Morgunblaðið - 16.02.2000, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 2000 39*
Haltur hestur
eða dráttarvél
NÚ þegar samningar um kaup og
kjör taka að fylla alla fréttatíma, er
gaman að velta fyrir sér hvort aðrar
leiðir séu færar í samningum en
þessi hefðbundni darraðardans, þar
sem annað liðið sækir en hitt er til
varnar.
Spurningin sem vaknar er hvort
þessi hugsunarháttur, „húsbændur
og hjú“, sé ekki gamall arfur sem
megi leggja niður og flnna aðrar nú-
tímalegri leiðir í kaupsamningum.
Sá sem þetta ritar hefur unnið við
þjónustu í um 20 ár, lengst af sem
framreiðslumaður.
Pað sem hefur fengið mig til að
skipta nýlega um starfsvettvang er
að markvisst hefur verið unnið að
þvi af veitingahúsaeigendum að
eyðileggja þjónustugreinina. I dag
eru gerðar mun minni kröfur til
þjónustufólks en áður og öll greinin
er undirlögð af unglingum sem hafa
hvorki kunnáttu né getu og þvi síð-
ur áhuga á að starfa á þessu sviði,
enda er þetta í huga þeirra íhlaupa-
vinna með námi.
Þarna hafa veitingamenn komist í
hóp launþega sem gerir litlar kröfur
um góð laun og veit ekkert um þau
réttindi sem aðrar kynslóðir hafa
barist íyrir og fengið í gegn með
áralangri baráttu. En um leið fá
veitingamenn fólk í vinnu sem er
þess valdandi að gæði og magn
þjónustunnar hrapar niður á óvið-
unandi plan. Þessi þróun er slæm
fyrir alla aðila.
Þetta er dæmi um að stundar-
hagsmunir atvinnurekenda geta
haft afdrifaríkar afleiðingar fyrir
heila starfsgrein. Þjónustan væri
betur stödd í dag ef atvinnurekend-
ur hefðu ekki slakað á kröfum sín-
um, heldur reynt að halda uppi háu
þjónustustigi með kröfum um vel
menntað þjónustufólk. Virðing fyrir
þessari starfsgrein
væri þá ef til vill enn til
staðar í dag.
Talar þú pólsku?
Önnur þróun er líka
að eiga sér stað í veit-
ingahúsagreininni. Það
er nefnilega til hópur
sem staðsetur sig neð-
ar í launakröfunum en
fyrrnefndir unglingar.
Hvað finnst mönn-
um til dæmis um þá
þróun að_ á ónefndum
bar á íslandi þurfi
gesturinn að panta
drykkina með (handa)
bendingum, því bar-
þjónninn skilur ekki íslensku og
þótt gesturinn bregði fyrir sig
ensku dugar það ekki heldur til, því
barþjónninn skilur hvorugt málið.
Það er ekki fyrr en gesturinn
reynir fyrir sér í pólsku að undrun-
arsvipurinn á barþjóninum breytist
í skilning. Því miður fyrir umrædd-
an bar tala sárafáir Islendingar
pólsku.
Það má segja mai’gar álíka sögur
úr veitingamennskunni í dag. Sumt
er broslegt en flest er þó grátlegt,
því starfsgreinin á allt betra skilið
en þessa niðurlægingu.
Nýjar áherslur VR
Með því að skipta um starf, skipti
ég líka um stéttarfélag. Það má
segja að það sé kveikjan að þessari
blaðagrein því Verslunarmannafé-
lag Reykjavíkur fer nú með mitt
samningsumboð. Það sem VR hefur
verið að boða í þeim auglýsingum
sem hafa birst undanfarið, hefur
fallið mér vel í geð. Það er nú viður-
kennt að þeir launataxtar VR sem
tekist er á um, með öllum þeim her-
kostnaði sem því fylg-
ir, eru í notkun hjá um
5% launamanna í VR!
