðendur flokksins á Akureyri fagna fyrstu tölum. ingum.
Lítið skref í átt til
vinstri samfylkingar
Litlar breytingar urðu á fylgi pólitískra fylkinga á
landsvísu í sveitarstjórnarkosningunum. Ólafur Þ.
Stephensen segir að niðurstaða kosninganna sé
skref í átt til samfylkingar félagshyggjufólks í
landsmálum, en ekki eins stórt og margir
vinstrimenn vonuðust til.
EKKI urðu miklar breytingar
á fylgi pólitískra fylkinga á
landsvísu í nýafstöðum sveit>
arstjómarkosningum. Engin
afgerandi breyting hefur orðið á hinu
pólitíska landslagi. Kosningarnar virð-
ast heldur hafa skilað vinstrimönnum í
átt að því markmiði að koma á fót sam-
fylkingu á landsvísu, en að öðru leyti
bera úrslitin vott um þann pólitíska og
efnahagslega stöðugleika, sem ríkt hef-
ur á íslandi undanfarin ár. Það ber þó
að gera þann fyrirvara strax í upphafi
að ekki er hægt að yfirfæra úrslit
sveitarstjómarkosninga yfir á gengi
flokkanna á landsvísu eins og ekkert
sé. Sterkir leiðtogar og staðbundnar
aðstæður leika stærra hlutverk í sveit>
arstjómai-kosningum en Alþingiskosn-
ingum.
I viðtölum við fjölmiðla hafa leiðtog-
ar allra flokka túlkað kosningaúrslitin
sér í vil. Þegar útkoman er borin sam-
an við síðustu kosningaúrslit virðist
raunar fátt hafa breytzt þótt sviptingar
hafi orðið í einstökum sveitarfélögum.
Lítil breyting á heildarfylgi
Sjálfstæðisflokks
Sjálfstæðisflokkurinn fær rúmlega
40% af öllum greiddum atkvæðum á
landsvísu, u.þ.b. einu prósentustigi
meira en í síðustu sveitarstjómarkosn-
ingum, þegar flokkurinn fékk 39,2%.
Þótt flokkurinn hafi víða unnið á, mun-
ar talsvert um þau tvö prósentustig,
sem hann tapar í Reykjavík. I kosning-
unum þar áður, árið 1990, fékk Sjálf-
stæðisflokkurinn sína beztu kosningu
síðan 1974, um 46,5% atkvæða á
landsvísu, en þann árangur má einkum
þakka stórsigri flokksins í Reykjavík,
þar sem hann fékk rúm 60% atkvæða.
Sjálfstæðisflokkurinn hafði meiri-
hluta í tíu sveitarstjórnum á síðasta
kjörtímabili og hélt honum alls staðar,
líka þar sem aðrir flokkar samein-
uðust gegn honum eins og á Seltjarn-
arnesi, Olafsfirði, í Bolungarvík og
Vestmannaeyjum. Sterk staða flokks-
ins á landsvísu og ánægja með efna-
hagsástandið hefur væntanlega sitt að
segja um þessa niðurstöðu.
Það er hins vegar áfall fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn að hafa ekki tekizt að
vinna Reykjavík aftur úr höndum
Reykjavíkurlistans. Flokkurinn hefur
í meira en sextíu ár litið á borgina sem
höfuðvígi sitt og sigrar vinstrimanna
hafa verið undantekning frá reglunni.
Síðastliðið kjörtímabil hafa sjálf-
stæðismenn þannig haldið í þá von, að
hægt væri með samstilltu átaki að
snúa ástandinu aftur til „eðlilegs
horfs". Sigur Reykjavíkurlistans nú
gerir þær vonir að engu. Raunar má
spyrja hvort Reykjavík geti framar
orðið valdamiðstöð Sjálfstæðisflokks-
ins með sama hætti og áður, haldi
félagshyggjuflokkarnir áfram að bjóða
fram sameinaðir, í stað þess að vera
sundraðir í þrjá til fjóra smáflokka
eins og meiripartinn af þessari öld.
Hætt er við að nýhafið kjörtímabil
verði Sjálfstæðisflokknum í borgar-
stjórn Reykjavíkur erfitt. Flokkurinn
verður að öllum líkindum að endur-
skoða baráttuaðferðir sínar og stefn-
umál og síðast en ekki sízt að finna sér
nýjan leiðtoga til að stýra baráttunni
að fjórum árum liðnum, þar sem Arni
Sigfússon hefur lýst því yfir að hann
hyggist ekki gegna oddvitahlutverkinu
áfram. Það blasir hins vegar ekki við,
hver eigi að verða arftaki Ama.
