Morgunblaðið - 13.09.1998, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 13. SEPTEMBER 1998 35
SKOÐUN
að til einvörðungu verið á höndum
þeirra sem koma að meðferð sjúk-
lingsins. Til að þessir aðilar geti
tryggt trúnaðinn við sjúklinga
þurfa þeir að hafa faglegt sjálf-
stæði til að varðveita þessi gögn. í
frumvarpi til laga um gagna-
grunna er alvarlega vegið að
þessu sjálfstæði með því að veita
einnig heilbrigðisráðherra og
stjórnendum stofnana ráðstöfun-
ai-vald yfir sjúkragögnum. Lækn-
um og öðrum sem stjórna meðferð
er þar með gert ómögulegt að
standa undir trausti sjúklinganna.
Ef þeir eiga að afsala sér valdi yf-
ir sjúkragögnum í hendur yfir-
stjórna stofnana og heilbrigðis-
ráðherra er þagnarskylda þeirra
sem koma að meðferðinni mark-
laus og þar með er kominn alvar-
legur brestur í trúnaðarsamband-
ið. Það er einnig umhugsunarvert
hvort stjórnvöldum á yfirhöfuð að
vera heimilt að draga saman upp-
lýsingar um einstaklinga með
þessum hætti. Til samanburðar
mætti ímynda sér að viðskiptaráð-
herra eða fjármálaráðherra
fengju vald til að draga saman all-
ar upplýsingar um fjármál ein-
staklinga frá kortafyrirtækjum,
bönkum og öðrum fjármálastofn-
unum í einn miðlægan gagna-
grunn, samkeyra hann við dulkóð-
uð ættartré, og fá þannig dulkóð-
aðar upplýsingar um eyðslu og
fjárhagsstöðu allra fjölskyldna og
einstaklinga í landinu.
Það er með öllu óviðunandi að
pólitískir ráðamenn og stjórnendur
heilbrigðisstofnana geti veitt að-
gang að upplýsingum úr sjúkra-
skrám. Ef frumvarp sem heimilar
slíkt verður samþykkt kemur upp
vegna trúnaðar við sjúklinginn tvö-
falt bókhald þar sem einungis brot
af þeim upplýsingum um sjúklinga
sem eðlilegt væri að bókfæra bær-
ist í gagnagrunninn eða hreinlega
að í gagnagrunninn færu rangar
upplýsingar. Hvort tveggja væru
slæmir kostir sem mikilvægt er að
fyrirbyggja.
Nær væri að reyna að efla það
traust sem sjúklingar þurfa að geta
haft á heilbrigðisþjónustunni frem-
ur en að grafa undan því. Koma
verður í veg fyi-ir að tilteknir sjúk-
lingar eða sjúklingahópar veigri sér
við að leita eftir heilbrigðisþjónustu
þar sem þeir treysti sér ekki til að
ræða líðan sína og sjúkdóma í því
nýja umhverfí sem gagnagrunnar á
heilbrigðissviði gætu skapað. Þá
væri heilbrigðisstarfsfólk að bregð-
ast frumskyldu sinni við sjúklinga.
Því þó að heilbrigðisstéttir hafi
skyldur gagnvart sjúklingum fram-
tíðarinnar og eigi að stunda vísindi
og efla þekkingu á greiningu og
meðferð sjúkdóma, þá má sú þekk-
ingarleit ekki koma niður á þjón-
ustunni við þá sem sjúkir eru.
Fleiri álitamál
I þessari umfjöllun hafa fyrst og
fremst verið gagnrýndir þeir hlutar
þess fíumvarps til laga um gagna-
grunna á heilbrigðissviði sem að
mati siðaráðs landlæknis geta skað-
að trúnaðarsamband heilbrigðis-
starfsfólks og sjúklinga. Ekkert
hefur verið fjallað um þau mikil-
vægu mál sem snúa að frelsi til vís-
indarannsókna, ti-yggingu persónu-
leyndar, áreiðanleika slíks gagna-
grunns sem uppsprettu vísinda-
legrar þekkingar eða hvort raun-
verulega sé til staðar hér á landi
nægilegur mannafli og þekking til
að búa til og hafa eftirlit með þeim
gagnagrunni sem hér er til umræðu
svo dæmi séu nefnd. Þó að ekki sé
fjallað beint um þessi mál hér er
ljóst að í umræddu frumvarpi eru
önnur mikilvæg mál sem nauðsyn-
legt er að skoða vandlega. I svo af-
drifaríkri umræðu sem þessari þarf
að gefa sér tíma til að greina
grundvallarspumingar og taka
ábyrga afstöðu til þeirra áður en
frumvarpið verður tekið til af-
greiðslu.
Ástríður Stefánsdóttir er læknir,
MA í heimspeki og varaformaður
Siðaráðs iandlæknis og Vilhjálmur
Arnason er prófessor við Háskóla
íslands og formaður Siðaráðs land-
tæknis.
TOLVUGRUNINIUR
RITVIIXIIMSLA
WORD 1
TOFLUREIKIMIR
EXCEL t
GAGIMAGRUIMIMUR
ACCESS 1
POWER POIIMT
IIMTERIMETIÐ
WIIMDOWS
RITVIIMIMSLA
WORD 2
TOFLUREIICIMIR
EXCEL 2
GAGIMAGRUIMIMUR
ACCESS2
UMBROTSFORRITIÐ
MS PUBLISHER
VEFSIDUGERÐ
Innritun og upplýsingar í síma 568 5010
RAFIÐNAÐARSKÓLINN
Eftir því sem tölvunotkun verður almennari, þá eykst þörfin fyrir hagnýt
og markviss tölvunámskeið.
Námskeið Rafiðnaðarskólans henta fólki sem vilja auka menntun sína og styrkja
þannig stöðu sína á vinnumarkaðinum. Markmið með hverju námskeiði er
að nemendur öðlist hagnýta þekkingu og innsýn i notkunarmöguleika útbreiddustu
forritanna á markaðinum í dag og verði sjálfbjarga í notkun þeirra.
Boðið er upp á morgun-, miðdegis- og kvöldtíma.
Einnig er boðið upp á helgarnámskeið.
ÚTSALA
w
I UEIÐIMANNINUM
afsláttur
afsláttur
{flllt girni á hálfuirði^
afsláttur
10% staðgreiðsluafsláttur af öllum öðrum
vörum meðan á útsölu stendur.
(Byssur og skot undanskilin)
Opið virka daga frá kl. 8 - 20.
Laugardaga frá kl. 10 - 16.
Sunnudaga frá kl. 12 -16.
(Sendum samdægurs um land allt)
Veiðimaðurinn Hafnarstræti, Sími 551 6760
EINN. TVEIROG ÞRlR/144.003