Vonandi er að at-
vinnurekendur opni
augun fyrir því að það
eru nýir tímar í dag og
nýir tímar kalla á ný
vinnubrögð.
Vinnustaðasamning-
ar hjá vel reknum fyr-
irtækjum sem skila
hagnaði ættu að vera
fyrsta skrefið í að
brjóta upp þetta hefð-
bundna mynstur.
Þessi fyrirtæki eru vel
sett, meðal annars
vegna þess að þau hafa
á að skipa góðum starfskröftum og
því liggur beinast við að starfsmenn
fái hlutdeild í hagnaðinum.
Stjórnendur ættu líka að gera
meira af því að upplýsa starfsmenn
um stöðu og stefnu fyrirtækisins,
svo starfsmenn fái meiri tilfinningu
fyrir því hvað er að gerast og geti
komið með tillögur um úrbætur,
þegar þess er þörf.
Metnaður
Þegar horft er til framtíðar í al-
mennri þjónustu á íslandi, þá er
Ijóst að gera þarf enn frekari kröfur
til þekkingar og reynslu þess fólks
sem henni sinna.
Auðvitað vita allir að það er dýr-
ara að hafa gott fólk í vinnu sem býr
yfir reynslu og þekkingu á þjónustu
en til dæmis óharðnaða unglinga
eða fólk frá fátækum erlendum ríkj-
um. En þjónusta er að því leyti sér-
stök að hún er ekki lærð í skóla
nema að einum þriðja. Jafnvel há-
skólagráður fleyta mönnum ekki
lengra en það. Til að komast upp í
tvo þriðju þarf að bæta við mennt-
Hreinn
Halldórsson
Verzlunarmannafé-
lag Reykjavíkur und-
irritaði kjarasamning
við Samtök verslunar-
innar - FÍS laugar-
daginn 22. janúar síð-
astliðinn. Meðal
j annars var samið um
1 stofnun Endurmenn-
tunarsjóðs þar sem
bæði launafólk og fyr-
irtæki geta sótt um
styrki. VR lagði til
stofnframlag að upp-
hæð kr. 10.000.000 og
vinnuveitendur í Sam-
tökum verslunarinnar
Imunu framvegis
greiða í sjóðinn sem
svarar 0,25% af heildarlauna-
greiðslum. Með þessu sameigin-
lega átaki má búast við að hæfni
og þekking á vinnumarkaði aukist
og símenntun nái þar frekari fót-
festu.
Breyttur
vinnumarkaður
Símenntun vísar til ævilangrar
Imenntunar og er átt við hvers kon-
ar endurmenntun í styttra eða
lengra námi. Ljóst er að örar
tækniframfarir og auknar kröfur
viðskiptavina til fyrirtækja á síð-
asta áratug hafa haft í för með sér
margvíslegar breytingar á vinnu-
markaði. Til dæmis er nú í aukn-
um mæli krafist almennrar tölvu-
kunnáttu í störfum þar sem áður
var engrar menntunar krafist.
IÞessi þróun hefur haft í för með
sér aukna þörf á viðhaldi og upp-
byggingu þekkingar, jafnt hjá fyr-
irtækjum sem einstaklingum. Auk-
ið framboð í formi námskeiða og
ráðstefna hjá fræðslu-
og menntastofnunum,
félagasamtökum og
fyrirtækjum endur-
speglar þessa eftir-
spurn.
I nýjum kjarasamn-
ingi hafa aðilar vinn-
umarkaðarins sýnt
ábyrgð með því að
finna þessum mikil-
væga málaflokki far-
veg í sjálfstæðum
Endurmenntunar-
sjóði.
