Morgunblaðið - 06.02.1999, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 6. FEBRÚAR 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristinn
EIRÍKUR Þorláksson, forstöðumaður Kjarvalsstaða, og Ólafur Ingi Jónsson forvörður skoðuðu dansmeyjar
Kjarvals þegar þær komu í ljós undan veggklæðningunni í Austurstræti í gærmorgun.
Veggskreyting Kjarvals kemur aftur í ljós
unrian klæðuingu í Austurstræti
Dökkhærðar dansmeyjar
í köflóttum kj ólum
„ÞETTA voru dansmeyjar, ég man ekki betur en
þær hafí verið fjórar. Þær voru í afskaplega víðum
pilsum, næstum sporöskjulöguðum, í aðskornum
kyrtlum og með dökkt hár,“ segir Kjartan Guðjóns-
son listmálari um veggskreytingu eftir Jóhannes
Kjarval, sem kom fram í dagsljósið öðru sinni þeg-
ar klæðning var rifin niður af vegg í Austurstræti í
gærmorgun.
Veggklæðningin var á gafli hússins sem stendur
austan ísafoldarhússins við Austurstræti 8. Unnið
er að niðurrifi hússins en til stendur að flytja húsið
við hliðina á því, Isafoldarhúsið, að Aðalstræti 12
og mun Ármannsfell hf. síðan byggja nýtt hús á lóð-
inni. Málverkið hafði áður komið í ljós þegar gerð-
ar voru breytingar á húsinu árið 1977 en hvarf
sjónum manna þegar aftur var sett klæðning á
vegginn.
Eiríkur Þorláksson, forstöðumaður Kjarvals-
staða, var viðstaddur þegar klæðningin var rifin af
veggnum í gærmorgun. „Manni sýnist þetta vera
þrjár eða fjórar konur í einhvers konar hringdansi
úti á blómlegu engi. Þær eru í köfióttum kjólum,
bæjarstúlkur berfættar úti í móa,“ segir hann.
Svartir og hvítir fitir eru ráðandi í myndinni, sem
er máluð beint á gráan steinvegginn, en einnig má
sjá leifar af gulum, grænum og brúnum litum og
jafnvel bláum og rauðum. „Þetta hefur verið ein-
hver hamingjustund á engi,“ segir Eiríkur þegar
hann hefur virt myndina fyrir sér um stund.
I húsinu var á sínum tíma kaffihúsið Café Royal,
þar sem Kjarval var tíður gestur, en vinnustofa
hans var í næsta nágrenni, uppi á loftinu í Austur-
stræti 14.
Með hattinn fræga, málningardós
og sívalan pensil
Kjartan segist muna vef eftir því þegar Kjarval
málaði dansmeyjarnar á vegginn. Þá hafi verið tré-
pallur ofan á húsinu, þar sem gestir kaffihússins
gátu setið úti í góðu veðri. „Eg er alveg harður á
því að þetta hafi verið árið 1936. Ártalið man ég
eingöngu af því að það var fermingarárið mitt og
fyrsta sumarið sem ég fór ekki í sveit og ég hafði
ekki atvinnu. Ég var að væflast í miðbænum og
annar strákur með mér sem hafði líka áhuga á
teikningu, og við vorum að horfa á karlinn. Hann
var í jakkafötum með bindi og í blankskóm, með
hattinn fræga og málningardós með svartri máln-
ingu og sívalan pensil eins og notaður er í skipa-
málningu og er ennþá til hjá EIIingsen,“ segir
Kjartan.
Létt og skemmtilegt hliðarspor
Aðspurður um hvort ástæða sé til að varðveita
veggskreytinguna og þá hvernig segir Eiríkur það
enn ekki ákveðið. Það verði a.m.k. teknar af henni
myndir í krók og kring til þess að varðveita heim-
ildina. „Ég sé ekki að það sé ástæða til að gera neitt
frekar við það. Þetta er ekkert stórvirki, en þó eru
í því óvenjulegir þættir,“ segir hann. og bætir við
að frekar megi líta á verkið sem létt og skemmti-
legt hliðarspor hjá meistaranum.
Inflúensufar-
aldur herjar
á landsmenn
RANNSÓKNASTOFA Háskólans í
veirufræði hefur staðfest að inflú-
ensufaraldur af stofni A sé kominn
til landsins. Slæmt kvef, slen og
hár hiti gera þeim lífið leitt, sem
fyrir verða og hefur fjöldi fólks
leitað til lækna að undanförnu
vegna lasleika. Að sögn borgar-
læknis er þó ekki búist við víðtæk-
um faraldri í ár þar sem um
fimmtungur þjóðarinnar var bólu-
settur gegn þremur inflúensu-
stofnum í haust.
