Morgunblaðið - 13.09.1998, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 13. SEPTEMBER 1998 19
manna forsetans hafa látið að því
liggja að málið snúist um persónu-
lega herferð Starrs gegn forsetan-
um. „Petta er ekki traustur grunn-
ur fyrir málshöfðun," sagði þing-
maðurinn Chakah Fattah.
Annar þingmaður, sem ekki vildi
láta nafns síns getið, sagði við Was-
hington Post að ef Clinton þraukaði
næstu viku yrði það bakslag fyrir
Starr. Almenningi byði við að „rusl“
af þessu tagi væri fært inn á heimili
þeirra.
Hins vegar gerir það stöðuna
flóknari að einungis sjö vikur eru til
þingkosninga og líklega munu flest-
ir þingmenn bíða með að taka end-
anlega afstöðu til málsins þangað til
þeir sjá viðbrögðin í kjördæmum
sínum. Það verður því fylgst grannt
með skoðanakönnunum næstu
daga. Nokki-ar kannanir eru þó
þegar farnar að benda til að fylgi
Clintons fari dvínandi, ekki síst
meðal eldri borgara.
Sumir þingmenn létu í ljós vantrú
á því að forsetinn gæti endurheimt
fyrri stöðu. Öldungadeildarþing-
maðurinn Robert Bennet sagði að
hugsanlega myndi Clinton geta
hangið í embætti líkt og Lyndon B.
Johnson á sínum t.íma. „Hann mun
hins vegar hvergi njóta virðingar.
Samúðar hugsanlega, en ekki virð-
ingar,“ sagði Bennet.
Fáir leiðtoga demókrata hafa vilj-
að lýsa eindregnum stuðningi við
Bandaríkjaforseta síðustu daga.
Dæmi um viðbrögð demókrata er
yfirlýsing Madeleine Albright utan-
ríkisráðherra, er varði forsetann
með oddi og egg er málið kom upp í
byrjun árs. Eftir ríkisstjórnarfund
á fóstudag, sagðist hún telja gjörðir
forsetans rangar, svo og blekkjandi
ummæli hans til ríkisstjórnarinnar
og þjóðarinnar. Hún hefði hins veg-
ar ákveðið að taka afsökunarbeiðni
hans til greina.
Valkostir Clintons
Færa má rök fyrir því að þótt ör-
lög Clintons séu nú formlega séð í
höndum þingmanna verður það þró-
un almenningsálitsins, sem mun
ráða úrslitum. Blaðið New York
Times segir í fréttaskýi'ingu í gær
að stjórnkerfið í Washington hafí i
raun ekld hugmynd um hvernig það
eigi að bregðast við. Engin fordæmi
séu fyrir þessari furðulegu uppá-
komu. Enn sem komið er bendi
jafnframt ekkert til annars en að
Clinton myndi ná endurkjöri ef kos-
ið væri nú og hann gæti boðið sig
fram. Þingmenn muni því vart
hrófla við sitjandi forseta, er tvíveg-
is hefur verið kjörinn af þjóðinni,
nema þeir telji að þeirra eigin
staifsferili sé í hættu.
Blaðið segir að forsetar séu
ávallt veikir fyrir á síðari hluta síð-
ara kjörtímabils þeirra. Það veiki
svo stöðu Clintons enn frekar að
tengsl hans við þingið séu veik.
Clinton hefur aldrei setið á Banda-
ríkjaþingi og ekki eytt miklum tíma
í að efla tengsl sín við þingmenn.
Margir þingmenn demókrata telja
sig því ekki skuldbundna forsetan-
um á neinn hátt. Tom Daschle, leið-
togi demókrata í öldungadeildinni,
hefur til að mynda lýst því yfir í
samtali við Wall Street Journal að
hann líti ekki á það sem hlutverk
sitt að vera talsmaður forsetans
heldur að tryggja að hann fái sann-
gjarna meðferð. A því sé mikill
munur.
Blaðið segir að sú staðreynd að
lögfræðingar Clintons hafí ekki vilj-
að útiloka einhvers konar málamiðl-
un við þingið um að samþykktar
verði vítur á forsetann geti komið í
veg fyrir að málið dragist á langinn.
Annars geti málið tekið marga mán-
uði og það sé iangur tími í pólitík.
