Morgunblaðið - 16.02.2000, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. PEBRÚAR 2000 33
im yfírstjórn deilda
Morgunblaðið/Júlíus
íar á milli lækninga og hjúkrunar.
mar
yfirlýsingu læknafélag-
anna um samningaferli
Landspítalans og
Sjúkrahúss Keykjavíkur
sé hvatt til þess að ekki
verði gripið til aðgerða
sem líklegar séu til að
valda afturför eða ólgu
og sundurþykkju meðal
þeirra er málið varðar
mest. Segh- hjúkrunar-
ráðið að með yfirlýsing-
unni um að afnema beri
tvískiptingu faglegrar
stjórnunar hafi stjórnir
læknafélaganna sjálfar
fallið í þessa gryfju.
Deildarstjórar og
sviðsstjóri á skurðlækn-
ingasviði Sjúkrahúss Reykjavíkur
hafa einnig sent frá sér ályktun um
yfirlýsingu læknafélaganna, þar sem
tekið er undir orð hjúkrunarráðs, en
auk þess segja þeir: „Hjúkrunar-
fræðingar hafa ætíð litið á lækna
sem sína nánustu samstarfsmenn og
eru því furðu lostnir yfir skilnings-
leysi þeiiTa á störfum hjúkrunar-
fræðinga. Afstaða þessi (þ.e. að vilja
afnema faglega tvískiptingu) virðist
einkennileg og ekki annað að sjá en
læknar ofmeti sig hvað varðar þekk-
ingu og hæfileika til að stjórna
hjúkrunarþættinum."
í engum takti við
raunveruleikann
Hjúkrunarstjórnendur öldrunar-
þjónustu lýsa furðu sinni á fornal-
darlegum skoðunum stjórna lækna-
félaganna um faglega yfirstjórn
heilbrigðisþjónustunnar. Að þeirra
mati eru þessar skoðanir í engum
takti við raunveruleikann og stuðla
að frekari afturför.
Árétta hjúkrunarstjórnendur öldr-
unarþjónustu að hjúkrunarfræðing-
ar axli fyllilega faglega og rekstrar-
lega ábyrgð á hjúkrunarþjónustunni.
„Engin rök styðja að sú ábyrgð sé
látin af hendi og kemur það því ekki
til álita,“ segir í ályktun hjúkrunar-
stjórnenda öldrunarþjónustu.
björn
isson
Morgunblaðið/Kristinn
Sigrún Stefánsddttir, yfírmaður upplýsingadeildar Norðurlandaráðs.
Norræn
samvinna
gæðastimpill
Sigrún Stefánsdóttir tók nýlega við starfí yf-
irmanns upplýsingadeildar Norðurlandaráðs
og Norrænu ráðherranefndarinnar í Kaup-
mannahöfn. Sigrún Davíðsdóttir ræddi við
hana um starfíð og sýn hennar á fjölmiðlun.
AÐ ER máttlaust að gefa út
fréttabréf einu sinni í viku,“
segh' Sigrún Stefánsdóttir,
þegar hún ræðir endur-
skipulagningu fréttamiðlunar Norður-
landaráðs og Norrænu ráðherra-
nefndarinnar. Hlutirnir gerast ekki
síðui' hratt þar en annars staðar og
ekki hægt að miðla þeim með miklum
töfum að mati Sigrúnar. Þetta er að-
eins dæmi um eitt þeirra viðfangsefna,
sem koma inn á borð Sigrúnar eftir að
hún tók við stöðu yfírmanns upplýs-
ingadeilai' ráðsins og nefndarinnar í
haust.
Áður var um tvær deildir að ræða,
en eftir að skrifstofa Norðuriandaráðs
var flutt frá Stokkhólmi til Kaup-
mannahafnar, þai' sem hún deilir vist-
arverum í Store Strandstræde,
steinsnar frá Nýhöfninni, með skrif-
stofu Norrænu ráðherranefndarinnar
hefur markvisst verið unnið að sam-
hæfingu skrifstofanna. Það kemur í
hlut Sigrúnar að bræða upplýsinga-
deildfrnar saman. Hitt aðalverkefnið
er sjálf fréttamiðlunin og þar er
heimasíðan eðlilega miðlæg.
