Morgunblaðið - 26.11.1999, Síða 28

28 FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
Brosmildar stúlkur á úrslitakvöldi Elite-fyrirsætukeppninnar í
Tékklandi, sem haldin var í Prag í sumar.
Reiði í Bretlandi vegna heimildar-
myndar um fyrirsætufyrirtækið Elite
Stúlkur hvattar
til kynmaka
Mflanó, London. Reuters, AFP.
FYRIRSÆTUFYRIRTÆKIÐ Elite
bað í gær fyrirsætur á þess vegum
og fjölskyldur þeirra afsökunar á
því, að nokkrir starfsmenn þess,
þar á meðal æðsti yfirmaður þess í
Evrópu, hefðu hvatt ungar stúlkur
til kynmaka. Kom afsökunin í
kjölfar heimildarmyndar um fyr-
irtækið, sem BBC, breska ríkis-
útvarpið, sýndi fyrr í vikunni.
Skrifstofa Elite í Mflanó á ítaliu
tilkynnti í gær, að yfirmaður fyr-
irtækisins um allan heim, John
Casablancas, hefði beðist afsökun-
ar á „hneykslanlegu" framferði
nokkurra starfsmanna fyrirtækis-
ins.
Gerði hann það vegna heimild-
armyndarinnar en í henni segir
frá stúlku í Mflanó, fréttamanni
hjá BBC, sem þykist vera í leit að
fyrirsætustarfi. Var fylgst með
henni á laun í hálft ár.
Til Mílanó koma árlega hundr-
uð ungra stúlkna og margar
þeirra lenda í klónum á ófyrir-
leitnum umboðsmönnum og um-
boðsfyrirtækjum, sem halda að
þeim eiturlyfjum, senda þær á
næturklúbba og leggja að þeim að
eiga kynmök við „viðskiptavin-
ina“, stundum gegn greiðslu að
því er fram kemur í heimildar-
myndinni.
í myndinni „koma fram“ fjórir
starfsmenn Elite en fyrirtækið
segir, að þeim hafi verið vikið frá
um stundarsakir eða meðan á
rannsókn stendur.
Einn þessara manna, Gerald
Marie, yfirmaður Elite í Evrópu,
segir í myndinni við stúlkuna,
fréttamann BBC: „Ég skal borga
þér milljón lírur (rúml. 38.000
ísl.kr.) ef þú vilt leggjast með
mér.“
í tilkynningunni frá Elite sagði
einnig, að fylgdarmannakerfið,
sem er ætlað að standa vörð um
fyrirsætur undir lögaldri, yrði
endurskoðað.
Til athugunar hjá
bresku ríkisstjórninni
Heimildarmyndin hefur vakið
reiði í Bretlandi og er þetta mál
nú til athugunar hjá ríkisstjórn-
inni. ftalska dagblaðið La Re-
pubblica hafði í gær eftir tals-
manni Tony Blairs,
forsætisráðherra Bretlands, að
málið yrði „gaumgæfilega skoð-
að“ en talsmenn tískuhúsa og um-
boðsskrifstofa í Mflanó vísuðu
myndinni á bug sem ósanngjarnri.
Sögðu sumir, að stúlkna undir
lögaldri væri vel gætt en viður-
kenndu þó, að verið gæti, að ein-
hveijir aðrir væru ekki jafn vand-
ir að virðingu sinni.
Harka færist í kosningabaráttuna í Malasíu
Rfldsfjölmiðlarnir draga
taum stjórnarflokksins
Kuala Lumpur. AFP, AP.
MIKIL harka hefur færst í kosn-
ingabaráttuna í Malasíu á síðustu
dögum. Hafa þjóðmálin horfið í
skuggann af rógburði og ásökunum
á báða bóga. Oháð stofnun sem hef-
ur eftirlit með fjölmiðlum tilkynnti í
gær að 85% auglýsinga og frétta-
skýringa í tengslum við kosning-
arnar á mánudag væru hreinn
áróður fyrir stjórnarflokkinn Bar-
isan.