Þá verði forsetinn að gera það
upp við sig á hvaða forsendum hann
vilji sitja áfram í embætti. Hann
muni vissulega halda flugvél for-
setaembættisins og lúðrasveit, hitta
erlenda leiðtoga jafnt sem innlenda
verði hann ekki hrakinn úr emb-
ætti. Hin siðferðislega forysta er
geri forsetann að valdamanni sé
hins vegar í molum og erfiðara geti
reynst að bæta úr því en að afla
nægilegs fylgis í öldungadeildinni til
að koma í veg fyrir embættissvipt-
ingu.
SKYRSLA STARRS TIL BANDARIKJAÞINGS
KI
I
1 ENNETH Starr segir í
skýrslu sinni að frásögn
Lewinsky af kynferðis-
.legum samskiptum henn-
ar við forsetann sé nauðsynleg af
tveimur ástæðum. í fyrsta lagi auki
það trúverðugleika hennar sem
vitnis hversu nákvæm og samkvæm
frásögn hennar sé. I öðru lagi sé
nauðsynlegt að rekja þessi mál þar
sem vitnisburður hennar stangist á
við orð forsetans.
Alls segist Lewinsky hafa átt tíu
fundi með forsetanum þai' sem þau
áttu kynferðislegt samneyti. Yfir-
leitt áttu fundirnir sér stað á skrif-
stofu forsetans eða í grennd við
hana, oftast í gluggalausum gangi
fyrir utan vinnuherbergi forsetans.
Lewinsky segist hafa átt munnmök
við forsetann en að hann hafí aldrei
átt munnmök við hana. í fyrstu átta
skiptin stöðvaði forsetinn Lewinsky
áður en hann fékk sáðlát. Segir hún
hann hafa gefíð þá skýringu að
traust yrði að vera til staðar
hann yrði að þekkja hana. Á
síðustu tveimur ástarfundum
þeirra, sem báðir áttu sér
stað á árinu 1997, hafði for-
setinn sáðlát.
Alls segist Lewinsky hafa
átt munnmök við forsetann
níu sinnum. I öll skiptin hafí
forsetinn komið við og strokið
ber brjóst hennar. Hann
snerti einnig kynfæri hennar
og fékk hún fullnægingu í tvö
skipti. í eitt skipti snertust
kynfæri þeirra í stutta stund,
án þess þó að um mök væri að
ræða.
í skýrslunni segir að for-
setinn hafí sagt að vinátta
hafi þróast í nánara samband
en að samkvæmt vitnisburði
Lewinsky hafí þróunin verið
öfug.
Ástfangin af Clinton
Eftir því sem samband
Lewinsky og forsetans þróað-
ist efldust tilfíningar hennar í
hans garð. „Eg átti aldrei von
á því að ég yrði ástfanginn af
forsetanum. Það kom sjálfri
mér á óvart,“ sagði Lewinsky
í vitnisburði sínum. Hún seg-
ist muna eftir því að Clinton
hafi tjáð henni að hún yngdi
hann upp og að hann óskaði
þess að þau gætu eytt meiri
tíma saman. Hún sagði þau
hafa „faðmast og haldist í
hendur og hann var vanur að
ýta hárinu frá andliti mínu“.
Lewinsky sagði móður
sinni og nokkrum vinum frá
sambandinu. Haft er eftir ein-
um þeirra, Neysa Erbland, að
Clinton hafi einu sinni tjáð
Lewinsky að hann væri ekki
viss um hvor hjónaband hans
myndi halda eftir að hann
hætti sem forseti. „Hver veit
hvað gæti gerst eftir fjögur
ár eftir að ég hef látið af emb-
ætti,“ er haft eftir forsetan-
um. Er Lewinsky sögð hafa
staðið í þeirri trú að hugsanlega
gæti hún orðið eiginkona hans.
Lewinsky segir þau hafa notið
samvistanna. Þau hafí rætt barn-
æsku sína, sagt skrýtlur og rætt at-
burði líðandi stundar. Hún hafí sagt
honum frá „heimskulegum hug-
myndum mínum“ um hvernig
stjórnvöld ættu að taka á málum.
Flest samtölin áttu sér stað eftir að
þau hefðu átt mök, þau hefðu verið
nokkurs konar „koddahjal" í for-
setaskrifstofunni.