Sigrún hefur búið í Danmörku í 2'Æ
ár, flutti til Árósa haustið 1997 til að
taka við forstöðu Norrænu blaða-
mannamiðstöðvarinnar þar. Það þótti
vísast ýmsum þetta voguð ákvörðun,
þar sem Sigrún hafði trygga stöðu
heima, kenndi fjölmiðlun við Háskóla
Islands. „En ég ætlaði mér ekki að
verða amma alfra blaðamanna á Is-
landi,“ segir hún með bros á vör og
þegar stefndi í það fannst henni tími til
kominn að breyta til.
Staðan í Árósum fannst Sigrúnu
óskastaða og segist hafa notið starfs-
ins, eftfr að hafa verið firna einmana
fyrst. „Eg á stóra fjölskyldu heima og
marga vini,“ bætir hún við og nefnir að
það sé stundum eins og fólk á íslandi
haldi að síminn virki bara aðra leiðina.
Fólk gleymi að hringja. En eftir að
hafa horfst í augu við það einn daginn
á göngutúr að hún sæi alls ekki eftir
umskiptunum fór allt að ganga betur.
Einmitt þegar Sigrún var farin að
festa rætur í Árósum var hún hvött til
að sækja um stöðuna í Kaupmanna-
höfn. Þó hún sæi eftir Árósum, bæði
starfinu og umhverfinu sem hún var
fai'in að kunna vel lét hún slag standa.
„Svona tækifæri kemur bara einu
sinni,“ segir hún og það greip hún.
Nú er hún rétt að verða búin að
koma sér fyrir í nýju húsi á Friðriks-
bergi eftir að hafa búið á hóteli fyrstu
þrjá mánuðina. Hún gætti þess að hafa
húsið í göngufæri við vinnuna, segist
dæmigerður fslendingur, sem ekki
geti lært á lestar og önnur almenn-
ingsfarartæki og heldur ekki geta van-
ist því að hjóla. Klukkutíma göngutúr í
og úr vinnu hentar henni hins vegar
vel. „Eg verð örugglega alsæl í Kaup-
mannahöfn eftfr árið og er strax farin
að hlakka til vorsins."
Netmiðlun kemur ekki
í stað prentaðs máls
Athyglin á upplýsingaskrifstofunni
beinist þessa dagana mjög að frétta-
miðlun. Þar hefur verið gefið út frétta-
blað sjö sinnum á ári, Politik i Norden,
en verðm- nú breytt í tímarit, sem
kemur út fjórum sinnum á ári. í hverju
hefti verður tekið fyrir eitthvert eitt
efni. Fyrsta tölublaðið er á næsta leiti
og efni þess verður nýnasismi.
„Þetta er timarit fyrir alla, sem hafa
áhuga á norrænum málefnum, fyrir
stjórnmálamenn, embættismenn og
almenning. Þetta fyrsta hefti verður
til dæmis gagnlegt fyrir skóla, því það
er lítið til aðgengilegt skólakrökkum
um þetta ákveðna efni,“ segir Sigrún.
Svo miðast miðlunin einnig við aðra
fjölmiðla. „Við viljum gjarnan þjóna
fjölmiðlum, koma af stað umræðum og
taka þátt í þeim.“
Heimasíða eða prentað mál er eitt
þeirra atriða, sem Sigrún heflir þurft
að taka tillit til undanfarið. Áður var
sent út fréttabréf einu sinni í viku, en
það álítur Sigrún vera heldur máttlitla
fréttamiðlun. Þess í stað er áherslan
lögð á að senda daglega út fréttir á
heimsíðunni, www.norden.org.
