Morgunblaðið - 17.11.1999, Qupperneq 30

30 MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Lester er látinn
en Roscoe lifir
PJASS
Geislaplötur
LESTERBOWIE
Lester Bowie: The great pretender.
Lester Bowie trompet, Hamiet Blu-
iett barrýtonsaxófón, Donald Smith
píanó og orgel, Fred Williams
bassa, Philip Wilson trommur og
Fontilla Bass og David Peaston
söngur. Hljóðritun frá 1981. ECM/
Japis 1999.
ÞAÐ var mikið áfall fyrir djass-
unnendur er það fréttist að tromp-
etleikarinn Lester Bowie hefði lát-
ist úr lifrarkrabba 8. nóvember sl.
aðeins 58 ára gamall. Lester er, að
Don Cherry undanskildum, helsti
trompetleikari hins frjálsa djass og
hann kom í tvígang til Islands. I
fyrra skiptið 1981 með félögum sín-
um í Art Ensemble Of Chicago og
héldu þeir eina tónleika á vegum
Jazzvakningar á Broadway. Kom
það mörgum á óvart að troðfullt var
á tónleika þeirra í orðsins bókstaf-
legustu merkingu - á níunda
hundrað vai' í salnum - og þá var
frjálsdjass ekki efstur á vinsældar-
listanum frekar en nú. Árið 1996
kom hann á Listahátíð með sveit
sína Brass Fantasy, sem lék öllu
aðgengilegri tónlist, og hélt tvenna
tónleika í Loftkastalanum. Þegar
Lester kom hingað í fyrra skiptið
var platan The great pretender
nýkomin út og seldist í á fjórða
hundrað eintaka. Margir eru efa-
laust búnir að spila hann í gegn og
fagna því að geta endurnýjað hana
á geisladiski auk þess sem ný kyn-
slóð, fönkóð, mun kunna að meta
Lester. Gamli sálslagarinn The
great pretender er aðallag disksins
og eina lagið þarsem annar blásari
og söngvarar koma við sögu. Fleiri
vinsæl lög eru á diskinum, en best
eru samt frumsamin verk Lesters
með Rios Negros í broddi fylking-
ar. Þvílíkur trompetleikur. Tónninn
breiður og voldugur og tónmynd-
unin frjálsleg. Hann rennir sér oft
uppá tóninn og urrar - minnir í því
á meistaratrompetleikara einsog
Henry Red Allen og drengina í
Ellingtonbandinu. Þessi diskur er
klassík og segja má að hann hafi
verið undanfari hljómsveitar
Bowies sem vinsælust varð, Brass
Fantasy. A næstsíðasta diski sveit-
arinnar: The fire this time var The
great pretender einnig á dagskrá
og lög af efnisskrá jafn ólíkra tón-
listarmanna og Jimmy Luncefords,
Roland Kirks og Michaels Jack-
sons. Miles Davis hafði leikið lög
Jacksons og fleiri popplistamanna í
lok ferils síns og á síðustu útgefinni
skífu Lester Bowie’s Brass Fanta-
sy, The Odyssey Of Funk & Popul-
ar Music, Vol 1 (Atlantic), sem enn
hefur ekki borist til íslands, má
finna allt frá The birth of the blues
til Don’t cry for me Argentina.
ROSCOE
Roscoe Mitchelle: Nine to
get ready. Roscoe Mitchell, saxó-
fóna og fiautu, Hugh Ragin
trompet, George Lewis básúnu,
Matthew Shipp og Craig Taborn
píanó, Jaribu Shaid og William
Parker bassa, Tani Tabbal og
Gerald Cleaver trommur. Tónlist
eftir Roscoe Mitchell. Hljóðritun
frá 1997. Útgefin 1999. ECM/Japis.
Roscoe Mitchell er sá félaganna
úr Art Ensemble Of Chicago sem
frjóastur hefur verið í andanum í
gegnum tíðina. Skömmu eftir að
hann lék hér með Art Ensemble
kom hann til íslands að nýju og hélt
einleikstónleika í Félagsstofnun
OXFORD STREET
virka daga föstudaga laugardaga sunnudaga 10-18 10-19 10-18 13-17 % É L r - __
F2xafeni 8 108 Reykjavík Sími: 5331555
Lester Bowie í góðri sveiflu á Listahátíð í Reykjavík árið 1996.
stúdenta. Þeir verða lengi í minn-
um hafðir. A nýja diskinum er þó
lítið um frjálsan blástur og þó hann
hafi verið tekinn upp fyrir tveimur
árum gæti hann eins verið hljóðrit-
aður í gær í minningu Lester
Bowies. Eitt fallegasta verkið á
diskinum er ballaðan For Lester B
og upphafsverkið, Leola, minnir
framan af á lúðrasveit í New Or-
leans á leið í kirkjugarðinn blásandi
Free as a bird - síðar má greina
tóna frá miðamerískum lúðra-
blæstri sem Charlie Haden og
Carla Bley hafa verið svo dugleg að
nýta í tónlist sinni. Roscoe skrifar
fallega fyrir hljómsveit sína og
samspuni er oft ríkjandi í verkun-
um. Roscoe á ágæta einleikskafla,
en sá sem ber af öðrum í sólóunum
er básúnuleikarinn George Lewis.
Hann er að mínu mati merkasti
djassbásúnuleikari er fram kom
eftir að Roswell Rudd frelsaði bás-
únuna frá fullkomnunaráráttu mó-
dernista djassins og leitaði fanga í
grófum leik frumherjanna frá New
Orleans. Af öðrum lærisveinum
Rudds má nefna Ray Anderson og
Frank Lacy. Hip hop og búggívúg-
gí blandast í Hop Hip Bir Rip og
disknum lýkur á söng þeirra félaga
í Big red peaches þarsem ríkir
sterk undiralda sáltónlistar einsog
Mingus túlkaði hana.