Lítið um stórsigra
samfylkingarframboða
í huga margra vinstrimanna áttu
úrslit sveitarstjórnarkosninganna að
verða áformum um samfylkingu
félagshyggjufólks mikil lyftistöng.
Sameiningarlistar af einu eða öðru
tagi voru bornir fram í flestum
stærstu sveitarfélögunum. Aðeins
einn Alþýðuflokkslisti var í kjöri, þrír
Alþýðubandalagslistar og enginn
Kvennalisti. Þessi nýju samfylkingar-
framboð unnu hins vegar ekki þá stór-
sigra, sem margir fylgismenn þeirra
væntu, nema í hinu nýja sveitarfélagi
á Austfjörðum og á Húsavík, auk þess
sem Reykjavíkurlistinn og Sand-
gerðislistinn héldu meirihluta sínum.
I nokkrum sveitarfélögum, t.d. Kópa-
vogi, Hafnarfirði, á Seltjarnarnesi og
Akureyri, varð árangur félagshyggju-
framboðanna lakari en samanlagt
fylgi flokkanna, sem að þeim standa, í
síðustu kosningum.
Erfitt er að meta hvemig útkoma
félagshyggjufólks á landsvísu er nú,
miðað við síðustu kosningar, vegna
þess hvað samstarfsmynztrið er marg-
víslegt. Árið 1994 voru samanlögð at-
kvæði framboðslista Alþýðubanda-
lagsins, Alþýðuflokksins, Kvennalist-
ans og Reykjavíkurlistans um 39,6% af
öllum greiddum atkvæðum á landinu.
Séu atkvæði samfylkingarfram-
boðanna nú, að þeim sem innihalda
framsóknarmenn meðtöldum, lögð
saman, er hlutur þeirra í greiddum at-
kvæðum á landinu rúmlega 38%,
þannig að breytingin er lítil.
Ekki má hins vegar líta framhjá því
að það er viss áfangi að hafa yfirleitt
náð saman félagshyggjuframboðum
svo víða um land, án teljandi deilna.
Auðvitað verður að hafa í huga að sum
þeirra stóru mála, sem þvælast fyrir
sameiningarsinnum í landsmálapólitík,
s.s. kvótamálið og afstaðan til utan-
ríkismála, koma lítið við sögu í sveitar-
stjómarmálum. Ekki má heldur
gleyma áhrifamiklum andstæðingum
samfylkingar á landsvísu, einkum í
þingflokki Alþýðubandalagsins. En
samvinna fólks úr A-flokkunum og
Kvennalista í sveitarstjómarkosning-
unum er skref í sameiningarátt fyrir
næstu þingkosningar, þótt það sé stutt.
Það hefur líka sín áhrif á andann meðal
samfylkingarsinna að fólk, sem til
þessa hefur tilheyrt „litlu flokkunum" í
íslenzkum stjórnmálum, situr nú víða í
sveitarstjóm fyrir lista, sem er næst>
stærsta - og í einstaka tilfelli stærsta -
stjómmálaaflið í sveitarfélaginu.
Reykjavík orðin höfuðvígi
samfylkingarsinna
Og þótt ekki sé hægt að setja sama-
semmerki á milli samfylkingar í sveit-
arstjómum og á landsvísu er sigur
Reykjavíkurlistans samfylkingar-
mönnum hvatning að halda áfram á
sömu braut. Reykjavíkurlistinn var
fyrirmynd margra félagshyggjufram-
boða um allt land og samstarfið innan
hans hefur haft sín áhrif á samfylking-
arumræðuna. Ósigur hans hefði hægt
á þróuninni; sigurinn er byr í seglin.
Af þessum sökum er í raun hægt að
segja að Reykjavík sé á vissan hátt
orðin höfuðvígi samfylkingar vinstri
manna á sama hátt og hún var
höfuðvígi Sjálfstæðisflokksins. Gengið
í höfuðborginni hefur áhrif á baráttu-
móð samfylkingarsinna um allt land.
Mál Hrannars B. Amarssonar varp-
ar reyndar vissum skugga á sigur
Reykjavíkurlistans. Þótt enginn dómur
hafi verið kveðinn upp um það, hvort
fjármálaumsvif eins af forystumönnum
R-listans hafi farið í bága við lög eða
reglur, hefur umræðan um fjármál
hans augljóslega haft áhrif á kjósendur
í Reykjavík eins og sjá má af fjölda út>
strikana á R-listanum, sem er eins-
dæmi í sögu borgarstjómarkosninga.
