Morgunblaðið - 06.02.1999, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 6. FEBRÚAR 1999 6
hennar við skólann og samúðar-
kveðju í garð fjölskyldu hennar.
Vissulega minnist ég Evu miklu
lengur en þetta, allt frá því ég
mundi fyrst eftir mér var hún
partur af Selfossi. Þegar ég ungur
pífari kom á sýsluskrifstofuna,
sem þá var austast í Sandvíkur-
skólahúsinu, sem nú heitir svo, til
Olafs Kristmundssonar að sækja
Rauðakrossmerki að selja almenn-
ingi, þá vann Eva þar. Aldrei brást
að hún segði eitthvað fallegt við
mig. Þegar það gerðist, með þess-
ari djúpu og hlýju rödd, þá bráðn-
aði ég allur innan. Eg reyndi að
láta sem ekkert væri, eins og sönn-
um Flóamanni sæmir. Eg varð al-
veg gáttaður þegar hann Snorri
náði í hana, en ég gat ekkert gert,
hann var jú bæði gáfaður og
skemmtilegur. Svo var hann líka
fullorðinn.
Eva var ættuð úr Tryggvaskála,
þar sem faðir hennar var veitinga-
maður, hún var alin upp í vestur-
bænum á Selfossi. Hvort um sig
nægði til þess að hún mætti teljast
til aðalsins á Selfossi. Vandinn er
bara sá, að það er enginn aðall á
Selfossi. Samt var Eva aðalskona, ef
nokkur var það hér, fyrir sakir eigin
reisnar og glæsibrags. Hún var
grande dame, hún var lafði, hún var
álfkona í mannheimum. Ég trúi að
hún hafi að sumu leyti líkst forfóður
sínum Fjalla-Eyvindi. Meira að
segja þegar hún reykti, þá vai- það
glæsilegt, eins og það fer nú öllum
illa. Þegar ekki varð hjá því komist
að banna reykingar á kennarastofu
fjölbrautaskólans, sakir aukinna
kraf'na um heilsugæslu, þá tók það
bann ekki gildi fyrr en Eva hafði
látið af embætti. Það hefði verið
guðlast að setja bann á hana Evu.
Aldrei brást hún við spilaborðið,
spilin voi-u alltaf eilítið betri þegar
hún var. Hún veitti Höskuldi og
hyski hans stundum þungar
skrámur og þeim þótti það gott.
Þannig var Eva. Nú er hún sest við
spilaborð eilífðarinnar, í Valhöll
eða Himnaríki. Kannski fer hún á
milli eftir sem spilafélagar gefa til-
efni til og aufúsugestur verður
hún, hvar sem hún sest niður.
Blessuð sé minning hennar.
Þór Vigfússon.
Og því varð allt svo hljótt við helfregn þína
sem hefði klökkur gígjustrengur brostið
og enn ég veit margt hjarta harmi lostið
sem hugsar til þín alla daga sína.
En meðan árin þreyta hjörtu hinna
sem horfðu eftir þér í sárum trega
þá blómgast enn og blómgast alla daga
þitt bjarta vor í hugum vina þinna.
(Tómas Guðm.)
Það er sárt til þess að hugsa að
hún Eva okkar sé dáin. Hún þessi
glæsilega kona sem alltaf bar sig
svo vel þrátt fyrir erfið veikindi.
Nú sitjum við ekki lengur saman á
stigapallinum hjá Evu og tölum um
allt milli himins og jarðar, rifjum
upp gamla tíma og tökum bakfoll
af hlátri.
Við systkinin vorum svo lánsöm
að fá að alast upp á sama bæjar-
hólnum og Eva og hennar stóra
fjölskylda. Það var mikill samgang-
ur á milli íbúanna á „hólnum“ okk-
ar. Þetta var einstakt nágrenni og
var oft kátt í koti í „Snorrahúsi", en
svo kölluðum við það okkar í milli.
Með Evu og móður okkar tókst
einstök vinátta sem aldrei bar
skugga á. Það var alltaf hægt að
ganga að því vísu að þær hittust yf-
ir kaffibolla nær dag hvern. Þó svo
að Eva flytti sig um set rofnuðu
aldrei vináttutengslin. Henni var
umhugað um okkar hag og fjöl-
skyldna okkar. Okkur fannst fátt
eins gaman eins og að skreppa í
heimsókn til Evu. Hún var
skemmtileg kona, gáfuð og víðsýn,
með einstaklega létta lund. Af
hennar fundi fór enginn leiður.