„Áður en ég tók við störfum hér
hafði verið rætt um hvort flytja ætti
alla fréttamiðlun á Netið eða vera
áfram með einhverja útgáfustarfsemi
á pappír. Því er ég eindregið hlynnt,
því það eru alls ekki allir á Netinu,"
segir Sigrún. „Við stefnum hins vegar
að því að gera heimasíðuna ferskari og
eins að vera með meira af þýddu efni.'
Finnar sjá um að þýða allt efni á
finnsku, en það þyrfti að þýða meira á
íslensku," segir Sigrún. „Eins vildi ég
sjá meira af efni á ensku. Eftir að nor-
rænu sendiráðin eru öll komin undir
sama þak í Berlín þá berst meira af
fyrirspurnum þaðan, svo meira efni á
þýsku væri æskilegt, að ógleymdri
rússnesku."
Onnur miðlun er Sigrúnu einnig of-
arlega í huga og það er miðlun milli
norrænu stofnananna innbyrðis og
aukin samskipti þeirra við Store
Strandstræde. „Mér fannst ég ein-
angruð í Árósum, því þótt ég væri að
vinna við norræna stofnun vissi ég lítið
af öðrum stofnunum og skrifstofunum
hér. Þessu vil ég breyta.“
Norðurlöndin eru
fimm, ekki þijú
En hvað er það sem Norðurlandar-
áð og Norræna ráðherranefndin vilja
miðla umheiminum um norrænt sam-
starf?
„Mér finnst þetta samstarf ótrúlega
merkilegt og vil gjaman sýna um-
heiminum í hverju það felst. Sjálf hef
ég notið góðs af því, því sem stelpa
fékk ég styrk frá Norrænu félögunum
fyrir tilstilli Ivars Eskelands, fyrsta
framkvæmdastjóra Norræna hússins,
til að fara á blaðamannaskóla í Noregi.
Það var mjög erfitt að komast inn, en
það var kvóti fyrir nemendur frá öðr-
um Norðurlöndum og ég komst á ís-
lenska kvótanum. Að þessu hef ég búið
alla ævi og það hefur verið grunnurinn
að trú minni á norrænt samstarf.
Norrænt samstarf er gæðastimpill.
Þegar ég bjó í Bandaríkjunum fann ég
vel hvað það þótti merkilegt að koma
frá Norðurlöndunum. Þar voru marg-
fr, sem litu til okkar á Norðurlöndum
sem fyrirmyndar. Og samstarfið er
enn mikilvægara úr því löndin hafa
farið ólíkar leiðfr gagnvart Evrópu-
samstarfinu og NATO. Saman getum
við miklu meira en hvert í sínu lagi.“
Að hvaða leyti er norræn samvinna
íslendingum mikilvæg?
„Við fáum ótrúlega mikið fyrir pen-
ingana, sem við leggjum til norrænnar
samvinnu, til dæmis ýmis skipti eins
og nemendaskipti og starfsskipti, þýð-
ingar á bókmenntum, framlög Nor-
ræna menningarmálasjóðsins til ým-
issa verkefna og möguleika á
samskiptum fólks á mörgum sviðum.
Norrænu félögin bjóða upp á marg-
háttuð tækifæri til samskipta. Svo má
segja að samstarfið hafi neytt stjóm-
málamenn og fleiri til að liðka dönsk-
una sína eða önnur norræn mál.
Fyrir Islendinga eins og aðra, sem
ekki búa alveg í miðborg Kaupmanna-
hafnar er samstarfið mikilvægt. Eg
vona að ég geti dregið íslendinga bet-
ur með því það vill oft gleymast að
Norðurlöndin eru ekki bara þrjú. Það
er ekki af því að hinar þjóðirnar vilji
ekki hafa okkur með, heldur af því að
það er oft dýrt og svo er tungumálið
ákveðin hindrun.