Verði raunin sú að Hrannar teljist
hafa brotið af sér, er það líka slæmt
fyrir suma leiðtoga vinstrimanna, sem
hefur til þessa orðið tíðrætt um sið-
ferði og siðvæðingu í íslenzkum
stjómmálum. Fari svo, er hætt við að
t.d. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri og Jóhanna Sigurðardóttir
alþingismaður verði minntar á þann
eindregna stuðning, sem þær veittu
frambjóðandanum.
Framsókn í oddaaðstöðu
Framsóknarflokkurinn er í athygl-
isverðri stöðu eftir kosningarnar, þótt
ekki hafi fylgi hans breytzt mikið á
landsvísu. B-listarnir, sem boðnir
vom fram að þessu sinni, fengu 10,5%
atkvæða á landsvísu, en í síðustu
kosningum fékk flokkurinn 10,4%. Þá
er miðað við hreina B-lista en ekki
þau framboð, þar sem framsóknar-
menn era í samkrulli með A-flokkun-
um og Kvennalista.
Nú bregður hins vegar svo við, að í
mörgum sveitarfélögum, t.d. á Akra-
nesi, í Kópavogi og Isafjarðarbæ, er
Framsóknarflokkurinn orðinn minnsti
flokkurinn, í þriðja sæti á eftir Sjálf-
stæðisflokknum og sameiginlegu
félagshyggjuframboði. Þetta er staða,
sem margir framsóknarmenn eru ekki
hrifnir af, en getur þó falið í sér mörg
tækifæri. Framsóknarflokkurinn er
þannig víða í oddaaðstöðu og getur
valið sér samstarfsflokk. Þetta þýðir
auðvitað að flokkurinn getur í mörgum
tilvikum gert meiri kröfur til valda og
embætta en ella. Ef þetta er vísbend-
ing um það, sem koma skal í landsmál-
um, getur Framsóknarflokkurinn kom-
izt í svipaða stöðu og litlir miðjuflokkar
á borð við Frjálsa demókrata í Þýzka-
landi, sem hafa haft líf samsteypu-
stjórna í hendi sér áratugum saman.
Af þessum sökum hljóta framsókn-
armenn í Reykjavík að velta fyrir sér
hvaða leið þeir fari í framboðsmálum
eftir fjögur ár. Stutt er síðan Halldór
Ásgrímsson, formaður flokksins, sagði
það stefnu framsóknarmanna til
lengri tíma að bjóða fram sérstaklega,
enda veikti samstarf við aðra flokks-
starfið og gerði flokkinn minna sýni-
legan. Það hefur átt við í nýafstaðinni
kosningabaráttu í Reykjavík, þar sem
frambjóðendur úr röðum Framsókn-
arflokksins vora ekki mjög áberandi.
Forysta Framsóknarflokksins leggur
jafnframt áherzlu á að styrkja flokk-
inn í þéttbýlinu á suðvesturhorninu.
Þá er vandséð að framsóknarmenn
kunni vel við sig til frambúðar innan
um fylgismenn samfylkingar, sem
öðram þræði er beint gegn þeim sjálf-
um. Framsóknarflokkurinn gæti því
séð sér hag í að bjóða fram sérstak-
lega í næstu borgarstjórnarkosning-
um til þess að ná þeirri oddaaðstöðu,
sem hann nýtur víða annars staðar.
Þá gæti orðið til mynztur samsteypu-
stjórna í Reykjavík, sem borgarbúar
hafa litla reynslu af til þessa.
+
•• /
Onnur kosningabarátta þegar hafín á Norður-Irlandi
„ „ Reuters.
ÁHUGI fjölmiðla á atburðum síðustu daga á N-Irlandi var engu líkur. Blaðamenn úr öllum heimshornum þyrptust að Gerry Adams og Martin McGu-
inness, Ieiðtogum Sinn Féin, þegar þeir komu til Kings Hall í Belfast á laugardag.
Lítill tími til að fagna
niðurstöðu helgarinnar
Stjórnmálaflokkar á Norður-írlandi eru þeg-
ar byrjaðir að undirbúa sig fyrir kosningar
til nýs þings sem fram eiga að fara 25. júní.
Þjóðaratkvæðagreiðslan á föstudag var í
raun aðeins upphitun og búast má við því
að hatrammri baráttunni verði fram
haldið á allra næstu vikum.
