Morgunblaðið - 30.06.1999, Qupperneq 4

4 MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
KEIKO er vel á sig kominn og gengur vel að venja hann
af samneyti við menn.
KEIKO lék listir sínar en fékk ekkert hói að launum.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Keiko í minna sam-
neyti við fólk en áður
JÓN Karl Ólafsson, framkvæmdastjóri Flugfélags Islands, Jeff Foster,
gæslumaður Keikos, og Hallur Hallsson.
KEIKO er þessa dagana í minna
samneyti við menn en nokkru
sinni frá því hann var fangaður
úti íyrir Islandsströndum fyrir
rúmum 20 árum. Þess er gætt að
raska sem minnst náttúrulegu
umhverfi hans og þjálfarar á
vegum Ocean Futures-stofnunar-
innar reyna að venja hann á að
dveljast sem mest neðansjávar
um leið og fylgst er gjörla með
öllu atferli hans með neðansjáv-
armyndavélum og hljóðupptöku-
tækjum. Engu síður eru nú hafn-
ar skipulagðar ferðir í PH Vík-
ingi með ferðamenn út að kvínni.
Enginn fær þó að fara út í
sjálfa kvína nema starfsmenn og
þjálfarar, með örfáum undan-
tekningum. Ferðamenn verða að
gera sér að góðu að fylgjast með
háhyrningnum úr 20-30 metra
íjarlægð en ferðirnar eru samt
yfirleitt á þeim tíma sem þolæf-
ingar Keikos standa yfír. Einnig
hefur verið komið upp sjónauk-
um ofan við Skansfjöru þar sem
fylgjast má með kvínni og Keiko.
Loks má nefna að innan fáeinna
daga hefst bein útsending frá
kvínni og verður hægt að fylgjast
með henni jafnt á Keiko-setrinu,
sem opnað var með pomp og
prakt siðla maímánaðar, og á
Netinu.
Net fyrir Klettsvík
í september
Jeff Foster, gæslumaður
Keiko, segir að það gangi vel að
venja háhyrninginn af samneyti
við menn. Tilgangurinn með því
sé sá að fá Keiko til að leita
meira út í náttúruna svo hann
eigi auðveldara með að bjarga
sér upp á eigin spýtur áður en
honum verður endanlega sleppt.
Foster segir að nú sé unnið að
verkfræðilegum þætti þess að
strengja net fyrir Klettsvík.
Stefnt er að því að Ijúka því
verki í september og stækkar þá
verulega athafnasvæði Keikos.
Það hafí þó strax aukist til muna
þegar hann var fluttur til fslands
því kvfin í Klettsvík, þar sem
dýptin er um 10 metrar, sé 60%
stærri en laugin sem hann hafði
til afnota í Newport í Oregon.
Fjölmiðlamenn fengu að fylgj-
ast með æfingu úti í kvínni í gær.
Foster segir að tilgangur æfing-
arinnar sé að byggja upp
vöðvamassa háhyrningsins.
Áhersla er lögð á það að hér sé
um æfíngu að ræða en ekki leik
og er Keiko gefið það til kynna
með látbragði þjálfara. Þeir forð-
ast að horfast í augu hans og
hæla honum ekki fyrir æfingarn-
ar, eins og jafnan var gert meðan
Keiko var sýningardýr. Með
þessu móti á einnig að beina at-
hygli hans að náttúrulegu um-
hverfí hans og segir Foster að
hann sýni því meiri áhuga með
hveijum degi.
Keiko er hins vegar afar for-
vitinn og félagslyndur og gat
ekki setið á sér að fylgjast með
aðkomumönnum í kvínni. Hann
er greinilega í góðu formi ef
marka má sundhraðann og
stökkkraftinn sem hann sýndi
blaðamönnum.
Sýkna í skaðabótamáli Nathans & Olsen á hendur PricewaterhouseCoopers
og Gunnari Sigurðssyni endurskoðanda
Bera ekki bótaábyrgð
vegna fjárdráttar
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
sýknaði á mánudag endurskoðunar-
íýrirtækið PricewaterhouseCoopers
ehf. og Gunnar Sigurðsson, löggiltan
endurskoðanda, af öllum kröfum
Nathan & Olsen í máli sem síðar-
nefnda fyrirtækið höfðaði. Þá var
Nathan & Olsen gert að greiða
stefndu 800 þúsund krónur í máls-
kostnað. I dómnum er bent á ábyrgð
stjórnenda Nathan & Olsen, sem
hafi vitað að ýmsu var ábótavant í
bókhaldi gjaldkera fyrirtækisins, en
hafi látið það óátalið. Það hefði verið
á þeirra ábyrgð að sjá til þess að
bókhaldinu yrði komið í lag.
Málavextir eru þeir helstir að í
febrúar 1998 höfðaði Nathan & 01-
sen hf. mál á hendur Pricewaterhou-
seCoopers ehf., sem þá hét Coopers
& Lybrand - Hagvangur hf., og
Gunnari Sigurðssyni, og gerði kröfu
um að þessir aðilar greiddu skaða-
bætur að upphæð rúmlega 25,5
milljónir króna auk vaxta og máls-
kostnaðar, vegna misræmis sem
komið hafði fram í bókhaldi félags-
ins.
Við gerð milliuppgjörs í N&O
fyrstu sex mánuði ársins 1996 og af-
stemmingar því tengdu kom í ljós
misræmi í bókhaldi félagsins og
leiddi nánari eftirgrennslan í ljós að
þáverandi gjaldkeri og bókari félags-
ins, hafði dregið sér fé úr sjóðum
fyrirtækisins. Málið var kært til
Rannsóknarlögreglu ríkisins í ágúst
1996 og viðurkenndi gjaldkerinn
fjárdrátt á tímabilinu apríl 1992 til
mánaðamóta júlFágúst 1996, án þátt-
töku eða vitundar annarra starfs-
manna félagsins.