En það ríkir sannarlega ekki áhuga-
leysi um ísland. Meðan ég var á blaða-
mannamiðstöðinni voram við með
nokkurra daga ráðstefnu í Reykholti,
sem við höfðum búist við að kæmu
kannski tuttugu manns á. Þátttakend-
urnir vora 90. Fólk sækist eftir að
koma til íslands ef við nennum að láta
á okkur bera.“
Nú hefurðu reynslu af að vinna bæði
með Islendingum og öðram Norður-
landabúum. Hvað segir sú reynsla
þér?
„Mér finnst spennandi að vinna með
fólki með ólíkar vinnuhefðir og mis-
munandi tungumál eins og er hér í
húsinu. Almennt finnst mér litið upp
til íslendinga fyrir vinnusemi. Við er-
um alin upp við að vinna og gera hlut-
ina. Ekkert verk er of ómerkilegt fyrir
okkur og við eram laus við vinn-
uhroka. En við eram líka vön því að
vilja sjá úrangur strax og vinna í
skorpum. Það er ögran að vinna með
fólki, sem hugsar öðravísi."
fslensk fjölmiðlun:
Staðnað fréttamat
Nú hefurðu unnið við og kennt
fjölmiðlun. Hvemig koma íslenskir
fjölmiðlar þér fyrir sjónir miðað við
það sem þú sérð fyrir þér í Danmörku
og apnars staðar á Norðurlöndunum?
„Áherslurnar í fréttamennskunni
eru gjörólíkar. Við eram of föst í
gömlu fréttamati. Það er ekkert fréttir
á Islandi nema þær snúist um fisk,
efnahagsmál og heimsmálin. Síðast-
nefndu málin og áhugi á þeim er
reyndar mun meiri á íslandi en hér og
það er jákvætt.
En ef við tökum innlenda efnið þá er
efni, sem heima þætti mjúk mál, stór-
fréttir hér. Efni, sem snerta venjulegt
fólk. Fréttir, sem snerta fólk, félagsleg
mál, era aldrei efni í stórfréttir heima,
bara mál frá Alþingi, útgerðinni og
fréttir um efnahagsmál. Þetta finnst
mér staðnað fréttamat. Eg er alveg
viss um að áhorf, hlustun og blaðalest-
ur myndi aukast ef íslenskir fjölmiðlar
þyrðu að taka mjúku málin meira fyr-
ir.
Annað, sem hefur komið mér á
óvart er hvað það er mikill kjaramun-
ur á íslensku og öðra norrænu fjöl-
miðlafólki, ekki aðeins hvað laun varð-
ar, heldur vinnuálag. Það setur
auðvitað sitt mark á vinnubrögðin.
Þeir hafa oft einfaldlega ekki tíma til
að athuga málið.
Um daginn var ég á Islandi og tók
ung fréttakona við mig viðtal. Hún
þurfti að flýta sér því hún átti eftir að
útbúa fimm sjónvarpsfréttfr íyrir
kvöldið. Hvar i heiminum þekktist
þetta? Þetta er auðvitað hreint krafta-
verk að þetta skuli hægt en það kemur
niður á vinnunni.“
Af hverju láta íslenskir fjölmiðla-
menn bjóða sér þetta?
„Ég veit það ekki, kannski af því
okkur er í blóð borið að vinna mikið.
Islenskh' íjölmiðlar eru ekki heldur
fjársterkir yfirleitt. En þetta er líka
spurning um afstöðu til starfsmanna
og starfsmannahalds.
Einn yfii-maður minn sagði oft að
nýir vendir sópuðu best. Ég trúi orðið
æ minna á þetta. Það þarf bæði ungt
fólk og eldra og reynt fólk á fjölmiðla.
Ungt fólk, sem er að hasla sér völl,
gerir ekki miklar kröfur, en það endist
líka illa og gefst að lokum upp. Það
hefur í för með sér að fólk með reynslu
og þekkingu hrekst á brott.