Þetta er einn athyglisverðasti
djassdiskur er ég hef heyrt lengi og
þrátt fyrir fjölbreytileikann tekst
Roscoe að bræða saman áreynslu-
laust hin ólíkustu stílbrigði svo úr
verður heildstætt verk.
Vernharður Linnet
Guðjón Ingi Jón
Eiríksson Hjaltason
Sóma-
fólk
BÆKUR
Gamansögur
JÁ, RÁÐHERRA
Gamansögur af íslenskum al-
þingismönnum. Guðjón Ingi Eiríks-
son og Jón Hjaltason söfnuðu efni
og ritstýrðu. Káputeikning: Krist-
inn G. Jóhannsson. Útgefandi:
Bókaútgáfan Hólar 1999.
-183 síður.
MEÐ allra skemmtilegustu
þáttum í sjónvarpi, sem eg hefi
séð, eru enskir þættir með sama
nafni og bók þeirra félaga. Því
fagnaði eg henni heilshugar, vænti
mér gleðistunda við lestur. Ekki
brást það, en rættist þó á annan
veg en eg hugði. Þeir félagar eru
ekki að gera grín að sómafólki,
ætla sér stærri hlut en þann, að
gægjast inn um gáttir ráðuneyta,
- því arka þeir með skjóður sínar
að hlið alþingismanna, bæði ofan
moldar og neðan, safna vizku
þeirra, forða frá gleymsku, svo að
sagnfræðingum framtíðarinnar
blandist ekki hugur um, hver öld
ól mesta garpa (görpur) í oddaflug
þjóðar. Höfundar afreka meir,
þeim tekst að sannfæra lesendur
sína um, að á Alþingi sat og situr
allra viðkunnanlegasta fólk, - ekki
jólasveinar og strengbrúður, eins
og fjölmiðlar iðutorgsins eru að
reyna að telja okkur trú um. Þetta
reynist hugsjónafólk, með gáfur
meiri en til heimabrúks, þjálfað í
orðsins list, og hamast við að gera
þjóð sinni gagn. Að lestri loknum
þótti mér miklu vænna um þjóðina
mína en áður, þurfti meira að
segja ekki svefnpillu, er eg gekk
til náða, því eg hafði hlegið svo eg
var þreyttur; hlegið að snjöllum
tilsvörum; strákslegri stríðni;
glaðzt yfir geislandi mælsku:
„Island var enn hluti af danska
ríkinu þegar Hannes (Hafstein,
innskot mitt) var ráðherra og
þurfti hann því oft að bregða sér
til Danmerkur. I einni ferðinni
urðu honum á þau mistök, eftir
langan og strangan fund, að fara
inn á kvennasalerni á veitingastað
í Kaupmannahöfn. Hefst hann
þegar handa við að kasta af sér
vatni en í þeim svifum birtist kona
þar hjá og segir með nokkrum
þjósti: „Det her er kun for kvind-
er.“ Hannes snýr sér þá að kon-
unni, án þess að sleppa takinu á
ákveðnum líkamsparti, og svarar
um hæl: „Ja, denne her er ogsá
kun for kvinder."
Stefán Jónsson fréttamaður sat
um tíma á þingi (1974-1983) fyrir
Alþýðubandalagið. Hann var ekki
aðeins ástmögur útvarpshlust-
enda, heldur allra er honum
kynntust, fluggreindur; skáld-
mæltur; slíkur spéfugl, að enn eru
glettur hans gleðigjafar á manna-
þingum. Hann átti til
að yrkja í orðastað
hinna heldri þing-
skálda, gerði meira að
segja nýjan bragar-
hátt, slitruháttinn, til
að auðvelda sér leik.
Aldrei heyrðist hann
beggja til nema hinna
orðhögustu manna,
sem færir voru um að
launa honum rauðan
belg fyrir gráan. Eitt
sinn lét Stefán sem
Jón á Akri hefði ort
hugljúft ljóð, þar sem
þetta erindi er meðal
annarra: „Það kliðar
lækur hjá klettinum.
Það kúrir lóa rétt hjá honum. Það
er töluverð tónlist í klettinum þeg-
ar troðið er á rófunni á honum.“
Björn Pálsson á Löngumýri, á
framboðsfundi, að ræða um keppi-
naut: „Svo er það hann Eyjólfur,
þessi þarna að sunnan. Einhver
hefur komið þeirri flugu inn í höf-
uðið á honum að hann hafi þing-
mannshæfileika, en það var mis-
skilningur eins og þið fáið nú
fljótlega að sjá. Hins vegar hefur
hann aðra hæfileika sem sjálfsagt
er að nýta. Hann er til dæmis upp-
lagður smali. Hann er bæði lítill
og léttur, mjóleggjaður og kið-
fættur og örugglega fljótur að
hlaupa. Eg gæti vel hugsað mér að
ráða hann til mín í vor. Hugsið
ykkur bara hvað það er erfitt fyrir
stóran og feitan mann að koma
lambi á spena. Eyjólfur þarf ekki
einu sinni að beygja sig.“
Læt hér tilvitnum í bókina lokið.
Hún er kaflaskipt. Það auðveldar
mjög pólitísku fólki lesturinn, al-
gjör óþarfi að lesa um nema sitt
fólk! Prentvillur eru nokki-ar,
samt saklausar. Prentverk vel
unnið. Káputeikning efni trú, frá-
bær. Þökk fyrir mjög skemmtilega
fimmtu bók í skopsins flokki.
Sig.Haukur