NIÐURSTOÐU þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar á N-ír-
landi var fagnað gífurlega á
laugardag í Kings Hall í
Belfast og engum duldist að merkileg-
um áfanga hafði verið náð. Stemmn-
ingin var rafmögnuð og fylgjendur
samningsins réðu sér ekki fyrir kæti.
Helstu stjómmálaleiðtogar lýstu
einnig ánægju sinni með þessa sögu-
legu samþykkt. Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, sagði þetta gleði-
dag fyrir alla og Bill Clinton Band-
aríkjaforseti fagnaði úrslitunum í út-
varpsávarpi í Bandaríkjunum.
Álmenningur tók niðurstöðunni
hins vegar með jafnaðargeði. Var ekki
að sjá í miðbæ Belfast á laugar-
dagskvöld að nokkur væri að fagna
úrslitunum sérstaklega enda era íbú-
ar N-írlands hræddir við að binda of
miklar vonir við áfangann. Þeir voru
auk þess strax á laugardag minntir
rækilega á að friður fylgir ekki sjálf-
krafa í kjölfarið. írska lögreglan
stöðvaði þá tvo bfla í Dundalk sem
vora á leið til Norður-írlands með
sprengjur og er talið að þama hafi
ósáttir lýðveldissinnar verið á
ferðinni, klofningssamtök úr írska
lýðveldishernum (IRA) sem telja
samninginn svik við hugsjónina um
sameinað írland. í Belfast sprakk
einnig lítil sprengja en enginn
særðist.
Baráttan heldur áfram
Samkvæmt ákvæðum samningsins
er nú sett á stofn n-írskt þing þar
sem munu sitja 108 fulltrúar. Kosn-
ingar til þess verða 25. júní næst-
komandi og verða kosnir hlutfalls-
kosningu sex fulltrúar úr hverju
kjördæmi á N-írlandi en þau eru
átján. Tólf manna framkvæmdaráð
verður síðan valið úr hópi 108 þing-
manna í samræmi við hlutfallslegan
styrk flokkanna á þinginu. Fyrir
stuðningsmenn páskasamkomulags-
ins skiptir mestu að sjá til þess að
ekki nái kjöri nægilega margir and-
stæðingar samkomulagsins því þeir
gætu tafið starfsemi þingsins og gert
mönnum erfitt fyrir að festa það í
sessi. Ef stofnun þingsins gengur
hins vegar snurðulaust hefur það síð-
an eðlilega starfsemi einhvern tí-
mann snemma á næsta ári.
Flokkamir fá ekki langan hvfldar-
tíma eftir átök undanfarinna daga og
era þegar farnir að huga að vali fram-
bjóðenda. Þar stendur David Trimble,
leiðtogi Sambandsflokks Ulster
(UUP), frammi fyrir nokkrum vanda
því flokkur hans klofnaði í afstöðu til
samningsins en Trimble hefur lagt
áherslu á að flokkurinn velji einungis
frambjóðendur sem studdu samning-
inn. Ekki er einhugur um þetta innan
flokksins og vandi Trimbles felst í því
að kjördæmaráðin sjálf kjósa sína
frambjóðendur. Mikilvægt er því fyrir
hann að ná sáttum við menn eins og
Jeffrey Donaldson, sem sjálfur
hafnaði samningnum en hefur sagst
ætla að sætta sig við þann dóm kjó-
senda sem þeir felldu á föstudag.
Jafnframt voru það góð tíðindi fyrir
Trimble í gærdag að nokkrir fulltrúar
UUP á breska þinginu, sem beittu sér
mjög gegn samþykkt samningsins og
þ.a.l. gegn stefnu flokks síns, til-
kynntu að þeir myndu ekki gefa kost
á sér til setu á n-írska þinginu.
Fylgi Sinn Féin mun aukast
John Hume og flokkur hans SDLP
berst við Sinn Féin, stjómmálaarm
IRA, um stuðning kaþólikka og hefur
Hume hingað til ávallt haft vinning-
inn, fékk t.d. 24 prósent í kosningum
til breska þingsins vorið 1997 á móti
16 prósentum Sinn Féin. Ekki er ólík-
legt að Sinn Féin takist hins vegar nú
að saxa nokkuð á þetta forskot, enda
hefur flokkurinn sýnt vilja á undan-
förnum mánuðum til að láta raun-
veralega reyna á lýðræðisleiðina og
kaþólikkar, sem hingað til hafa ekki
getað hugsað sér að styðja flokkinn
vegna tengsla hans við IRA, gætu nú
jafnvel veitt Sinn Féin stuðning. Sinn
Féin stendur betur að því leytinu til
að flokkurinn hlýtur jafnan meiri um-
fjöllun í fjölmiðlum og forysta hans,
með Gerry Adams, Martin McGu-
inness og fleiri, er afar öflug á meðan
forysta SDLP er talin nokkuð þreytt.