Með söknuði kveðjum við þessa
sómakonu. Hafðu þökk fyrir allt og
allt. Við vottum börnum hennar og
fjölskyldum þeirra innilega samúð
okkar.
Systkinin frá Selfossi I.
+ Guðjón Ólafs-
son fæddist á
Blómsturvöllum í
Fljótshverfí 23.
febrúar 1916. Hann
lést á Klausturhól-
um, dvalarheimili
aldraðra á Kirkju-
bæjarklaustri, 30.
janúar siðastliðinn.
Móðir Guðjóns var
Guðríður Þórarins-
dóttir, f. 1878, d.
1962,_en faðir hans
var Ólafur Filipus-
son, f. 1868, d.
1921. Systkini Guðjóns voru:
Guðlaugur, f. 1898, d. 1977;
óskírt sveinbarn, f. 12. janúar
1900, d. 19. janúar s.á.; Elín
Ólöf, f. 1901, d. 1954; Margrét
Jónína, f. 1904, d. 1983, og Þór-
dís, f. 1913.
Guðjón verður jarðsettur á
Prestbakka á Síðu í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Hann Guðjón á Blómsturvöllum
er dáinn. Með honum hverfur einn
af síðustu Fljótshverfingunum sem
ég minnist frá bemsku- og unglings-
árunum þegar ég var að alast upp á
Núpum. Þefr hafa verið að tínast
burt gegnum árin. Frá hveijum ein-
asta bæ í Fljótshverfi er einhver eða
einhverjir horfnir á braut: Hannes
frændi minn á Núpstað, Björgvin á
Rauðabergi, Stefán og Helgi á
Kálfafelli, Jakob í Kálfafellskoti
(hann „Kobbi í Kotinu“ eins og hann
var alltaf kallaður), Sigurður og Jón
og Margrétamar báðar á Maríu-
bakka, Sigurður og Guðleif á Hvoli,
Helgi og Þórarinn á Seljalandi, Þor-
varður á Dal (Dalshöfða). Og fleiri -
þetta eru einungis nöfn þeirra sem
ég man vel eftfr. Gott fólk sem ég
minnist nær undantekningalaust
með þakklæti og hlýju.
En ég átti ótalda tvo bæi í Fljóts-
hverfi - sveitinni sem kennd er við
Hverfisfljót (eða er kannski fljótið
kennt við sveitina? - líklegra er það
nú). Hún er austust af „sveitunum
milli sanda“ (Mýrdalssands og
Skeiðarársands) sem svo eru kallað-
ar. Allt héraðið er einstakt að nátt-
úrafari og fegurð. Flestfr sem koma
austur yfir Mýrdalssand og Eld-
hraun að sumarlagi verða snortnir
er þeir sjá bændabýlin hjúfra sig
upp að iðgrænum fjöllunum á Síðu
og í Fljótshverfi en framundan
blasa við tvö af glæsilegustu fjöllum
landsins: Lómagnúpur
og Öræfajökull. Og
bæirnir tveir sem ég
átti ótalda í Fljóts-
hverfi falla vel inn í
þessa fallegu mynd:
Núpar undir hinu
hvassbrýnda Núpa-
fjalli sem verður býsna
hnarreist þegar nær
dregur og Blómstur-
vellir í undurfallegum
dal sem verður milli
fjallsins Harðskafa og
Kálfafellsheiðar. Þar
átti Guðjón heima. Og
foreldrar hans og
systkin meðan þau voru ung.
Tengslin milli bæjanna á Núpum
og Blómsturvöllum spruttu af því
að Þórdís, systir Guðjóns, lofaðist
ung Sigmundi, syni Helga og
Agnesar á Núpum, og bjó þar síð-
an allt þar til fyrir um það bil
tveimur áram að hún fluttist í
Klausturhóla, dvalarheimili aldr-
aðra á Kirkjubæjarklaustri -
reyndar ásamt Guðjóni heitnum
sem þá var hættur búskap á
Blómsturvöllum, farinn að heilsu.
