Morgunblaðið - 12.10.1999, Qupperneq 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Frumvarp Yinstri grænna um dreifða eignaraðild að bönkunum lagt fram
Fékk g’óðar viðtökur
við fyrstu umræðu
FRUMVARP til laga um dreifða
eignaraðild að viðskiptabönkum og
öðrum lánastofnunum, sem lagt
hefur verið fram á Alþingi, fékk
góðar viðtökur þegar það var tekið
til fyrstu umræðu í þinginu í gær.
Fögnuðu fulltrúar úr öllum þing-
flokkum því að slíkt lagafrumvarp
skuli hafa verið lagt fram á Alþingi
og kvaddi Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra sér m.a. hljóðs í því skyni
en lagði þó áherslu á að hann hefði
ekki tekið afstöðu til einstakra at-
riða frumvarpsins.
Það var Steingrímur J. Sigfús-
son, formaður Vinstrihreyfíngar-
innar - græns framboðs, sem
mælti fyrir lagafrumvarpinu í gær
en hann er fyrsti flutningsmaður
þess ásamt Ógmundi Jónassyni,
þingmanni Vinstri grænna.
í ræðu sinni vísaði Steingrímur
til þess að svo virtist sem menn
væru nokkuð sammála um að
stefnt skuli að dreifðri eignaraðild
að viðskiptabönkunum. Vitnaði
hann m.a. til orða Davíðs Oddsson-
ar forsætisráðhen-a í sumar í því
sambandi. Benti Steingrímur á að í
mörgum löndum væru sett sérstök
lög í þessu skyni.
Steingrímur sagði menn standa
frammi fyrir þremur kostum í mál-
efnum viðskiptabanka. Þeir gætu í
fyrsta lagi ákveðið að aðhafast ekk-
ert frekar, þ.e. leggja til hliðar öll
frekari áform um að selja við-
skiptabankana. Þeir gætu einnig
valið það sem Steingrímur kallaði
„norsku leiðina"; þ.e. að ríkið héldi
umtalsverðum eignarhlut £ mikil-
vægustu bankastofnunum.
I þriðja lagi gætu menn hins
vegar sett lög sem tryggi að eign-
arhluti hvers aðila geti aldrei orðið
meiri en sem nemur ákveðinni pró-
sentutölu; og þetta væri sú leið
sem farin væri í lagafrumvarpi
Vinstri grænna. Fram kom þó í
máli þeirra Steingríms og Ög-
mundar Jónassonar að Vinstri
grænir væru sjálfir hlynntir fyrstu
leiðinni; þ.e. að ekki yrði um frek-
ari sölu ríkisbanka að ræða.
„Við erum hins vegar í minni-
hluta hérna í þinginu og fáum ekki
miklu um það ráðið. Og það stend-
Alþingi
Dagskrá
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst kl.
13.30 í dag. Eftirfarandi mál verða á
dagskrá:
1. Lagaskil á sviði samningarétt-
ar. Frh. 1. umræðu.
2. Dreifð eignaraðild að viðskipta-
bönkum og öðrum lánastofnunum.
Frh. 1. umræðu.
3. Verkaskipting hins opinbera og
einkaaðila. Frh. fyrri umræðu.
4. Meðferð einkamála. l. umræða.
5. Vöruhappdrætti SÍBS. 1. um-
ræða.
6. Framkvæmdavald ríkisins í
héraði. 1. umræða.
7. Greiðslur ríkissjóðs á bótum
þolenda afbrota. 1. umræða.
8. Skráð trúfélög. 1. umræða.
9. Ættleiðingar. 1. umræða.
10. Afnám verðtryggingar fjár-
skuldbindinga. 1. umræða.
11. Almannatryggingar og félags-
leg aðstoð. 1. umræða.
12. Réttindi sjúklinga. 1. umræða.
13. Sérstakar aðgerðir í byggða-
málum. Fyrri umræða.
14. Stofnun Snæfellsþjóðgarðs.
Fyrri umræða.
15. Aðgerðir vegna striðsátak-
anna í Kosovo. Fyrri umræða.
16. Sjálfbær orkustefna. Fyrri
umræða.
17. Ráðuneyti lífeyris, almanna-
trygginga og vinnumarkaðsmála.
Fyrri umræða.
jj.
iílpii !; ii n J . M WiSM m |®|
ALÞINGI
ur til að selja þessar fjármálastofn-
anir þjóðarinnar,“ sagði Ögmund-
ur. „Þá viljum við leggja það af
mörkum að það sé staðið eins
skynsamlega að því og kostur er.“
Enginn eigi meira en 8%
í frumvarpinu er gert ráð fyrir
að enginn einn aðili geti átt meira
en 8% eignarhlut í viðskiptabönk-
unum og sagði Steingrímur var-
færnissjónarmið ráða því að svo
lágt hlutfall væri lagt til. Benti
hann á að þessi mörk mætti ávallt
rýmka síðar ef sú staða kæmi upp
að mönnum fyndist ekki ástæða til
að hafa áhyggjur af því þótt eign-
arhluti yrði eitthvað hærri. Taldi
hann í öllu falli skynsamlegt að far-
ið væri varlega af stað, sökum þess
hversu markaðurinn á Islandi væri
óþroskaður.