Rannsókn á bókhaldsgögnum
leiddi í ljós að fjárdrátturinn á um-
ræddu tímabili nam ríflega 32 millj-
ónum króna og var gjaldkerinn
dæmdur i mars 1997 til að sæta
tveggja ára fangelsi. I því máli var
lögð fram bótakrafa að fjárhæð
krónur ríflega 32 milljónir króna og
var gjaldkerinn dæmdur til að
greiða ríflega 25,5 milljónir króna,
en þá var hann búinn að greiða rúm-
ar 7 milljónir króna inn á kröfuna.
Ekki fundust frekari eignir í búi
hennar og freistaði N&O þess þá að
semja við PWC um bótagreiðslur,
en þær umleitanir báru ekki árang-
ur.
N&O hafði keypt endurskoðunar-
og sérfræðiþjónustu af Pricewater-
houseCoopers ehf. (þá Coopers &
Lybrand - Hagvangur hf.) í nokkra
áratugi og allt fram til desember
1996. Gunnar Sigurðsson hafði áritað
reikningsskil félagsins hin síðari ár
og verið ábyrgur fyrir þeirri þjón-
ustu sem félaginu var veitt, og hafði
hann verið kjörinn endurskoðandi
félagsins á grundvelli laga.
Jafnframt endurskoðun ársreikn-
inga félagsins, auk ráðgjafarstarfa,
annaðist PWC einnig gerð milliupp-
gjöra fyrir félagið allt til ársins 1991
og dótturfyrirtæki PWC, Tölvumið-
stöðin hf., annaðist tölvuvinnslu bók-
haldsgagna stefnanda frá 1975 til
1985. Frá árinu 1985 veitti PWC
einnig N&O ráðgjöf um skipulagn-
ingu bókhalds og innra eftirlits, auk
þess að vera endurskoðandi félags-
ins.
Innra eftírliti ábótavant
I niðurstöðum héraðsdóms segir
að ágreiningslaust þyki að fjárdrátt-
urinn var falinn með því að gjaldker-
inn ýmist falsaði afstemmingar eða
skilaði þeim ekki inn á réttum tíma
og aldrei öllum í einu, og að árs-
reikningar félagsins voru áritaðir án
athugasemda, þótt allar athuga-
semdir lægju ekki fyrir.
Ljóst þyki ennfremur að innra eft-
irlit N&O, sem var í höndum stjórn-
enda þess, hafi veríð ábótavant hvað
varðar umsjón og eftirlit með störf-
um gjaldkerans. Þó að það þekkist í
fyrirtækjum að starf bókara og
gjaldkera sé á einni og sömu hendi,
kalli það á aukið eftirlit með þeim
starfsmanni. Gjaldkerinn hafi notið
mikils trausts hjá stjórnendum fyrir-
tækisins og þegar ítrekað kom í ljós
að hún skilaði afstemmingum seint
og illa og aðeins hluta þeirra við
hvert uppgjör, var ekki brugðist við
því með neinum hætti, heldur látið
gott heita að hún væri störfum hlað-
in og því treyst, að ástandið myndi
lagast, þegar um færi að hægjast hjá
fyrirtækinu.
Þá þótti það sannað að fram-
kvæmdastjóri N&O vissi af því að
gjaldkerinn skilaði afstemmingum
ekki tímanlega og að afstemmingar
nokkurra liða vantaði ítrekað við
gerð ársreikninga félagsins. Með
hliðsjón af lögum um hlutafélög,
verði að líta svo á að upplýsingar um
veikleika í innra eftirliti og misbrest
á skilum á afstemmingum hafi legið
hjá stjórn fyrirtækisins.
Löggilta endurskoðandanum hafi
ekki verið gert kunnugt um að hluta
afstemminga hafði vantað við milli-
uppgjör um árabil en brást þó að
vissu leyti starfsskyldum sínum þeg-
ar hann áritaði ársreikninga félags-
ins frá 1992 til 1995 athugasemda-
laust, þótt hluta afstemminga á lið-
um í efnahagsreikningi vantaði ít-
rekað við lokafrágang ársreikninga.
Það firri stjórnendur N&O hins veg-
ar ekki ábyrgð, þar sem sannað þyki
að þeir höfðu vitneskju um þá van-
kanta sem voru á störfum gjaldker-
ans og jafnframt að innra eftirliti
væri ábótavant, en það var á þeirra
ábyrgð að sjá til þess að því yrði
komið í lag. Þrátt fyi-ir þessa vit-
neskju brugðust þeir ekki við og létu
ótalið að gjaldkerinn væri með und-
anbrögð við hvert uppgjör. Sam-
kvæmt þessu sé ekki hægt að fallast
á að PWC beri ábyrgð á því tjóni
sem N&O varð fyrir vegna fjárdrátt-
ar gjaldkerans, og beri því að sýkna
þá af öllum kröfum stefnenda í mál-
inu.
Héraðsdómararnir Sigríður Ólafs-
dóttir og Guðjón St. Marteinsson
kváðu upp dóminn ásamt Stefáni
Franklín, löggiltum endurskoðanda.
M -
vi7*ú t'ý: 1 *
\,15 S # .;r,t

b
mmm
+17'
A bestu dögunum
er mikilvægt aó nota
bestu sólarvörnma
www.jsh.is