Morgunblaðið - 06.02.1999, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 6. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Málflutningi vegna Augustos Pinochets
lokið í Bretlandi
Urskurðar að
vænta innan
fárra vikna
London. Reuters.
Reuters
FILIPPSEYINGURINN Leo Echegaray gengur út úr fangaklefa sínum í fylgd varða nokkrum klukkustund-
um áður en hann var tekinn af lífi fyrir að nauðga 10 ára stjúpdóttur sinni.
Filippseyingur tekinn af lífí fyrir að nauðga stúlku
Fyrsta aftakan í
rúma tvo áratugi
Maniia. Reutei's.
GERT er ráð fyrir að dómarar
bresku lávarðadeildarinnar í máli
Augustos Pinochets, fyrrverandi
einræðisherra í Chile, kunngeri úr-
skurð sinn eftir u.þ.b. tvær vikur um
hvort Pinochet nýtur friðhelgi eða
ekki. Málflutningi lauk á fimmtudag
og höfðu verjendur Pinochets þá
tekist á við fulltrúa spænskra dóm-
stóla, sem vilja fá Pinochet fram-
seldan til Spánar svo hægt sé að lög-
sækja hann fyrir glæpi gegn mann-
kyninu, í tólf daga. Ákveði sjö dóm-
arar lávarðadeildarinnar að Pin-
ochet njóti ekki friðhelgi er líklegt
að verjendur hans haldi áfram bar-
áttunni gegn framsali hans til Spán-
ar, en verði úrskurðurinn á þá leið,
að Pinochet njóti sannarlega frið-
helgi, er talið sennilegt að hann
haldi þegar heim á leið til Chile.
Andófs-
menn
teknir af
lífí í Kína
Peking. Reuters.
KÍNVERSK stjórnvöld hafa
látið taka tvo menn af lífí í
Xinjiang-héraði í Norðvestur -
Kína en þar búa Uighurar,
fólk af tyrkneskum uppruna
sem játar íslamska trú.
Höfðu þeir Yibulayin Simayi
og Abudureyimu Aisha verið
sakaðir um að hafa lagt á ráðin
um morð og hryðjuverk í
óeirðum sem beint var gegn
Peking-stjóminni árið 1997 en
mennirnir voru handteknir í
kjölfar þeirra. Órói sá sem hef-
ur verið í Xinjiang undanfarið
er rakinn til sjálfstæðisbaráttu
Uighura og hafa kínversk
stjómvöld sent 1000 manna
aukalið úr sérsveitum herlög-
reglunnar til héraðsins. Tals-
maður héraðsstjórnarinnar
sagði að „tveir félagar í and-
ófshreyfingu Simayis hefðu
einnig verið dæmdir til lífláts
og sex aðrir til fangelsisvistar"
Héldu sækjendur í málinu því
fram á fimmtudag að Pinochet hefði
lagt á ráðin um morðið á Chilebúa,
sem var í útlegð á Spáni, þegar ein-
ræðisherrann fyrrverandi heimsótti
Spán árið 1975 til að vera við útför
Franciscos Francos, sem þar fór
með öll völd um áratuga skeið. Hafði
óháður lögmaður fyir um daginn
borið vitni fyrir rétti lávarðadeildar-
innar bresku í London og þá fullyrt
að Pinochet gæti aldrei notið frið-
helgi fyrir glæpi sem hersveitir hans
drýgðu utan landamæra Chile.
Lögfræðingurinn Alun Jones,
sem sækir málið gegn Pinochet fyr-
ir hönd spænskra dómstóla, sagði
fund Pinochets með ráðgjöfum sín-
um í nóvember 1975 á Spáni hluta
af átján ára alþjóðlegu samsæri
Pinochets sem hafði það markmið
að leita uppi alla pólitíska andstæð-
inga hans og myrða þá.
Umræddur Chilebúi, Carlos Alta-
mirano, komst reyndar lífs af en
samsærið um að myrða hann, sem
hrinda átti í framkvæmd á árinu
1976, mistókst einungis vegna þess
„að svo vildi til að Altamirano naut
of mikillar vemdar“, sagði Jones.
Alþjóðalög gegn
pyntingum of óljós
Verjendur Pinochets héldu því
hins vegar fram á fimmtudag að al-
þjóðalöggjöf gegn pyntingum hefði
komið til alltof seint til að hægt
væri að beita henni gegn Pinochet.