Sofnaði í síma
Lewinsky telur að hún og forset-
inn hafí ræðst um fimmtíu sinnum
við í síma, oft eftir miðnætti. Ymist
hringdi forsetinn sjálfur, eða lét rit-
ara sinn, Betty Currie, gera það.
Lewinsky gat hins vegar ekki
hringt beint í Clinton. I ein 10-15
skipti ræddust þau við á kynferðis-
legum nótum í síma og eftir eitt
slíkt tilfelli, sofnaði forsetinn í miðju
samtali sem fylgdi í kjölfarið.
I fjórum tilfellum skildi forsetinn
eftir skilaboð á símsvara Lewinsky
en sagðist ekki vilja gera það þar
sem það væri „dálítið ótryggt“. Hún
geymdi skilaboðin og spilaði upp-
tökurnar fyrir nokkra vini sína, sem
„Stúlkan
með pizzuna
er komin“
✓
Itarlegur vitnisburður Monicu Lewinsky
um samband hennar við Bill Clinton
Bandaríkjaforseta, dregur upp mynd af
sambandi valdamanns og undirsáta hans
sem átti enga framtíð fyrir sér.
FRÆG er orðin ljósmynd sem tekin var á fjáröflunarsamkomu Demókrataflokksins árið
1996 og sýnir BandaiTkjaforseta faðma Monicu Lewinsky að sér. Þá höfðu þau ekki átt
ástarfundi um nokkurra mánaða skeið en sambandinu lauk endanlega í mars 1997.
töldu sig þekkja rödd forsetans.
Lewinsky sagði ennfremur að
hún og forsetinn hefðu deilt, bæði á
fundum sínum og í síma. I nokkur
skipti árið 1997 hafí hún kvartað yf-
ir því að hann hafí ekki séð til þess
að hún kæmist úr varnarmálaráðu-
neytinu og aftur í Hvíta húsið eins
og hann hafi lofað eftir kosningarn-
ar í nóvember 1996. í júlí 1997 hafi
forsetinn átalið hana fyi'ir bréf sem
hún skrifaði honum, þar sem hún
hótaði að ljóstra upp um samband
þeirra. I desember sama ár hafi for-
setinn sagt að „enginn hafi farið
eins illa með hann og ég“ og að
„hann hafi varið meiri tíma með
mér en nokkrum öðrum, að frátai-
inni fjölskyldu hans, vinum og sam-
starfsmönnum, en ég veit ekki alveg
hvað hann taldi mig,“ segir Lewin-
sky í vitnisburði sínum.
Skiptust á gjöfum
Lewinsky og forsetinn skiptust á
allmörgum gjöfum. Hún telur sig
hafa fært honum um þrjátíu hluti og
þegið 18 frá honum. Fyrsta gjöfín
var ljóð á platta, sem hún og aðrir
starfsmenn færðu honum í tilefni
„dags yfírmannsins“. Þetta var í
október 1995 og var jafnframt eina
gjöfin sem forsetinn hélt ekki eftir.
Fimm dögum eftir að samband
Lewinsky og forsetans hófst, færði
hún honum hálsbindi. Hann hringdi
samdægurs í hana og sendi henni
stuttu síðar mynd af sér með bindið.
Það var skráð samkvæmt reglum
Hvíta hússins um gjafír til forset-
ans.
Af öðrum gjöfum hennar til for-
setans má nefna sex hálsbindi,
blaðapressu með mynd af Hvíta
húsinu, vindiastatíf úr silfri, sólgler-
augu, hversdagsskyrtu, bolla með
áletruninni „heilög Monica", froska-
styttu, bréfahníf í froskslíki, nokkr-
ar skáldsögur, bók með tilvitnunum
og nokkrar gamlar bækur. Hann
gaf henni meðal annars hattaprjón,
tvær nælui', teppi, bjarnarstyttu úr
marmara og ljóðabók eftir Walt
Whitman.
í vitnisburði sínum segist forset-
inn hafa fengið ailnokkrar gjafír frá
Lewinsky og að sér hafí þótt viðeig-
andi að senda henni gjafir í staðinn.
Lewinsky segist hafa talið það
merki um ástúð er forsetinn setti
upp bindi sem hún hafði gefið hon-
um. „Eg var vön að segja við hann.