Það er kannski kaldhæðnislegt en
John Hume gæti því þurft að horfa
upp á það að flokkur hans yrði eitt
helsta fómarlamb samkomulags sem
hann hefur barist svo lengi fyrir. Á
móti kemur að Hume getur sest í helg-
an stein innan tíðar í þeirri fullvissu að
hann á ekki minnstan þátt í að gera
frið að raunveralegum möguleika nú
auk þess sem hann getur huggað sig
við Nóbelsverðlaunin, sem hann hefur
verið tilnefndur til ásamt Trimble.
Kosningaþátttaka verður
minni í júní
Hvað andstæðinga samkomulagsins
varðar er ljóst að Ian Paisley og
flokkur hans (DUP) mun berjast
áfram og reyna til hins ýtrasta að
tryggja sér nægan fjölda sæta á þing-
inu til að hægt sé að hefta störf þess.
Það sem Trimble og aðrir fylgjendur
samkomulagsins óttast mest er að illa
gangi að fá almenning á N-írlandi til
að neyta atkvæðisréttar síns í kosn-
ingunum. íbúar N-írlands hafa til
langs tíma verið talsvert þreyttir á
endalausum kosningum sem aldrei
skila neinu og eru yfirleitt aðeins til
þess að skei-pa andstæður milli mót-
mælenda og kaþólikka og virkja hatur
hópanna á milli.
Metþátttaka var í þjóðaratkvæða-
greiðslunni, 81% íbúa neytti atkvæðis-
réttar síns en það er alveg öruggt að
þátttakan verður ekki svo góð í kosn-
ingum í júní. Það kemur m.a. einfald-
lega til af því að flokkunum mun
ganga verr að vekja áhuga fólks sem
lét sig hafa það að mæta til að kjósa
um samninginn. Margir verða sjálf-
sagt komnir á sólarstrandir í sumarfrí
auk þess sem benda má á að áhugi á
knattspyrnu er gífurlegur á N-Ir-
landi, ekki er víst að kjósendur láti
draga sig frá sjónvarpsskjánum og ‘V
HM í knattspymu. Léleg kosn-
ingaþátttaka gæti verið Paisley í hag
því stuðningsmannahópur hans er
einna trúastur foringja sínum.
Krafan um afvopnun öfgahópa
gæti skapað vandamál
Enn era á kreiki öfgahópai- sem
öragglega munu láta vita af sér á
næstunni. Þetta era hins vegar fá-
menn samtök og harla einangrað.
Mestu skiptir að stærstu samtökin,
IRA í einu horninu og UVF og UDA í
hinu, era á réttri leið. Þau eiga að vísu
enn eftir að afhenda vopn sín og gera
það ekki möglunarlaust. Ljóst er að
margir eiga erfitt með að sætta sig við
að Sinn Féin taki sæti sín á þinginu
án þess að IRA láti af hendi nokkur
vopn. Þegar Gerry Adams hvatti Dav-
id Trimble á laugardag til þess að
setjast nú niður með sér og ræða mál-
in það Trimble Adams á móti að lýsa
því yfir að „stríðinu væri lokið“.
Tony Blair lofaði efasemdarmönn-
um meðal sambandssinna að hann
myndi sjá til þess að Adams og félag-
ar kæmust ekki til nokkurra áhrifa á
þinginu nýja án þess að IRA af-
vopnaðist. Ljóst er að þetta á eftir að
verða vandamál enda era lýðveldis-
sinnar tregir til að láta vopn sín af
hendi. Adams hefur t.d. tengt afvopn-
un IRA allsherjar afvopnun á N-ír-
landi, að lögregla og her verði að af-
vopnast samtímis IRA. Atburðir helg-
arinnar hafa hins vegar sýnt að N-ír-
land er loksins á réttri leið og það gef-
ur mörgum von um að ryðja megi
slíkum hindrunum úr vegi. Tilfinning-
in manna á meðal er sú að skriða sé j
komin af stað sem ekki verði stöðvuð.