Minningar mínar um fólkið í
Fljótshverfi og þá sér í lagi fólkið á
Núpum og Blómsturvöllum eru
minningar barns og lítt harðnaðs
unglings - ég var fimm ára þegar
ég kom að Núpum og fimmtán ára
þegar ég fór þaðan. Eitt af því sem
ég man vel er hve gestakomur
voru kærkomin tilbreyting og
dagamunur. Þær voru strjálar en
einn maður mátti þó kallast nokk-
ur tíður gestur á Núpum. Það var
Guðjón á Blómsturvöllum. Sjálf-
sagt oft að heimsækja Dísu systur
sína en þó líklega ekki síður Sig-
mund mág sinn. Þeir urðu
snemma, að því er ég best veit,
mjög nánir vinir og mátu hvor
annan mikils. Það sem mér er
minnisstæðast frá þessum heim-
sóknum er glaðværðin, ekki síst
hvellur og hjartanlegur hlátur
Guðjóns þegar eitthvað skemmti-
legt bar á góma. Ég held að það sé
engum ofsögum sagt að það hafi
birt upp í gamla ljóslitla torfbæn-
um þegar þessi smitandi hlátur
bergmálaði um myrkar þiljumar.
Ég minnist þess ekki að hafa
nokkru sinni séð Guðjón á Blómst-
urvöllum dapran á svip - geri þó
ráð fyrir að hann hafi átt sínar erf-
iðu stundir eins og hver annar. En
það eru gáski hans og lífsgleði sem
yfirgnæfa annað í bernskuminn-
ingum mínum.
Núna er búskap lokið á Núpum
og Blómsturvöllum. í skilningi nú-
tíma hagfræði er Fljótshverfið rýr
sveit: býlin eru smá og gefa lítið af
sér. Eflaust hefur þar verið mun
búsældarlegra áðm- en Skaftáreldar
lögðu stóra hluta héraðsins í auðn.
En þegar mér verður hugsað til
þess tápmikla og lífsglaða fólks sem
ég ólst upp hjá verður mér ljóst hve
völd og veraldarauður era lítilfjör-
leg mælistika á lífshamingju. Mestu
skiptir að una glaður við sitt. Það
var einn mesti gæfudagur lífs míns
þegar Helgi heitinn Bjamason
reiddi mig á hnakkboganum frá
Klaustri austur að Núpum. Og
næstu tíu ár átti ég góða daga í fé-
lagsskap við hörkugreint og harð-
duglegt fólk á borð við Dísu og Sig-
mund á Núpum, Guðjón á Blómst-
urvöllum og marga fleiri sem núna
eru flestir horfnir af heimi hér. Af
fjölskyldunum tveim er aðeins Dísa
fóstra mín eftfr. Ég votta henni
djúpa samúð mína við brotthvarf
Guðjóns bróður hennar þó að ég viti
að það felur í sér ákveðinn létti, því
undir það síðasta hafði heilsu hans
hi'akað það mikið að hann bar tæp-
ast kennsl á sína nánustu. Þannig er
gangur lífsins. Það kemur að okkur
öllum. En meðan við tórum getum
við yljað okkur við minningar um
góða menn sem gátu stafað af sér
þvílíkri bh-tu að þröng eldhúskytra í
gömlum og dimmum torfbæ breytt-
ist um stund í höll sem hefði verið
samboðin hvaða konungi sem var.
Franz Gíslason.
Ég kynntist Guðjóni Ólafssyni
fyrst um hvítasunnuna 1995 er eg
heimsótti hann að Blómsturvöllum.
Sumarið var í nánd, gróðurilmur
fyllti loftið, það mátti heyra grasið
spretta og sveitin milli sanda skart-
aði sínu fegursta. Allt iðaði af lífi,
fuglasöngur fyUti loftið og nýborin'
lömbin léku sér í túninu. Og þama
mitt í þessu öUu stóð Guðjón. Hann
var að huga að heyvinnuvélunum
sínum þegar ég kom í hlaðið. Hann
bauð mig velkominn að Blómstur-
vöUum. I þessu umhveifi minnist ég
Guðjóns, nú þegar hann hefur kvatt
þetta líf og ég fylgi honum síðasta
spölinn. Þótt kynni okkar yrðu ekki
löng, aðeins tæp fjögur ár, er margs
að minnast. Ég er þakklátur fyrir
þær stundir aUar og þá þekkingu
sem hann miðlaði mér af lífsreynslu
sinni, um landið og lífið í sveitinni.