„Við höfum alltaf bólusett mikið
miðað við önnur lönd en í haust
voru bólusetningar með allra
mesta móti. Tæplega 50 þúsund
manns létu sprauta sig sem hlýtur
að vera met miðað við höfðatölu,“
sagði Lúðvík Ólafsson borgar-
læknir í gær.
„Vinnustaðir bjóða margir
hverjir upp á ókeypis bólusetningu
enda er óhemju dýrt ef margir
starfsmenn leggjast veikii- og
sprautunin því fljót að borga sig.“
Að sögn Lúðvíks er vörnin í bólu-
setningarsprautunum býsna góð
og ber árangur í allt að 80% til-
fella.
Verkjalyf, hunangste
og hvfld
„Það hafa margir legið veikir
með háan hita undanfarnar vikur
og þegar mikið er um það, jafnvel
mörg tilfelli í sömu fjölskyldu,
bendir allt til þess að inflúensa sé
komin. Þetta hefur nú fengist stað-
fest hjá Rannsóknastofu Háskól-
ans í veirufræði og er um að ræða
inflúensufaraldur af stofni A.
Einnig hafa greinst tilfelli af inflú-
ensu B, en fólk verður venjulega
ekki eins lasið af þeirri tegund,“
segir Samúel J. Samúelsson, yfir-
læknir á heilsugæslustöðinni í
Mjódd.
Samúel segir að yfirleitt taki í
kringum vikutíma að hrista inflú-
ensuna af sér. Henni fylgi slæm
kvefeinkenni, talsverður hiti og
höfuðverkur. „Svo fara einkennin
að færast niður í brjóstið með sár-
um hósta og í kjölfarið er hætta á
lungnabólgu, kinnholubólgum og
eftirmálum af öðram toga. Fólk
kemur gjarnan til læknis eftir að
hafa verið með hita í nokkra daga
og vill láta fara yfir stöðu mála. Ef
engin bakteríusýking finnst er
fólki ráðlagt að taka verkjalyf við
hitanum, drekka vel til þess að
bæta upp vökvatap og fara vel með
sig.“
Of seint að láta
sprauta sig
Að sögn Samúels er ekki búið að
undirflokka inflúensuveirana og
því ekki Ijóst hvort hún sé ein
þeirra sem bólusett var gegn í
haust. Það verði þó að teljast lík-
legt, enda sé í bóluefninu vörn
gegn þremur stofnum.
,Þótt sumir séu á móti því að
ungt og frískt fólk láti bólusetja
sig gegn inflúensu getur það borg-
að sig því þetta er leiðindasjúk-
dómur. Nú er hins vegar orðið of
seint að láta sprauta sig gegn in-
flúensunni sem nú gengur enda
bóluefnið uppurið og tímabil bólu-
setninga liðið.“
Morgunblaðið/RAX
JAGÚARINN er mikið laskaður eftir meðferðina þar sem honum var
ekið út í sjó fram af bryggju í Hvalfirði. Hann sökk þó einungis til
hálfs og var bjargað á þurrt, með krana.
Samkeppnisstofnun segir öll innlend flugfélög geta keppt um styrki í útboði
Samkeppnisrekstur ekki niður-
greiddur af verndaðri starfsemi
SAMKEPPNISSTOFNUN telur að
ákvæði samkeppnislaga eða úrskurð-
ir samkeppnisyfirvalda takmarki ekki
möguleika innlendra flugfélaga til að
taka þátt í útboði vegna rekstrar-
styrkja til flugs á nokkrum flugleið-
um á Vestfjörðum og Norðurlandi í
samræmi við útboðsreglur á Evr-
ópska efnahagssvæðinu. Hins vegar
segir í bréfi, sem stofnunin sendi
samgönguráðuneyti í fyrradag, að
gæta verði þess að samkeppnisreksb
ur sé ekki niðurgreiddur af verndaðri
starfsemi. Ekki sé hægt að útiloka að
gi-ipið verði til íhlutunar berist sam-
keppnisyfirvöldum erindi að loknu úfc-
boði þar sem sýnt væri fram á niður-
greiðslu samkeppnisreksturs.
Samgönguráðuneytið sagði í bréfi
sem það ritaði Samkeppnisstofnun
21. janúar sl. að það teldi ljóst að öll
erlend flugfélög á EES-svæðinu gæti
boðið í flugið. Vildi ráðuneytið að það
lægi ljóst fyrir hvort öllum íslenskum
flugfélögum væri einnig heimilt að
taka þátt í útboðinu og hvort þeir sem
hlutskarpastir yrðu í útboðinu gætu
sætt íþyngjandi skilyrðum af hálfu
samkeppnisyfirvalda.