„það gleður mig þegar þú ert með
bindi frá mér því þá veit ég að ég
stend nærri hjarta þínu.“ Forsetinn
hafi því vitað um tilfinningar hennar
í hans garð og hafi oft lagt sig fram
um að vera með bindi frá henni þeg-
ar þau hittust, eða daginn eftir að
þau höfðu ræðst við í síma. Þá
spurði hann hana stundum hvort
hún hefði tekið eftir því að hann
hefði verið með bindi frá henni.
„Allnokkuð ástríðufull bréfí1
Lewinsky sendi forsetanum
einnig fjölda korta og bréfa. í sum-
um þeirra skammaði hún hann fyrir
að veita sér ekki næga athygli, í
öðrum sagðist hún sakna hans. Þá
átti hún til að senda honum „sniðug
kort“ sem hún rakst á. Lewinsky
segir forsetann hins vegar aldrei
hafa sent sér annað en formleg
þakkarkort.
í vitnisburði sínum segist forset-
inn hafa fengið bréf og kort frá
Lewinsky sem hafi verið „nokkuð
náin“ og „allnokkuð ástríðufull".
Bæði forsetinn og Lewinsky við-
urkenna að þau hafi reynt að
leyna sambandi sínu. Eink-
um hafi forsetinn lagt
áherslu á það. Lewinsky seg-
ir forsetann stundum hafa
spurt sig hvort hún hafi sagt
nokkrum frá sambandinu við
hann eða sýnt einhverjum
gjafirnar frá honum. Hún
hafi sagt honum ósatt er hún
hafi fullvissað hann um að
svo væri ekki.
Er báðum var stefnt fyrir
rétt í máli Jones, voru þau
sammála um að neita sam-
bandinu að hennar sögn.
Forsetinn staðfesti þetta í
yfirheyrslu Starrs, sagðist
ekki hafa viljað að samband
þeirra yrði opinbert „á
nokkurn hátt“. „Ég vildi alls
ekki að það yrði kunnugt, ef
við það yrih ráðið. Það skipti
mig máli. Ég fyrirvarð mig
fyrir það. Ég vissi að það var
rangt.“
„Ó, hér eru bréfin þín“
Lewinsky bar að ævinlega
hefði verið um yfirhylmingar
að ræða er hún fór á fund
forsetans. Á meðan hún vann
í Hvíta húsinu, kvaðst hún
yfirleitt þurfa að færa forset-
anum gögn, þótt hún viður-
kenndi við yfirheyrslur að
slíkt hefði aldrei faiist í starfi
hennar. Þetta hefði byrjað er
hún hefði komist inn til hans
með því að segja „Ó, hér era
bréfin þín,“ blikka hann og
hann hefði sagt að það væri
fínt. Hefði hún jafnan leikið
þennan leik fyrir framan ör-
yggisverði og haft með sér
skjalamöppu.
f nokkur skipti komu
Lewinsky og forsetinn sér
saman um að „rekast á“
hvort annað á göngum Hvíta
hússins og að hann myndi í
kjölfarið fylgja henni inn á
forsetaskrifstofuna. Eftir að
Lewinsky lét af störfum í Hvíta
húsinu treysti hún á aðstoð Currie,
ritara Clintons, sem tók frá tíma hjá
forsetanum svo hann gæti hitt
Lewinsky. Var því þá borið við að
Lewinsky væri komin til að hitta
Currie, ekki forsetann.
Lewinsky segir forsetann ekki
beinlínis hafa hvatt sig til að ljúga
um samband þeirra en þegar hún
hafi sagst ætla að segja ósatt til um
það, hafi hann lýst sig sáttan við
það. í þau fjölmörgu skipti sem hún
hafi sagst myndu „ævinlega neita“
sambandinu, hafi hann svarað „Það
er gott“ eða eitthvað í þá áttina,
aldrei reynt að fá hana ofan af því
að neita.
Þegar ljóst var að Lewinsky
kynni að vera kölluð fyi’ir sem vitni
í máli Paulu Jones, minnti forsetinn
hana á yfirhylmingarnar. Sagði
hann henni [og hafði eftir lögmönn-
um sínum] að hún kynni að verða
kölluð fyi-ir. Sagði forsetinn að hún
gæti samið eiðsvarna yfirlýsingu til
að komast hjá því að bera vitni.
Ennfremur gæti hún sagst hafa
fært honum bréf og hafa heimsótt
Currie.
Vitnisburður forsetans í máli Jon-
es er í samræmi við frásögn Lewin-