Morgunblaðið - 27.09.1998, Page 18

18 SUNNUDAGUR 27. SEPTEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
HÚS OG LANDSLAG
MYNDLIST
LisUiúsið Fold
MÁLVERK/OLÍUPASTEL
GUNNAR BJARNASON
Opið virka daga frá 10-18, laugardaga, 12-17
sunnudaga 14-17. Aðgangur ókeypis.
PAÐ sem skoðandinn tekur íyrst eftir í
myndum Gunnars Bjarnasonar, er hinn sér-
staki ferskleiki sem frá þeim stafar og eru höf-
uðeinkenni vinnubragða listamannsins á af-
mörkuðum myndfleti. Þetta, ásamt vand-
virkni, hefur svo verið mjög áberandi þáttur
allra gjörninga Gunnars á sýningarvettvangi,
og er þessi engin undantekning. Annað sem
telst gegnumgangandi, er angi sígildra vinnu-
bragða sem hann hefui- verið að þróa með sér
um langt skeið, sækir skyldleika í móderníska
íslenzka myndlistarhefð, eins og hún birtist
helst í vinnubrögðum þeirra Sverris Haralds-
sonar og Hrings Jóhannessonar. I fyrra fallinu
eru það stílfærðar húsamyndir, en þær teljast
þó engan veginn uppfinning Sverris, heldur er
leitað á mið ákveðins geira kúbisma er byggist
á sértækum en hnitmiðuðum vef ljósbrota,
eins konar prisma, strendingslitrófi þar sem
grunnformin virka gagnsæ í þessu tilfelli í afar
efnismiklum litastiga er leiðir hugann að inn-
verfu útsæi. Þetta eru atriði sem margur
málarinn hefur glímt við og hér skiptir máh
sem alltaf að brjóta þau undir persónuleika
sinn. Gunnar nær því helst í myndunum, Um
nótt, (20) og, Húsin á hæðinni, (30), í báðum
þeirra nemur skoðandinn persónulega lifun
frá umhverfinu. Það sem Gunnar sækir svo að-
allega til Hrings, markast af tærleika og mikl-
um víðáttum í forgrunni, þannig að hann sýn-
ist skynjaður og nær huglægur, en í bak-
grunni koma fram afmörkuð og hlutlæg lands-
lagsform. Myndheildirnar vega þá salt á milli
þessara andstæðna, en á stundum verða skilin
nokkuð fljótandi og óljós, þannig að um tvær
sjálfstæðar myndheildir virðist að ræða. Áhrif-
in frá Hring eru einna greinilegust í myndinni,
YMIS verk Ingibjargar Styrgerðar í Krmglunm.
GUNNAR Bjarnason, Við gjána, olía á
Frá Vestmanneyjum, (16). Hér er Gunnar enn
að þreifa fyrir sér og þótt formrænn skýrleik-
inn sé hvað mestur virðast þessi tvískiptu
vinnubrögð hins vegar ekki eiga allskostar við
hann. Allt öðru máli gegnir um myndir sam-
þjappaðra heilda eins og olíumálverkið, Við
gjána, (1) og olíukrítarmyndina, Á Mosfells-
heiði, (5) en þar skynja ég mest af Gunnari
sjálfum, þeirri tilhneigingu hans til að vinna út
frá afmörkuðum fyrirbærum í náttúrunni. Hér
koma fram grunneigindir náttúrunnar, sem er
fæðingin, sjálfur birtingarkraftur sköpunar-
innar. Helst má finna að hógværðinni sem svíf-
ur yfir vötnum á þessari sýningu, er þó í bless-
unarlegri andstæðu við hyglissýki tímanna og
brenglað gildismat. Sakleysið, síst má án þess
vera, en of mikið má af öllu gera...
Listhúsið Fold er meira en lítið
framkvæmdaglatt um þessar
mundir og hefur með eftirminni-
legum hætti fært út kvíamar.
Bæði með sérstakri kynningu
listamanna á tölvuskjá á höfuð-
stöðvunum og sýningum í Kringlunni. Kynn-
ingarsýningar af þessu tagi eru nokkuð al-
gengar úti í heimi eins og ég hef áður vikið að,
og undanfarið hefur ein helguð hvalnum verið
í gangi, að sjálfsögðu vegna komu Keikós. Til-
efnið bæði nærtækt og langsótt í senn, því
hvalurinn hefur frá ómunatíð synt úti fyrir
ströndum landsins og merkilegt hve lista-
menn hafa lítið leitað á þau gjöfulu mið nema
til að brauðfæða sig og sína nánustu, er fisk-
urinn þó afar gott myndefni, malerískur, með
afbrigðum. Engin er þetta þungaviktarsýning
en hugmyndin fullgild og sýnu jarðbundnari
öðru sem tengist komu þessa fræga kvikindis.
Þá hanga nokkur ofin teppi hins góðkunna
vefara Ingibjargar Styrgerðar í gangi efri
hæðar, á flekum sem haldið er uppi með fest-
ingum frá rjáfri byggingarinnar. í einfald-
leika sínum og mjúkum hægum litrænum
stígandi bláleitra millitóna bera þau í sér ein-
kenni listakonunnar, þar sem leitast er við að
fanga nútímann með því að víkja aðeins af leið
hins hefðbundna og sígilda forms. Verkin hafa
að vísu vissa útgeislan á staðnum, og eru
þannig ávinningur fyrir hið kommiersiella,
umhverfi, en hins vegar njóta þau sín engan
veginn þar sem innsetningin er úr samhengi,
skortir alla nálgun. Ég segi ekki að þetta sé
misþyrming, en að blanda á þennan hátt ekta
handverki við margs konar fjöldaframleidda
verslunarvöru og yfirborðslegar auglýsingar
er afar hæpinn gjömingur, einkum þá hnit-
miðaðan slagkraftinn skortir. Hér hefur
taumlaus málunarhátturinn í málverki þannig
Tolla helst haft erindi sem erfiði og fallið að
anda þess tíma, rými og andrúms sem staður-
inn er undirlagður.