Muzaffar Tate, starfsmaður
stofnunarinnar, sagði í viðtali við
AP-fréttastofuna að ekki væri
reynt að draga dul á að ríkisfjöl-
miðlarnir væru á bandi stjórnvalda.
I auglýsingum Barisan er meðal
annars gefið í skyn að komist
stjórnarandstöðuflokkar til valda
muni blossa upp átök milli ólíkra
þjóðernishópa. Leiðtogar stjórnar-
andstöðunnar hafa gagnrýnt hlut-
drægni ríkisfjölmiðlanna harðlega,
en þeir hafa ekki viljað birta
auglýsingar stjórnarandstöðu-
flokka.
Chandra Muzaffar, varaformað-
ur Réttlætisflokksins, sagði í viðtali
við AP-fréttastofuna í gær að nú
þegar forsætisráðherrann, Mah-
athir Mohamad, þyrfti í fyrsta sinn
að takast á við sameinaða stjórnar-
andstöðu, gripi hann til þess ráðs
að beita „pólitísku klámi“. Sagði
hann að stjórnarílokkur Mahathirs
hefði dreift myndböndum með
áróðri gegn Anwar Ibrahim, einum
leiðtoga stjórnarandstöðunnar sem
nú situr í fangelsi, þar sem hann er
sakaður um samkynhneigð, sem er
ólögleg í Malasíu. Eru þar birtar
upptökur af vitnisburði þriggja
manna sem viðurkenndu við yfir-
heyrslur að hafa átt mök við
Anwar. Mennirnir hafa síðan dreg-
ið játningar sínar til baka, og segja
þær hafa verið knúnar fram með
pyntingum. A myndböndunum er
einnig fullyrt að leiðtogi flokks
múslima hafi gerst sekur um fram-
hjáhald.
Réttlætisflokkur Chandra
myndar ásamt þremur öðrum
flokkum samfylkingu stjórnarand-
stæðinga, en formaður flokksins er
eiginkona Anwars, Wan Azizah.
Chandra gagnrýndi Mahathir fyrir
að beita óheiðarlegum brögðum í
kosningabaráttunni. „Þetta sýnir
hve stjórnvöld, sem hafa siglt í
strand siðferðilega, eru tilbúin að
ganga langt til að halda völdum,“
sagði Chandra.
Mahathir sakar stjórnar-
andstöðuna um rógburð
Mahahtir hefur á hinn bóginn
sakað stjómarandstöðuna um að
dreifa fölsuðum bréfum, þar sem
fullyrt er að hann hafí komið á
stjórnmálatengslum við Israel og
heimilað veru bandarískra her-
manna í Malasíu. I ræðu á miðviku-
dag staðhæfði hann að flokkur
múslima, sem er andvígur tengsl-
um við ísrael og Bandaríkin, stæði
að baki rógsherferðinni á hendur
sér.
Búist við stjórnar-
skiptum á Nýja-Sjálandi
Auckland, Wellington. AFP, Reuters.
NÝ-SJÁLENDINGAR greiða á
morgun atkvæði í þingkosningum
og er búist við því að í kjölfarið verði
stjómarskipti í landinu. Atkvæði um
2,5 milljóna kjósenda munu skera úr
um hvort ríkisstjóm Þjóðarflokks-
ins, sem nú fer með völd í landinu,
verði áfram við völd eða að ný stjóm
undir forystu Verkamannaflokksins
taki við. Skoðanakannanir undan-
fama daga benda eindregið til þess
að síðari kosturinn verði ofan á.
Kannanir benda einnig til þess að
smáflokkar til vinstri fái aukið fylgi
miðað við í síðustu kosningum.