Jafnframt væri orðalag hennar ekki
nægilega sértækt til að Spánverjar
gætu saksótt Pinochet á grundvelli
hennar.
Spánverjar hafa farið fram á að
Pinochet verði framseldur til Spán-
ar, vegna glæpa sem þeir vilja
meina að hafi verið drýgðir gegn
mannkyninu í valdatíð hans í Chile
1973-1990, en verjendur segja ein-
ræðisherrann fyrrverandi njóta
friðhelgi. Dómstóll lávarðadeildar-
innar hafði áður úrskurðað að Pin-
ochet nyti ekki friðhelgi. Var hins
vegar ákveðið að málið skyldi tekið
fyrir að nýju þar sem einn dómar-
anna við upphafleg réttarhöld þótti
hafa óeðlilega mikil tengsl við
mannréttindasamtökin Amnesty
International, og hafði ekki greint
frá þeim tengslum við upphaf mál-
flutnings.
FILIPPSEYINGUR, sem var
dæmdur til dauða fyrir að nauðga
tíu ára stjúpdóttur sinni, var tekinn
af lífi í fangelsi í Manila í gær eftir
langvinna deilu meðal landsmanna
um þá ákvörðun stjórnvalda að taka
upp dauðarefsingar að nýju. Petta
var fyrsta aftakan á Filippseyjum í
rúma tvo áratugi.
Leo Echegaray, 38 ára húsamálari,
var úrskurðaður látinn m'u mínútum
eftir að hann fékk banvæna sprautu.
Kirkjuklukkum var hringt í Manila
þegar aftakan fór fram og prestar
kaþólsku kirkjunnar sögðu að það
hefði verið gert til að biðja fyrir sál
fangans og mótmæla aftökunni.
Þúsundir manna söfnuðust saman
við fangelsið, þeirra á meðal prestar
og aðrir sem eru andvígir dauða-
refsingum. Eiginkona Echegarays,
sem giftist honum eftir að hann var
dæmdur til dauða, rak upp óp þegar
hann var úrskurðaður látinn og grét
þegar hún gekk út úr fangelsinu.
„Filippseyingar, fyrirgefið mér
þær syndir sem ég er sakaður um,“
voru síðustu orð Echegarays, að
sögn Serafins Cuevas, dómsmála-
ráðherra Filippseyja. „Ég hafði
vonað að Echegaray myndi sýna
iðrun,“ bætti ráðherrann við. „Það
gerði hann ekki.“
Áður höfðu þó fjölmiðlar á Fil-
ippseyjum sagt að Echegaray hefði
beðið stúlkuna, sem hann nauðgaði,
fyrirgefningar.
„Öðrum til viðvörunar"
Tveimur klukkustundum fyrir
dauða Echegarays hafnaði hæsti-
réttur Filippseyja lokabeiðni lög-
fræðinga hans um að aftökunni yrði
frestað. Joseph Estrada, forseti
landsins, sem hefur beitt sér fyrir
dauðarefsingum, sagði að dauði
fangans ætti að vera „öðrum til við-
vörunar“. „Aftakan er sönnun þess
að stjórnin er staðráðin í að halda
uppi lögum og reglu. Við viljum
sýna að glæpir borga sig ekki.
Glæpurinn sem Echegaray
framdi... var dýrslegur verknaður,
sem réttlætir hörðustu refsingu
samkvæmt lögunum.“
Þetta er í fyrsta sinn frá 1976
sem fangi er tekinn af lífi á Filipps-
eyjum. Dauðarefsingar voi-u
afnumdar þar árið 1987 en þingið
samþykkti árið 1994 að taka þær
upp aftur. Kaþólska kirkjan hefur
gagnrýnt þá ákvörðun og látið í ljós
miklar áhyggjur af fjölda þeirra
sem hafa verið dæmdir til dauða, en
þeir eru 915 samkvæmt nýjustu
upplýsingum yfirvalda.
Amnesty Intemational sögðu að
aftakan væri „gríðarstórt skref í
ranga átt“. „Dráp á fólki er engin
lausn á vaxandi glæpatíðni," sagði í
yfirlýsingu frá mannréttindasam-
tökunum.
Möguleikar Færeyja á aðild
að EFTA og EES kannaðir
Þórshöfn í Færeyjum. Morgunblaðið.
Nefnd kannar áform
um samræmda skatta
London. Reuters.