Hann elskaði jörðina sína þar sem
hann var fæddur og hafði aUð allan
sinn aldur og það færðist bros yfir
andUt hans þegar ég sagði honum að
GUÐJÓN
ÓLAFSSON
mér fyndist Blómsturvellir faUeg-
asta bæjarstæði á íslandi. Hann
naut þess að sýna mér faUega fossa í
Fossá, eins og Háafoss og Búverka-
foss. Keyra inn með henni Laxá og--
nefna örneftii og segja sögur þeim
tengdar. Hann þekkti hvem hól,
brekku og gU. Hann benti á tignar-
leg fjöUin, sem mynduðu ramma um
jörðina hans, Harðskafa, Blómstur-
vaUafjaU, Bjöminn og Lómagnúp.
Það var auðvelt að hrífast með og
njóta eins og hann hafði gert í átta-
tíu ár. Guðjón bjó með ldndur, enda
hentar jörðin best fyrir sauðfé. Eng-
an bónda hef ég séð, sem tekist hef-
ur að hæna svo vel að sér skepnum-
ar sínar eins og hann gerði. Það var
ekld aðeins að hann nefndi kmdum^
ar sínar aUar með nafhi, heldur
komu þær flestar til hans þegar
hann kaUaði á þær. Við það tækifæri
fengu þær gjaman nokkra hey-
köggla eða annað góðgæti og hann
talaði við þær. Þetta vora vinir hans.
Lífsgæðakapphlaupið var Guðjóni
óþekkt, honum þótti vænt um starf
sitt og umhverfi. Hann var vel hagur
á bæði tré og jám, eins og Ólafur
faðfr hans hafði verið. Ymsa hag-
nýta hluti, heimasmíðaða, hefur
hann sýnt mér, enda ekki alltaf auð-
velt að skjótast í verslun og kaupa
nýtt ef búshlutir bUuðu. Þá varð
hver að búa að sínu og þeir mildls
metnir sem gátu unnið í tré og jám.
Fyrsta rafljósið sem kveikt vai- íf*
Hörgslandshreppi var kveikt í
heimarafstöðinni á BlómsturvöUum
haustið 1926. Guðjón var ekki allra,
en traustur og trúr vinur vina sinna.
Ég er þakklátur fyrir að hann tók
mig í hóp þeirra. Þegar ég hitti Guð-
jón fyrst var þrekið farið að minnka
og heUsa hans að gefa sig. Hann
hafði þá hug á að hætta búskap.
Daglega að loknum vinnudegi
keyrði hann tíl systur sinnar Þórdís-
ar, sem bjó að Núpum. Þar naut
hann aðhlynningar og umhyggju^
sem hún gat besta veitt. Þótt ekki
væri langt á milU bæjanna gat færð
verið erfið og stundum tafðist Guð-
jón við gegningamar. Þá hafði Þór-
dís áhyggjur af bróður sínum. Þegar
Guðjón hafði kennt mér að þykja
vænt um landið og jörðina, og ör-
nefnin komin á blað, seldi hann mér
Blómstm-velUna. Ég lofaði honum að
varðveita hana og bæta. Hann mun
líta eftir því. Þegai- ég nú kveð Guð-
jón hinstu kveðju fylgir hjartans
þakklæti mitt og fjölskyldu minnar
tU hans, með þá ósk að hann megi í
nýjum heimkynnum finna stað ekki
síðri þeim, sem hann bjó á hér í
þessari jarðvist. Þórdísi systur hans
færum við innUegar samúðarkveðj^*"
ur.
Steinþór Þorsteinsson.
+ Guðjón Jónsson
fæddist á Aðal-
bóli í Lokinhamra-
dal í Arnarfirði 27.
júní 1917. Hann lést
á Fjórðungssjúkra-
húsinu á Isafirði 26.
janúar siðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Þingeyrar-
kirkju 1. febrúar.
Það var þriðjudags-
kvöldið 26. janúar sl.
sem hringt var í mig
og mér tjáð að Guðjón
Jónsson hefði látist
fyrr um daginn í sjúkrahúsinu á
Isafirði. Guðjón hafði háð erfiða
glfrnu við illvígan sjúkdóm um
nokkurra mánaða skeið og laut að
lokum í lægra haldi. Þegar mér
bárust þessi hörmulegu tíðindi var
mér bragðið, þrátt fyrir að mér
hafi verið tjáð fyrir nokkru hvert
stefndi. A stundum sem þessari
leitar hugurinn ósjálfrátt aftur í
tímann og minningarnar verða
skýrari en áður. Guðjón hitti ég
fyrst á vormánuðum 1988 þegar ég
kom vestur á Þingeyri til að kynna
mér aðstæður hjá
Kaupfélagi Dýrfirð-
inga þar sem ég var
kynntur fyrir honum
eins og öðram starfs-
mönnum kaupfélags-
ins og var mér þá
strax hugsað til þess
hvað hlyti að vera gott
að hafa einn svona
eldri og reyndai-i
starfsmann á skrif-
stofunni, einhvem
sem þekkti alla og
ekki síst einhvern sem
þekkti sögu félagsins.