Bragi Ásgeirsson
Fallega, ríka og greinda fólkið
ERLEJVDAR
BÆKLR
Spennusaga
LAGTÁ RÁÐIN
„THE BEST LAID PLANS“
eftir Sidney Sheldon. Harper CoIIins
1998. 344 síður.
BANDARÍSKI metsöluhöfund-
urinn Sidney Sheldon mun vera
skráður í Heimsmetabók Guinness
sem „mest þýddi rithöfundur"
heimsins. Eftir hann liggur fjöld-
inn allur af afþreyingarbókmennt-
um en þær eru kannski betur
þekktar hér á landi sem smáþátt-
araðir í sjónvarpi og á mynd-
bandaleigum eins og
„The Master of the
Game“ og „The Wind-
mills of the Gods“.
Bækur hans eru eitt-
hvað um fimmtán tals-
ins og að auki hefur
hann skrifað á þriðja
tug kvikmyndahand-
rita og eitthvað komið
nálægt sjónvarps-
þáttagerð. Nýjasta
sagan hans kom fyrir
skemmstu út í vasa-
broti hjá HarperColl-
ins útgáfunni og heitir
„The Best Laid Pl- Sidney Sheldon
ans“, sem kannski má
þýða Lagt á ráðin. Þar er allt þetta
fallega og ríka Sheldon-fólk mætt
eina ferðina enn í
spennusögu um morð,
hefnd, pólitík og
fréttamennsku í höf-
uðborginni Was-
hington.
Dæmigerð
Sheldonsaga
Sheldon má eiga það
að hann er leikinn í að
búa til söluvöru og vin-
sældir höfundarins
sýna að formúlan virk-
ar sem slík. Hann er
kannski einna mest
áberandi fulltrúi af-
þreyingariðnaðarins.
Fyrir þá sem vilja amast við lág-
kúrunni er hann mjög auðvelt skot-
mark. „The Best Laid Plans“ er
dæmigerð Sheldon-saga um ríki-
dæmi og valdamenn með rétt hæfi-
legu magni af spennu. Hún er ein-
staklega þunnildisleg og einfeldn-
ingsleg að allri gerð, fljótlesin mjög
og auðmelt og gersamlega auvirði-
leg. Ekld er hægt að hugsa sér
betri söluvöru.
Sagan hefst á því að ung kona
verður ástfangin af ungum manni
sem hyggur á frama í pólitík. Kon-
an er sérstaklega falleg og gáfuð
og hann ekki síður nema að auki
fylgir honum það orðspor að hann
sé dæmalaus kvennamaður. Þau
ætla hreinlega að gifta sig eftir
stutta stund þegar hann yfirgefur
hana fyrir aðra og sár og svekkt
hyggur konan á hefndir. Fyrst þarf
Þessi frábæri franski
gamanieikur sýndur
þriðja árið í röð
sýmngar
Næstu sýn. 3.09 9. október
hún að verða rík svo hún giftist í
einum grænum gamalmenni með
lungnaþembu, sem arfleiðir hana
að auðæfum sínum þegar hann
geispar golunni. Núna er hún því
bæði falleg og gáfuð og moldrík að
auki.
Á meðan hún safnar völdum í
fjölmiðlaheiminum verður hann
með tímanum forseti Bandaríkj-
anna. Hann er svolítið eins og
Clinton nema í stað þess að skil-
greina kynferðislegt samband
mjög þröngt á göngum Hvíta húss-
ins fær þessi sér íbúð úti í bæ. Svo
vill til að ungar stúlkur tengdar
honum deyja eftir að hafa drukkið
fljótandi alsælu og hefndin sæta
konunnar sem hann sveik í tryggð-
um forðum, og er nú ein af ríkustu
og valdamestu konum heimsins, er
að klína morðunum á sjálfan for-
seta Bandaríkjanna.
Barnaleg pólitík
Allt í „The Best Laid Plans“
snýst á einhvern hátt um fegurð og
völd. I huga Sheldons eru hugtökin
óaðskiljanleg. Ein af greindarlegri
persónum sögunnar hugsar sig vel
um þegar hann íhugar boð frá
hinni hefnigjörnu ekkju: hún var
ung og falleg og greind en samt
grunaði hann hana um græsku.
Sagan er einnig pólitísk spennu-
saga en allt sem við kemur pólitík
er sérstaklega barnalegt. Þá fjallar
Sheldon um stríðið í fyrrum Jú-
góslavíu því mikið púður fer í hlið-
arsögu um unga og fallega og
greinda sjónvarpsfréttakonu í
Sarajevó, sem kemur að öðru leyti
sögunni ekkert við, og þar er sann-
arlega ekki verið að kafa ofan í
hlutina.
Sagan er eins og beinagrind af
sögu sem aldrei er fyllt upp í.
Sheldon leggur sem betur fer ofur-
kapp á hraða frásagnarinnar, að
koma lesendunum í gegnum sög-
una á mettíma. Satt best að segja
er það eini greiðinn sem hann gerir
þeim.
Arnaldur Indriðason