ANFINN Kallsberg, lögmaður
Færeyja, nýtur nú meirihluta-
stuðnings á Lögþinginu við áform
um að kanna möguleikana á aðild
Færeyja að Fríverzlunarsamtök-
um Evrópu, EFTA, með það fyrir
augum að fá aðild að EES-samn-
ingnum og þar með greiðari að-
gang að innri markaði Evrópu.
Þótt Færeyjar tilheyri Evrópu-
sambandsríkinu Danmörku hafa
þær sérsamninga um að standa ut-
an sambandsins.
Stuðningur meirihluta Lög-
þingsins við nánari tengsl Færeyja
við innri markað Evrópu kom fram
er almenn umræða fór fram í þing-
inu um stöðuna í utanríkismálum
Færeyja.
Eins og er telur meirihluti
Færeyinga ótímabært að gangast
undir þær skuldbindingar sem full
ESB-aðild hefði í för með sér en
þeir hafa um árabil haft víðtækan
tvíhliða viðskiptasamning við sam-
bandið. Þessi samningur var orð-
inn að mörgu leyti óhagstæður
Færeyingum, einkum vegna þess
að hann veitti þeim ekki undanþág-
ur frá margs konar markaðsað-
gangshindrunum fyrir færeyskar
útflutningsvörur til ESB. Fyrir
skömmu tókst landsstjóminni að
semja um allmiklar endurbætur á
samningnum, en eftir sem áður
standa Færeyingar frammi fyrir
allnokkrum fjölda tollamúra.
Vilja taka upp heilbrigðiseftir-
litsreglur ESB
Kallsberg greindi Lögþinginu frá
því að um þessar mundii- væri lands-
stjómin að reyna að fá samningnum
við ESB breytt í líkingu við EES-
samninginn. Einnig væri verið að
kanna möguleikana á því að Færeyj-
ar gerðust sem sjálfstætt land aðili
að EFTA og þannig að EES.
Það sem Kallsberg segir einkum
eftirsóknarvert við EES-aðild fyrir
Færeyjar er að þar með væri hægt
að taka þar upp reglur ESB um
heilbrigðiseftirlit með sjávarafurð-
um, en þessar reglur gengu í gildi
á Islandi um ára-
mótin. Sagði
Kallsberg það
vera Færeying-
um mikið hags-
munamál að losna
við þær hömlur á
útflutning þeirra
til ESB sem felst
í því að eiga þess ekki kost að ger-
ast aðili að matvæla eftirlitskerfi
ESB. En þrátt fyrir stuðning við
þessar hugmyndir eru allir stjóm-
málaflokkamir á Lögþinginu nema
einn andsnúnir fullri ESB-aðild.
SÉRSKIPUÐ nefnd, sem fulltrú-
ar allra flokka í lávarðadeild
brezka þingsins eiga sæti í, til-
kynnti á fimmtudag að hún hefði
ákveðið að efna til ýtarlegrar
skoðunar á áformum Evrópu-
sambandsins (ESB) um samræm-
ingu skatta innan þess, en þær
hugmyndir sem upp hafa komið
um slík áform
hafa verið mjög
umdeildar í
Bretlandi.
Nefndin, sem
er undirnefnd
Evrópumála-
nefndar lá-
varðadeildar-
innar, sagði í fréttatilkynningu
að könnunin ætti að beinast að
tillögum sem komið hafa frá
framkvæmdastjórn ESB um að-
gerðir til að hamla gegn skað-
legri skattasamkeppni milli að-
ildarríkjanna llmmtán.
Meðal þessara tillagna eru
áform um að setja lágmarksskatt
á fjármagnstekjur, sem fjármála-
fyrirtækin sem aðild eiga að
kauphöllinni í London óttast að
gætu ógnað yfirburðastöðu
þeirri sem þau hafa á evrópskum
skuldabréfamarkaði. Onnur til-
laga gengur út á að settar verði
vissar siðareglur um skatt-
heimtu af fyrirtækjum.
Andstæðingar aðildar Bret-
lands að Efnahags- og mynt-
bandalagi ESB (EMU) hafa haldið
því fram að hún gæti leitt til þess
að hinar yfirþjóðlegu stofnanir
sambandsins hefðu miklum mun
meira að segja um skattastefnu í
Bretlandi og skert þar með enn
frekar fullveldi Iandsins.
Niðurstöður könnunarinnar
eiga að liggja fyrir hinn 26. febr-
úar.
EVROPA^