Ég fékk strax góða til-
finningu fyrir Guðjóni og mér leið
vel í návist hans. Þegar ég kom svo
vestur til starfa var mér fylgt á
Brekkugötu 2, þar sem ég hitti aft-
ur fyrir Guðjón og þá hitti ég í
fyrsta skipti Kristjönu konu hans.
Það var hlutskipti þeirra hjóna að
hýsa mig, þar til varanlegt hús-
næði væri til staðar. Ég fann strax
fyrir mikilli gestrisni og góð-
mennsku í minn garð og mér leið
afskaplega vel þann stutta tíma
sem ég var á Brekkugötunni hjá
Guðjóni og Jönu. Við Guðjón urð-
um samstarfsmenn á skrifstofu
kaupfélagsins næstu árin og oft
átti það eftir að reynast mér vel að
hafa þennan heiðursmann mér við
hlið, sérstaklega í þeim mörgu
vandamálum sem við var að glíma
á þessum áram. Þegar ég rifja upp
tíma minn á Þingeyri verður mér
það betur og betur ljóst, hversu
vel öll ráðin, leiðbeiningarnar og
fróðleikurinn um sögu kaupfélags-
ins, sem ég fékk frá Guðjóni,
reyndust mér vel. Hann lagði sig
alltaf fram um styðja okkur og
hvetja áfram þótt oft sýndust erf-
iðleikarnir miklir.
Guðjón var sannur og einlægur
kaupfélagsmaður sem var tilbúinn
að leggja mikið á sig til að gera veg
kaupfélagsins sem mestan enda
var hann fastur starfsmaður á
skrifstofu félagsins til 75 ára ald-
urs. Síðustu árin vann hann við
endurskoðun á bókhaldi félagsins
og nýttist samviskusemi og ná-
kvæmni hans afar vel í því starfi.
Auk þess vann hann ýmis önnur
störf sem til féllu á skrifstofunni.
Hann vann öll sín verk óaðfinnan-
lega og kom eðlislæg snyrti-
mennska hans vel fram í störfum
hans og allri umgengni á vinnu-
staðnum.
Snyrtimennska var áberandi í
kringum Guðjón og bar heimilið á
Brekkugötunni þess glöggt merki,
svo og vel hirtur garðurinn um-
hverfis húsið. Það var aðdáunar-
vert að fylgjast með því á vetuma
hvernig mokað var frá dyranum á
Brekkugötu 2. Stundum hafði mað-
ur það á tilfinningunni að notuð
hefði verið réttskeið til þess að ná
köntunum á bílastæðinu beinum,
svo snyrtilega vora öll hans verk
unnin.
Ekki er hægt að minnast Guð-
jóns án þess að nefna hversu góð-
ur bókbindari hann var og bar
mikið safn kaupfélagsins á inn- _
bundnu efni eftir hann þess glöggt
merki.
Ég má til að þakka fyrir þá
hlýju sem Guðjón og Jana sýndu
börnunum okkar Helgu, þeim Guð-
jóni Má og Sigrúnu Ástu, frá
fyrsta degi enda kölluðu þau Guð-
jón ævinlega afa og töluðu oft um
það að þau hefðu komið við hjá afa
á horninu og fengið nammi eða
kökur.
Ég mun ávallt minnast Guðjóns
sem afskaklega góðs og velviljaðs
manns í minn garð og fjölskyldu
minnar, hann reyndist okkur vel og*“
fyrir það verðum við alltaf þakklát.
Hann er einhver heilsteyptasti
maður sem ég hef kynnst.
Við Helga og börnin sendum
okkar innilegustu samúðarkveðjur
til Kristjönu, Margrétar, Sigurðar
Guðna og fjölskyldna þein-a og
biðjum þeim Guðs blessunar.
Magnús Guðjónsson.
GUÐJÓN
JÓNSSON