Hvort sem Þjóðarflokkurinn eða
Verkamannaflokkurinn verður ofan
á mun sigurvegarinn þurfa að reiða
sig á stuðning minni flokka en flest-
ar ríkisstjómir í sögu landsins hafa
annað hvort verið fjölflokkastjómir
eða minnihlutastjórnir eins flokks.
Kosningakerfi Nýja-Sjálands er
byggt á blöndu af hlutfallskosningu
frambjóðenda af landslista og meiri-
hlutakosningu í einmenningskjör-
dæmum, líkt og tíðkast t.d. í Þýska-
landi.
Versnandi efnahagur hefur verið
eitt helsta mál kosningabaráttunn-
ar. Verkamannaflokkurinn hefur
heitið því að hækka skatta á hina
best settu en Þjóðarflokkurinn hef-
ur lofað skattalækkunum. Helsta
vandamálið sem við er að glíma í
efnahagslífi landsins er gríðarlegur
viðskiptahalli við útlönd og minni
hagvöxtur en spáð hefur verið.
Clark vinsælli
Tvær konur á miðjum aldri hafa
sett mestan svip á kosningabarátt-
una, Jenny Shipley, núverandi for-
sætisráðherra og formaður Þjóðar-
flokksins, og Helen Clark, formaður
Verkamannaflokksins. Þær eru
sagðar afar ólíkar. Shipley þykir
hafa hlýlega framkomu, er sögð
íhaldssöm og hefur í kosningabar-
áttunni lagt áherslu á hefðbundin
samfélagsleg gildi eins og fjölskyld-
una.
Clark er aftur á móti sögð þurr í
viðmóti en ákaflega skelegg í um-
ræðum. Hún gat sér orð fyrir að
vera róttækur vinstrimaður er hún
stundaði nám í stjómmálafræði við
háskóla í Auckland á áttunda ára-
tugnum. Hún er gift en á engin böm
og hefur sagt að það sé vegna þess
að hún meti persónulegt frelsi sitt of
mikils til þess. Samkvæmt skoðana-
könnunum em kjósendur hrifnari af
Clark og telja hana betur til þess
fallna að stýra landinu.
Clark settist fyrst á þing í Nýja-
Sjálandi árið 1981 en varð ráðherra í
ríkisstjóm Davids Lange árið 1987.
Það var sú ríkisstjóm sem hóf stór-
fellda markaðsvæðingu efnahags-
lífsins á Nýja-Sjálandi, sem haldið
hefur verið áfram af síðari ríkis-
stjómum. Á skömmum tíma breytt-
ist Nýja-Sjáland úr því að vera eitt
þeima landa í hópi þróaðra ríkja
heimsins þar sem reglusetning um
atvinnulífið var hvað mest, í að verða
mjög opið og sveigjanlegt hagkerfi.
Dregið vai’ úr stuðningi ríkisvalds-
ins við landbúnað og iðnað og inn-
flutningshöft vom afnumin. I kjöl-
farið fylgdi svo víðtæk einkavæðing
ríkisfyi’irtækja og verkalýðsfélög
vora brotin á bak aftur með lögum
sem innleiddu einstaklingsbundna
vinnustaðasamninga fyrir alla laun-
þega.
Sjávarútvegsráðherrafundur ESB
Breyttar reglur
samþykktar
Stóru bilaverksmiðjurnar
í Bretlandi vara stjðrnvöld við
Evran eða
brottflutningur
London. Daily Telegraph.
RÁÐHERRAR sjávarútvegsmála
Evrópusambandsríkjanna náðu á
mánudagskvöld samkomulagi um
breytingar á sjávarútvegsstefnu
sambandsins, að því er varðar
reglur um endurnýjun skipa og
annars búnaðar í atvinnugreininni.
Var samþykkt málamiðlunartillaga
um málið, en viðræður um lausn
ágreinings um það höfðu staðið
mánuðum saman. Ef ekki hefði
náðst niðurstaða nú hefðu greiðsl-
ur í úreldingarkerfi sameiginlegr-
ar sjávarútvegsstefnu ESB stöðv-
azt.