Fjárfesting til
framtíðar
Hugtakið starfsþró-
un hefur verið að hasla sér völl í
starfsmannafræðum síðastliðin ár
hér á landi. í mörgum stórum og
framsæknum fyrirtækjum landsins
eru fræðslu- og þjálfunarmálin til
staðar þó oft vanti upp á að unnið
sé markvisst að starfsþróunarmál-
um. Með starfsþróun er átt við að
bæði starfsfólk og fyrirtækið setji
sér samhæfð framtíðarmarkmið og
leiti leiða meðal annars í formi
endur- og símenntunar, til þess að
ná þessum markmiðum. Vonir
standa til að stofnun Endurmennt-
unarsjóðsins verði hvati fyrir fleiri
fyrirtæki til að marka sér stefnu í
þessum málum.
Harðnandi
samkeppni
Niðurstöður kannanna meðal
fyrirtækja um endur- og símennt-
un starfsfólks sýna að smærri fyr-
irtækin í landinu eru síður líkleg
til að leggja áherslu á fræðslu- og
starfsmannamál. Með tilkomu
Endurmenntunarsjóðs hafa þeir
einstaklingar, sem starfa hjá fyrir-
tækjum sem hafa ekki fastmótaða
stefnu í þessum málum, sömu
tækifæri og aðrir til að viðhalda og
auka hæfni sína og þekkingu. I
harðnandi samkeppni á alþjóða-
vettvangi eru það hagsmunir okk-
ar allra að koma í veg fyrir að
þekking og færni úreldist, þar sem
það heftir samkeppnisgetu fyrir-
Menntun
í nýjum kjarasamningi
hafa aðilar vinnumark-
aðarins sýnt ábyrgð
með því, segir Alda
Sigurðardóttir, að fínna
málaflokknum farveg í
sjálfstæðum Endur-
menntunarsjóði.
tækjanna á alþjóðlegum mörkuð-
um.
Hagsmunir aðila vinnumarkað-
arins fara augljóslega saman í
stofnun Endurmenntunarsjóðs.
Fyrirtækin í landinu sjá sér hag í
því að byggja upp þekkingu hjá
starfsfólki til framtíðarstarfa og
aukinnar ábyrgðar, en jafnframt
hefur aukin færni starfsmanna
áhrif á afkomu og samkeppnis-
hæfni fyrirtækisins. Starfsmaður-
inn fær tækifæri til að setja sér
persónuleg markmið um uppbygg-
ingu þekkingar og aukna ábyrgð í
samræmi við væntingar og
markmið fyrirtækisins. Staða
launafólks á vinnumarkaði styrkist
og möguleiki verður á fjölbreyttari
verkefnum.
Höfundur cr fræðslustjóri Verzlun-
armannafélags Reykjavíkur.
Símenntun er
krafa nútímans
Alda
Sigurðardóttir
unina reynslu og tíma í faginu og til
að verða fullnuma þarf að hafa rétt-
an persónuleika og gott vald á
mannlegum samskiptum.
Þessi þróun sem ég hef lýst í veit-
ingahúsageiranum er að fæla frá
alla góða fagmenn úr þjónustunni
og er, að því er mér virðist, farin að
skjóta upp kollinum í gestamóttök-
um hótelanna í Reykjavík. Með því
að halda laununum niðri fyrir þessi
störf, er verið að opna leið fyrir
ódýrt, kröfulaust vinnuafl. I mínum
huga er þetta sambærilegt við
bónda, sem hefur val á milli þess að
spenna fyrir plóg sinn haltan hest
eða dráttarvél. Dráttarvélin er dýr-
Kjör
Vonandi er að atvinnu-
rekendur opniaugun
fyrir því, segir Hreinn
Halldórsson, að það eru
nýir tímar í dag og þeir
kalla á ný vinnubrögð.
ari kostur, en skilar mun meiri af-
köstum og gefur bóndanum marg-
víslegri sóknarfæri en heilt stóð af
höltum hrossum.
Það er því umhugsunarefni að
fyrir starf í gestamóttöku, þar sem
starfsmaðurinn þarf að vera vel að
sér í tungumálum, fær á tölvur og
tölvuumhverfi, góður í bókhaldi og
gjaldeyrisviðskiptum, þekkja sögu
Islands og vita allt um alla áhuga-
verða staði í Reykjavík, þekkja
samgöngur á sjó og landi og geta
brugðist rétt við uppákomum sem
spanna alla mannlega hegðun, frá
vitfirrtri gleði til dýpstu óhamingju,
skuli vera greitt sem nemur lægstu
töxtumhjáVR!