Væntanlegt útboð á að taka til
flugs á flugleiðunum milli Bfldu-
dals/Patreksfjarðar og Isafjarðar,
Reykjavíkur og Gjögurs, Grímseyjar
og Akureyrar og Akureyrar og Norð-
ur-Þingeyjarsýslu. Er í athugun
hvort það eigi jafnframt að taka til
sjúkraflugs í samvinnu við heilbrigð-
isráðuneytið. Styrkimir sem um ræð-
ir nema samtals á bilinu 9-10 milljón-
um króna, samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins.
Ekki takmörkuð
þátttaka
í bréfi, þar sem Samkeppnisstofn-
un svarar þessum fyrirspurnum, seg-
ir: ,Að mati Samkeppnisstofnunar
takmarka ákvæði samkeppnislaga
eða úrskurðir samkeppnisyfii-valda
ekki möguleika flugrekenda, sem
starfa hér á landi, til þess að taka þátt
í umræddu útboði.“
Þá segir, varðandi það álitaefni
hvort hinn hlutskarpasti í útboðinu
gæti sætt íþyngjandi skilyrðum sam-
keppnisyfirvalda: „Skv. 4. gr. reglu-
gerðar ráðsins (EBE) nr. 2408/92
geta íslensk stjómvöld að uppfylltum
tilteknum skilyrðum takmarkað að-
gang að flugleið við aðeins eitt flugfé-
lag í a.m.k. þrjú ár. Jafnframt er
heimilt að veita viðkomandi flugfélagi
styrki. í ljósi þessa og á grundvelli
þeirra upplýsinga sem ráðuneytið
hefur veitt kemur 2. mgr. 14. gr. sam-
keppnislaga helst til álita hér. I
ákvæðinu kemur m.a. fram að þegar
um er að ræða fyrirtæki sem starfai'
að einhverju leyti í skjóli opinbers
einkaleyfis eða vemdar er samkeppn-
isráði heimilt að mæla fyi'ir um fjár-
hagslegan aðskilnað þess rekstrar
fyrirtækisins frá samkeppnisrekstri
sama fyrirtækis. Skal þess þá gætt að
samkeppnisrekstur sé ekki niður-
greiddur af verndaðri starfsemi.
Ef verið sé að niðurgreiða sam-
keppnisrekstur er ekki hægt að úti-
loka að gripið verði til íhlutunar. Hafa
verður í huga í þessu samhengi að 2.
mgr. 14. gr. samkeppnislaga er heim-
ildarákvæði og íhlutun er aðeins beitt
þegar hún er í samræmi við markmið
samkeppnislaga. Á það verður þó að
benda að ekki verður séð að slík
hugsanleg íhlutun samkeppnisyfir-
valaa myndi vinna gegn þeim mark-
miðum sem stefnt er að með framan-
greindu útboði eða gera viðkomandi
flugfélagi ókleift að uppfylla þær
skyldur sem hinu verndaða flugi
munu væntanlega fylgja."
Grunur
um trygg--
ingasvik
ÞRIR menn hafa verið úrskurðaðir í
vikulangt gæsluvai-ðhald vegna gruns
um tryggingasvik, sem rekja má til
þess að umráðamaður Jagúarbifreið-
ar kærði þjófnað á bifreiðinni til lög-
reglunnar. Líklegt þykir að hann hafi
sjálfur átt þátt í hvarfi hennar til að fá
greitt út vátryggingaféð, hátt á aðra
milljón króna, en lögreglan gi-einir
ekki frá rannsóknartilgátu sinni.
Jagúamum vai- ekið íram af
bryggju NATÓ á Miðsandi í Hvalfirði
í síðustu viku að vitnum ásjáandi, sem
gerðu Borgarneslögreglunni viðvart.
Einn maður til viðbótar vai- síðan
handtekinn í gær og vai- í skýrslutöku
hjá lögreglunni. Að sögn lögreglunnar
mun það ráðast af framvindu mála
hvort ki’afist verði gæsluvarðhaldsúr-
skm-ðar yfir honum líka.
Aðeins er um eina bifreið að ræða j
og segir lögreglan að um einangi’að
mál sé að ræða, sem tengist ekki öðr-
um málum. Mál sem þetta komi sjald-
an upp, en hitt sé alvanalegt, að krefj-
ast gæsluvarðhaldsúrskurðar yfii'
grunuðum í slíkum málum.