Kalevi Hemila, landbúnaðarráð-
herra Finnlands, sem nú gegnir
formennsku í ráðherraráðinu,
lagði á fundinum fram málamiðlun-
artillöguna, sem var samþykkt
með auknum meirihluta atkvæða,
ekki einróma eins og áður var regl-
an við afgreiðslu slíkra mála í
ráðherraráðinu. Bretar og Hol-
lendingar greiddu atkvæði á móti.
Endurnýjun og
fískistofnavernd
Reglur um niðurgreiðslur til
endurnýjunar búnaðar í sjávarút-
vegi ESB miða að tvennu; að
stuðla að endurnýjun í greininni, í
þágu bættrar samkeppnishæfni,
og að halda veiðigetu fiskiskipa-
flotans takmarkaðri, í því skyni að
vernda fiskistofna.
Ágreiningurinn sem lengi hindr-
aði samkomulag snerist um úreld-
ingan-eglur fiskiskipa. Samkvæmt
málamiðlunartillögunni sem sam-
þykkt var fæst andvirði úrelds
skips, sem nýtt kemur í staðinn
fyrir, að fullu gi'eitt úr sjóðum
ESB, ef endurnýjunin uppfyllir öll
sett markmið „Fjölára-viðmiðun-
aráætlunar" (MAGP) sameigin-
legu sjávarútvegsstefnunnar. Upp-
fylli endurnýjunin hins vegar
aðeins meginmarkmið MAGP fæst
styrkur fyrir henni samkvæmt
stuðlinum 1:1,3.
Grænlandsloðnukvóti
minnkaður
Meðal annarra mála sem sam-
þykkt voru á ráðherrafundinum
var breyting á tilskipun um loðnu-
veiðar í grænlenzkri lögsögu. Fel-
ur breytingin í sér aðlögun kvóta
ESB að heildarlækkun loðnukvót-
ans á svæðinu. Heildarkvótinn hef-
ur verið lækkaður úr 1.420.000
tonnum í 1.285.000 tonn, sem veld-
ur því að kvótþ ESB minnkar í
98.945 tonn, en íslendingar, Fær-
eyingar og Norðmenn veiða 50.000
tonn úr þeim kvóta.
FORSVARSMENN helstu bif-
reiðaframleiðenda í Bretlandi hafa
hótað að flytja starfsemina úr landi
gerist Bretar ekki aðilar að
Evrópska myntbandalaginu eða
hinum sameiginlega gjaldmiðli, evr-
unni.
Meðal þessara fyrirtækja eru
Rover, sem nú er í eigu BMW í
Þýskalandi, Fiat og Ford. Hafa þau
varað Tony Blair forsætisráðhen'a
við og segja, að öll fjárfesting þeirra
í Bretlandi verði tekin til endur-
skoðunar dragi stjórnin það á lang-
inn að taka upp evruna. Segja tals-
mennirnir, að standi Bretar fyrir
utan myntbandalagið muni það
stórskaða samkeppnisgetu fyrir-
tækjanna.
Talsmaður Rovers sagði, að 70%
af útflutningi fyrirtækisins færu til
annarra Evrópulanda og tækju
Bretar ekki upp evruna, væri besti
kosturinn að flytja verksmiðjumar
til meginlandsins. Hjá Rover í Bret-
landi starfa nú 30.000 manns.
Massimo Carello, forstjóri Fiat í
Bretlandi, sagði það sama og minnti
á, að Evrópa væri heimamarkaður
fyrirtækisins og Jacques Nasser,
forstjóri Ford í Bretlandi, sagði, að
fyrirtækið hefði fjárfest í landinu í
þeirri vissu, að Bretar yrðu aðilar
að myntbandalaginu. Hjá Ford f
Bretlandi starfa nú 28.000 manns
og á útflutningsmörkuðunum starfa
að auki 100.000 manns vegna
bresku fjárfestingarinnar.