Kom fram í máli Steingríms að
hann teldi menn á síðasta snúningi
með að setja slíkt ákvæði um eign-
arhald á viðskiptabönkunum því ef
það yrði ekki gert áður en farið er
út í frekari einkavæðingu ríkis-
bankanna yrði augljóslega síður við
komið lagasetningu af þessu tagi.
„Tækifærið er núna og menn
geta sýnt í verki áhuga sinn á því
að láta ekki sitja við orðin tóm, láta
ekki nægja umræðumar einar um
nauðsyn þess og mikilvægi að
sporna gegn óæskilegri samþjöpp-
un fjármagnslegs og stjómunar-
legs valds i þessum mikilvægu
stofnunum,“ sagði Steingrímur.
Markaðurinn gangi ekki
trylltur og laus
Pétur H. Blöndal, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, kvaðst í sinni
ræðu fagna frumvarpinu, það væri
þarft innlegg í umræðuna. Hann
tók þó fram að það þýddi ekki endi-
lega að hann væri því sammála.
Hann spurði m.a. hvers vegna að-
eins ætti að setja slíkar reglur um
banka, hvers vegna ekki um fjöl-
miðla, símafyrirtæki eða orku-
stofnanir.
Þeir Lúðvík Bergvinsson, Sam-
fylkingu, og Jóhann Arsælsson,
Samfylkingu, kvöddu sér einnig
hljóðs í umræðunni en síðastur á
mælendaskrá var Davíð Oddsson
forsætisráðherra. Sagði forsætis-
ráðherra í upphafi síns máls að
Morgunblaðið/Kristinn
undirliggjandi skilningur væri á
því í samfélaginu að um banka
giltu önnur lögmál en um aðra
starfsemi á hinum frjálsa markaði.
Til dæmis myndi engin ríkisstjórn
láta bankastofnun fara á höfuðið.
„Og hvers vegna skyldi þessi
óskráða regla vera í gildi?“ spurði
forsætisráðherra. „Hún er í gildi
vegna þess að menn telja að um
þessar stofnanir þurfi að ríkja al-
veg sérstakt traust hjá almenningi
gagnvart þessum lánastofnunum."
Forsætisráðherra sagðist vonast
til þess að lagafrumvarp Vinstri
grænna fengi góða skoðun í efna-
hags- og viðskipanefnd Alþingis,
og jafnframt að nefndin kynnti sér
rækilega með hvaða hætti væri
staðið að þessum málum erlendis.
Hann tók að vísu fram að óskráðar
reglur væra honum kærastar og að
ekki ætti að setja óþarfa steina í
götur markaðarins. „Ég get alveg
sagt fyrir mig að ég treysti slíkum
hlutum jafnvel og skrifuðum lögum
ef þeir hafa haldið áratugum sam-
an,“ sagði hann.
Forsætisráðherra sagðist því
hins vegar ekki mótfallinn að regl-
ur yrðu skráðar og eftirlit með
fjármálamarkaði styrkt. Það væri
hollt fyrir markaðinn að hann
byggi við reglur, það væri enguin
til hagsbóta að markaðurinn fengi
að ganga trylltur og laus.
Forstjóra-
mál flug’-
stöðvar
gagnrýnd
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra sagði í óundirbúnum fyr-
irspurnatíma á Alþingi í gær að
það hefði verið að undirlagi stjórn-
ar flugstöðvar Leifs Eiríkssonar
sem ákveðið var að ráða ekki í starf
forstjóra flugstöðvarinnar þrátt
fyrir að starfið hefði verið auglýst
laust til umsóknar í apríl síðastliðn-
um. Kom fram í svari ráðherrans
við fyrirspurn Guðmundar Árna
Stefánssonar, þingmanns Samfylk-
ingar, að hann telur að farið hafi
verið að lögum um réttindi og
skyldur opinberra starfsmanna í
málinu.
Hvað hefur breyst?
Guðmundur Árni hafði lýst eftir
skýringum á því hvers vegna starf
forstjóra flugstöðvar Leifs Eiríks-
sonar hefði verið auglýst laust til
umsóknar í apríl en síðan verið til-
kynnt um síðustu mánaðamót að
utanríkisráðherra hefði ákveðið að
setja £ embættið til eins árs en ráða
engan þeirra umsækjenda sem
brugðist höfðu við fyrrgreindri
auglýsingu.
