Morgunblaðið - 12.10.1999, Qupperneq 1

231. TBL. 87. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Forsætisráðherra Bretlands stokkar upp í rfkisstjórn Verkamannaflokksins
Mandelson í stöðu
A
N orður-Irlands-
málaráðherra
Lundúnum. Reuters, The Daily Teiegraph.
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, stokkaði upp í ríkis-
stjórn sinni í gær og skipaði Peter
Mandelson í embætti Norður-ír-
landsmálaráðherra bresku stjórnar-
innar aðeins tíu mánuðum eftir að
Mandelson hrökklaðist úr embætti
viðskiptaráðherra vegna fjármála-
hneykslis. Mun Mandelson taka við
af Mo Mowlam sem gegnt hefur
stöðunni síðan árið 1997 en hún
mun nú taka við embætti samhæf-
ingarráðherra ríkisstjórnar Verka-
mannaflokksins úr hendi Jaeks
Cunningshams sem yfirgefa mun
stjómina. Er talið fullvíst að Blair
hafi með uppstokkuninni í gær
treyst tök sín á stjórninni og skipað
í því augnamiði holla fylgismenn
sína í iykiistöður.
Ekki voru allir á eitt sáttir um
skipan Mandelsons í stöðuna og
kom hún talsvert á óvart þar eð
hann tjáði sig nýlega um að hann
hygði ekki á endurkomu í bresk
stjómmál að sinni.
Mandelson kvaðst í gær vera afar
glaður yfir að vera kominn í ríkis-
stjómina á ný og sagði að skipan sín
í stöðu N-írlandsmálaráðherra bæri
því vitni að ríkisstjómin leggi allt
kapp á að finna lausn á deilumálum.
Bíður Mandelsons erfitt verkefni
þar sem lítið hefur þokast í þá átt
sem friðarsamkomulagið, sem
kennt er við föstudaginn langa, og
undirritað var fyrir um einu og
hálfu ári, kveður á um.
Mandelson sagði sig úr embætti
viðskiptaráðherra í desember í
fyrra eftir að upp komst að hann
hefði þegið lán frá öðmm ráðherra
að upphæð um 44 milljónir ísl.
króna til að kosta húsnæðiskaup.
Blendin viðbrögð
Skipan Mandelsons í stöðu N-ír-
landsmálaráðherra mæltist vel fyr-
ir meðal sambandssinna Ulster á
N-írlandi þar sem Mo Mowlam
hefur sætt gagnrýni að undan-
förnu.
Fagnaði David Trimble, einn leið-
toga sambandssinna, skipan Mand-
elsons í stöðuna og sagðist hlakka
til að starfa með honum að úrlausn
AP
Peter Mandelson, nýskipaður N-Irlandsmálaráðherra bresku ríkis-
stjórnarinnar, og Mo Mowlam, fyrirrennari hans í starfi, eftir fund
þeirra með Tony Blair forsætisráðherra í Downing-stræti 10 í gær.
mála. Ian Paisley, leiðtogi stjóm-
málaarms mótmælenda á N-írlandi
og mikill andstæðingur Mowlams,
gaf þó h'tið fyrir mannaskiptin og
sagði það mikla synd að N-írar
skyldu fá yfir sig annan „mislukkað-
an stjórnmálamann".
Talsverðar breytingar hafa orðið
í helstu ráðherraembættum ríkis-
stjómar Blairs eftir uppstokkun
gærdagsins og ber þar einna hæst
að Alan Milbum, dyggur stuðnings-
maður Blairs sem hefur átt afar
skjótan frama innan flokksins, tók
við embætti heilbrigðismálaráð-
herra úr hendi Franks Dobsons
sem mun bjóða sig fram til embætt-
is borgarstjóra Lundúna. Þá mun
Geoff Hoon, sem hingað til hefur
gegnt stöðu aðstoðamtanríkisráð-
herra, taka við stöðu vamarmála-
ráðherra í stað Georges Robert-
sons, nýskipaðs framkvæmdastjóra
NATO.
Serbneska
stjórnar-
andstaðan
hunsar ESB
Lúxemborg, Belgrad. Reutcrs, AFP.
LEIÐTOGAR stjómarandstöðunnar
í Serbíu mættu ekki til fundar, sem
vera átti í gær með þeim og utanríkis-
ráðherrum Evrópusambandsins,
ESB.
Serbnesku stjómarandstæðingam-
ir ákváðu að mæta ekki til fundar til
að mótmæla þeirri kröfu ESB, að þeir
lofuðu að vinna að því, að allir
serbneskir stríðsglæpamenn yrðu af-
hentir stríðsglæpadómstóli Samein-
uðu þjóðanna. Er ákvörðun þeirra
nokkur álitshnekkir fyrir ESB-ráð-
herrana og tilraunir þeirra til að ein-
angra Slobodan Milosevic, forseta
Júgóslavíu, en þeir ætla samt að
senda olíu til þeirra sveitarfélaga, sem
stjómarandstaðan ræður. Er áætlað
að senda hana fyrst til borganna Nis
og Pirot ef unnt er að tryggja, að hún
komist á áfangastað.
Milosevic gerði raunar sitt til að
hræða stjómarandstöðuna frá því að
eiga fund með ESB en hann lýsti því
yfir í gær, að þeir, sem færu til fund-
ar, gerðust sekir um íoðurlandssvik.