Við íslendingar erum í þjónustu,
ekki bara að keppa hver við annan.
Við erum sífellt meira að keppa við
aðrar þjóðir. Fólk, og ekki bara út-
lendingar heldur líka Islendingar,
gerir í auknum mæli kröfur um
góða þjónustu og ef hún er ekki í
boði hér á landi fer fólk einfaldlega
annað. Svo einfalt er það.
Þáttur Flugleiða
Islandsbanki (F&M) spáir því að
hagnaður Flugleiða á síðasta ári
verði um 2.326 milljónir. Þar sem
Flugleiðir reka mörg stærstu og
bestu hótelin á íslandi skyldi maður
ætla að nú yrði samið um að blása
til nýrrar sóknar í gæðamálum
þjónustu í gestamóttökum.
En eins og ég hef verið að vara
við, eru hættur framundan hjá veit-
ingahúsum og hótelum. Að lokum
vil ég að menn velti eftirfarandi
spurningu fyrir sér og svari á heiða-
rlegan hátt: Viljum við íslendingar
mæta prúðbúnir á fínt hótel á ís-
landi til að halda upp á einhvern
áfanga í lífinu, skrá okkur inn á hót-
elið í gestamóttökunni á óþekktri,
slavneskri tungu, ná ekki sambandi
við unglinginn í veitingasalnum því
hann er of upptekinn við að tala við
vini sína í GSM-síma og enda kvöld- 'c
ið á barnum hjá barþjóninum sem
talar bara pólsku?!
Höfundur vinnur við gestamóttöku
og er trúnaðarmaður VR hjá
Flugleiðahótelum og ísamninga-
nefnd VR.
SLHIWIT
siAwÚm
Dragöu úr hungurtilfirmingu,
öTvaöu meltinguna og losaöu kilóin meö Slankufit.
Finndu lykilinn aö eigin kjörþyngd ogjafnvægi.
Slnnkufit fœsl ú eftirtöldum stööum!
Apótekiö Akureyri - Apótekið Firöi, Hafnarfirði - Apótekið löufelli
Apótekið Kringlunni - Apótekiö Mosfellsbæ - Apótekið Skeifunni
Apótekið Smáratorgi - Apótekið Smiðjuvegi - Apótekið Spönginni
Apótekið Suðurströnd
Lyf og heilsa, Fjarðarkaupi - Lyf og heilsa, Austurveri - Lyf og heilsa,
Domus Medica - Lyf og heilsa, Álfabakka - Lyf og heilsa, Álfheimum
Lyf og heilsa, Háteigsvegi - Lyf og heilsa, Hraunbergi - Lyf og heilsa,
Uveragerði - Lyf og heilsa, Kringlunni - Lyf og heilsa, Melhaga
Lyf og heilsa, Selfossi - Lyf og heilsa, Hafnarstræti 95, Akureyri
Lyf og heilsa, Hafnarstræti 104, Akureyri
Apótek Garðabæjar - Árbæjarapótek - Borgar Apótek - Garös Apótek
Grafatvogs Apótek - Hringbrautar Apótek - Húsavíkur Apótek
Laugames Apótek - Laugavegs Apótek - Nesapótek, Eiðistorgi
Rangár Apótek - Sauðárkróks Apótek - Siglufjarðar Apótek
Skiphoits Apótek
Apótek Blönduóss - Apótek Keflavíkur - Apótek Noröubæjar
Apótek Suðumesja - Apótek Vestmannaeyja
Heilsuhúsið Kringlunni - Heilsuhúsið Smáratorgi
Heilsuhúsiö Skólavöröustfg
Lyfja Lágmúla - Lyfja Hamraborg - Lyija Setbergi

%
;CDI