Sagði Guðmundur Árni að hér
væri um mjög óvanalega gjörð að
ræða og spurði þvl hvers vegna
þessi leið hefði verið farin; hvað
hefði breyst frá þvf starfið var aug-
lýst laust til umsóknar og til þess
dags að ákveðið var að ráða engan
umsækjenda heldur setja í starfið
og hvort kannað hefði verið hvort
þessi niðurstaða væri £ samræmi
við lög um réttindi og skyldur opin-
berra starfsmanna.
Fór að tillögu sljórnar
í svari Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra kom fram að
miklar breytingar hefðu orðið á
rekstri flugstöðvarinnar á síðustu
misserum. Þannig væri t.d. búið að
ná utan um þann fjárhagsvanda
sem staðið hefði flugstöðinni fyrir
þrifum. „Ég tók þá ákvörðun að
skipa stjórn yfir flugstöð Leifs Ei-
ríkssonar til þess að fara með þau
mál. Þeir gerðu það að sinni tillögu
að svona yrði haldið á málinu og ég
fór einfaldlega að þeirri tillögu,“
sagði Halldór.
Utanríkisráðherra sagði óheppi-
legt hversu langur dráttur hefði
orðið á niðurstöðu £ málinu en að
fyllilega hefði verið farið að lögum
um réttindi og skyldur opinberra
starfsmanna. Stjórn flugstöðvar-
innar hefði einfaldlega talið að hún
þyrfti lengri tima til að huga að
skipulagsmálum að þvi er varðar
starfsemi Flugstöðvarinnar.
Fyrirspurn á Alþingi um fyrirhuguð menningarhús á landsbyggðinni
Ráðherra segir
engin loforð
hafa verið svikin
BJÖRN Bjarnason menntamála-
ráðherra sagði í gær að verið væri
að vinna úr hugmyndum, sem
fram komu eftir að rikisstjórnin
léði máls á því í janúar síðastliðn-
um að standa að byggingu menn-
ingarhúsa á landsbyggðinni, og að
tillögur í málinu yrðu lagðar fyrir
Alþingi fyrr en síðar. Að sögn ráð-
herrans höfðu hin mörgu ólíku
sjónarmið, sem fram komu í þeirri
umræðu, gert það að verkum að
hann taldi nauðsynlegt að hægja á
málinu. „Það hafa engin loforð
verið svikin, sagði ráðherrann í
svari sínu við fyrirspurn Svanfrið-
ar Jónasdóttur, þingmanns Sam-
fylkingar.
í óundirbúnum fyrirspurnatíma
á Alþingi í gær leitaði Svanfríður
svara við því hvar málefni menn-
ingarhúsanna væru niður komin í
kerfinu. Vildi hún vita hvort
nefnd, sem ráðherra hafði boðað
að yrði skipuð, hefði skilað tillög-
um og jafnframt spurði hún hvar
þess sæjust merki í fjárlagafrum-
varpi ríkisstjórnarinnar að hún
hygðist verða við fyrirheitum sín-
um um að stuðla að því að menn-
ingarhús risu á landsbyggðinni.
Gerði Svanfríður sérstaklega að
umtalsefni byggingu menningar-
húss á Akureyri.
I svari sínu rifjaði menntamála-
ráðherra upp að viðbrögð við hug-
myndum um menningarhús hefðu
verið ærið misjöfn. Fram hefði
komið sú skoðun að nauðsynlegt
væri að vinna frekari undirbún-
ingsvinnu innan kjördæmanna áð-
ur en ákveðið væri hvort ráðist
yrði í byggingar, auk þess sem
ekki hefði alls staðar verið talið að
endilega væri best að ráðast í ný-
byggingar.
„Ég lít svo á að þetta mál sé enn
á stefnumótunarstigi,“ sagði
Björn. „Það þarf að bregðast við
þeim misjöfnu viðbrögðum sem
komu fram á síðastliðnum vetri og
vinna úr þeim hugmyndum sem
voru settar fram í tengslum við
þessa stefnumótunarkynningu
ríkisstjórnarinnar, og átta sig bet-
ur á því hvernig unnt er að koma
þessum málum á einstökum stöð-
um,“ bætti hann við.
Þessi svör ráðherrans sagði
Svanfríður merkileg. Augljóst
væri að ekki væri lengur verið að
vinna í því að reisa menningarhús
á landsbyggðinni. Taldi hún auð-
sýnt að ríkisstjórnin hefði léð máls
á þessu í janúar einfaldlega vegna
þess að þingkosningar voru
framundan og líklegt var að þetta
verkefni myndi afla ríkisstjórninni
vinsælda.
Þessu harðneitaði menntamála-
ráðherra og ítrekaði fyrri ummæli
sín, að í Ijósi misjafnra viðbragða
við hugmyndum ríkisstjórnarinn-
ar hefði hann talið nauðsynlegt að
skoða málið betur áður en tillögur
yrðu lagðar fram.