Þetta er slæmt því í fjölmiðlun þarf
breiddina. Bæði þá, sem þekkja sög-
una og ungt fólk, sem sér hlutina
ferskum augum. Það vantar fram-
gangskerfi á fjölmiðlana, þar sem fólki
er umbunað. Ekki endilega með titl-
um, heldur með minna vinnuálagi. Hjá
danska útvarpinu er allt í lagi að vera
55 ára. Hjá okkur hrökklast fólk úr
staifi löngu fyrr.
Með þessu móti er líka alltaf verið
að finna upp hjólið, til dæmis í þátta-
gerð. Mér finnst það einfaldlega dóna-
skapur við áhorfendur að láta unga og
óreynda þáttagerðarmenn gera þætti,
sem era sendir út á besta útsendingar-
tíma. Ekki af því ungt fólk eigi ekki að
fá að spreyta sig, heldur af því það
gleymist að nýta reynslu.
Ég er ekki að tala um að fólk eigi að
finna sér bás um tvítugt og sitja þar að
eilífu. Auðvitað á fólk að skipta um
starf og umhverfi. Það er þroskandi,
en reynsla á ekki að fara til spillis,
hvorki í fjölmiðlun né annars staðar.“
Samspil Netsins
og dagblaðanna
Það er ákaft rætt hvort Netið muni
koma í stað dagblaða. Hver er þín
skoðun á því?
„Ég hef trú á að Netið og blöðin
styrki hvert annað og er ekki trúuð á
að prentað mál hverfi. Alla vega vona
ég að svo verði ekki. Með Netinu næst
til fleiri, en ég held ekki að Netið drepi
blöðin eða öfugt. Mér finnst gott að fá
Morgunblaðið á Netinu, en vil samt
heldur fá Moggann í plasti og geta tek-
ið hann með mér í rúmið.
Hér innan húss hef ég barist hart
fyrir blaðaútgáfu, ekki bara Netút-
gáfu, því það er bara ákveðinn hópur
og manngerðir, sem era á Netinu. Stór %
hópur notar það aldrei, þótt íslending-
ar séu vel settir hvað varðar aðgengi
að Netinu. Ég hef haft mikil samskipti
við Eystrasaltslöndin og veit að þar er
staðan allt önnur.
Við getum ekki gleymt prentaða
efninu, þótt Netið sé spennandi viðbót
og gaman að geta komið fréttunum
strax áleiðis. Það era æ fleiri sem
heimsækja heimasíðuna okkar. Árið
1998 komu 6-10 þúsund á mánuði á
heimasíðuna okkar, nú eru þeir um 30
þúsund. Þeirra á meðal era margir frá
Norðurlöndum eða af norrænum ætt-
um í Bandaríkjunum.“
Sérðu fyrir þér að Netútgáfa dag-
blaðanna breyti þróun prentuðu blað-
anna?
„Ég er enginn sérfræðingur á þessu
sviði, en get ímyndað mér að blöðin
muni gefa meira pláss fyrir lengri
greinar og skoðanaskipti í prentútgáf-
um, en styttri fréttir fái forgang á Net-
inu. Ég get ekki séð að fólk lesi langar
gi’einar á Netinu. I blöðunum er rými
fyrir dýpri umfjöllun."
Nú ertu ekki lengur við fréttaútveg-
un, heldur miðlun. Saknarðu þess að
vinna ekki lengur efni sjálf?
„Jú, mér finnst enn skrýtið að vera
ekki að skrifa eða framleiða efni. I
starfinu í Árósum ferðaðist ég mikið
og sá fyrir mér ótal efni, sem gaman »
hefði verið að taka fyrir. í byrjun tók
ég myndir, en svo hætti ég því, þar
sem ég hafði auðvitað engin tækifæri
til að koma þeim frá mér. Það er enn
svolítið kvalafullt að vera ekki að sem
fréttamaður. En líf mitt hefur þróast
svo skrýtilega að það er best að segja
sem minnst um hvar ég á eftir að
lenda.“