A fundi, sem hann hélt með stuðn-
ingsmönnum sínum, kallaði hann and-
stæðinga sína hundingja og hugleys-
ingja og sagði, að verið væri að byggja
Serbíu upp með hraða eldflauganna,
sem hefðu lagt landið í rúst. Þá sakaði
hann stjómarandstöðuna um að leiða
landið á barm borgarastyrjaldar.
Er þetta í fyrsta sinn sem Milosevic
tjáir sig opinberlega um umfangsmM
mótmæli stjómarandstöðunnar í
Serbíu frá því þau hófust 21. septem-
ber sl.
Franskir mat-
reiðslumenn
mótmæla
FRANSKIR matreiðslumeistarar
rjölmcnntu út á götur Parísar í gær
og mótmæltu háum virðisauka-
skatti á veitingastaði. Óeirðalög-
reglumenn hindruðu för mótmæl-
endanna er leikar þóttu við það að
fara úr böndunum en þá var brugð-
ið á það ráð að henda í lögregluna
eggjum og hveiti. Var árásinni
svarað með táragasi. Hundruð mat-
reiðslumanna, margir hverjir með
hina sigildu kokkahúfu á höfði,
hugðust beina göngu sinni til þing-
hússins í París og mótmæla því að
franskir veitingastaðir nytu ekki
sömu skattaívilnana og skyndibita-
keðjur lfikt og McDonald’s.
Hersveitir
Rússa
sækja að
Grosní
Grosní, Moskvu. AFP, Reuters, AP.
RÚSSNESK stjómvöld lýstu því
yfir í gær að rússneskar hersveitir
hefðu í sókn sinni suður yfir Terek-
ána í Tsjetsjníu náð tangarhaldi á
Nadterechny-svæðinu sem liggur
rétt vestan við höfuðborgina
Grosní. Þá tilkynntu Rússar í gær-
kvöldi að þeir hefðu umkringt
verustað skæruliðaforingjans
Shamils Basayevs sem Rússar vilja
ná, lífs eða liðnum. Stjórnvöld í
Tsjetsjníu vísuðu fregnum um stór-
sókn Rússa á bug og sögðu að
Rússar hefðu aðeins stjórn á hluta
svæðisins.
Rússar hafna tilboði
Aslans Maskhadovs
Kom yfirlýsing rússneska hers-
ins nokkrum stundum eftir að
Kremlverjar höfðu hafnað friðartil-
boði Aslans Maskhadovs, forseta
Tsjetsjníu, en hann hafði heitið því
að koma skæruliðasveitum, sem
taldar era standa að baki hryðju-
verkum í Rússlandi, úr landinu
gegn því að Rússar létu af herför
sinni.
Vladímír Pútín, forsætisráðherra
Rússlands, sagðist þó líta á tilboð
Maskhadovs sem skref í rétta átt en
ítrekaði að kröfur sínar gætu ekki
gengið hönd í hönd við hagsmuni
stjórnarinnar í Grosní. „Fyrst verða
þeir að afhenda hryðjuverkamenn
þá sem ábyrgir era fyrir árásum á
saklausa borgara í Dagestan og
sprengjutilræði í Moskvu,“ sagði
Pútín.
Heiður hersins að veði
I gærkvöldi bárust fregnir af því
að rússneskar hersveitir hefðu um-
kringt verastað Basayevs í þorpinu
Goragorsky um 60 km norðvestur
af Grosní. Barst tilkynning þessa
efnis frá Vladímír Shamanov, yfir-
manns 58. herdeildar rússneska
hersins, og sagði hann að heiður
hersins ylti á því að „uppræta
skæruliðaforingjann“.
Talsmaður tsjetsjenskra stjórn-
valda sagði í gær að herför Rússa í
landinu hefði kostað um 700 borg-
ara lífið og að alls hefðu tíu þorp, af
sjötíu sem ráðist hefði verið á, verið
lögð í rúst.
Sex milljarðasti jarðar-
búinn kominn í heiminn
Sarm’cvó. Reuters.
KOFI Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, kom til
Sarajevó, höfuðborgar Bosníu, í
gær, til að fagna fæðingu sex
milljarðasta jarðarbúans, svein-
barns sem kom í heiminn laust
eftir miðnætti að staðartíma í
nótt.
Fólksfjöldafræðingar hafa
reiknað út að íbúafjöldi jarðar
muni fara yfir sex milljarða mark-
ið í byrjun þessarar viku. Athöfn-
in í Sarajevó er eingöngu tákn-
ræn, því vitaskuld er ekki unnt að
segja nákvæmlega til um það
hvaða bam verður sex milljarð-
asti jarðarbúinn. Fæðingardeild
sjúkrahússins í Sarajevó varð fyr-
ir valinu vegna þess að hún hefur
orðið að tákni fyrir friðinn, sem
ríkii- nú á ný eftir lok stríðsins í
ríkjum fyrrverandi Júgóslavíu.
Meðan á 43 mánaða löngu um-
sátri Serba um Sarajevó stóð, ólu
konur börn á fæðingardeildinni
við sprengjugný og illan aðbúnað.
Aformað er að Kofi Annan
muni veita sveininum unga sér-
staka viðurkenningu í dag. Senad
Murtezic, yfirlæknir fæðingar-
deildarinnar, sagði í gærkvöldi í
samtali við Reuters, að móðir
drengsins, Helac Fatima, hefði
alið drenginn þremur mínútum
eftir miðnætti og að allt hefði
gengið eins og í sögu.