Morgunblaðið - 04.03.2000, Síða 30

30 LAUGARDAGUR 4. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Árásir á búgarða í Zimbabwe
Atök um upptöku
lands hvítra bænda
Heimut Kohl um fjársöfnun sína fyrir CDU
Mun gefa upp
nýju gefendurna
Berlfn. AFP, AP.
Harare. AFP, The Daily Telegraph.
ÞÚSUNDIR blökkumanna, sem
vilja eigna sér land á bújörðum
hvítra bænda í Zimbabwe, réðust í
gær að fleiri búgörðum hvítu
bændanna, en slíkar árásir hafa
staðið yfir síðustu daga eftir að
svo virtist sem Robert Mugabe,
forseti landsins, hefði gefíð þeim
grænt ljós.
„Það hefur verið ráðizt á nýja
búgarða, samtals 142 - tvöfalt
fleiri en í gær [í fyrradag],“ sagði
David Hasluck, forseti bændasam-
takanna Commercial Farmers’
Union, sem gætir hagsmuna
flestra hinna u.þ.b. 4.000 hvítu
bænda landsins.
„Við höfum sagt meðlimum sam-
takanna að semja ekki, ekki sker-
ast í leikinn, reynið að koma ykkur
fyrir á öruggum stað heima hjá
ykkur,“ hefur AFP eftir Hasluck.
Sagði hann enn mikinn æsing í
gangi og sums staðar væru jarð-
eigendur læstir inni í eigin híbýl-
um.
Stórir hópar blökkumanna, und-
ir forystu uppgjafahermanna úr
stríðinu gegn yfírráðum hvíta
minnihlutans í Zimbabwe, áður
Rhódesíu, á áttunda áratugnum,
hafa síðustu daga haldið á vörubíl-
um og rútum að búgörðum hvítra
út um allt landið og hafizt handa
við að eigna sér landskika og
byggja á þeim íbúðarhús.
Innanríkisráðherrann, Dumiso
Dabengwa, sagði á blaðamanna-
fundi í höfuðborginni Harare á
fimmtudag að hann hefði skipað
landtökumönnunum að yfirgefa
bújarðirnar, en síðar sagði Muga-
be forseti í sjónvarpsviðtali að
ekkert yrði gert til að flæma þá
burt.
Dabengwa skipaði landtökum-
önnunum að fara af bújörðunum í
kjölfar þess að ríkisstjómin til-
kynnti að hún hygðist hrinda í
framkvæmd áformum um að ríkið
gerði upptækt land á bújörðum
hvítra án þess að skaðabætur yrðu
Robert Mugabe
greiddar fyrir. Stjórnin ætlar sér
að breyta stjórnarskránni til að
gefa sjálfri sér vald til að gera
land í einkaeigu hvítra upptækt,
sem svo yrði skipt milli land-
lausra blökkumanna, greiðslu-
laust. Dabengwa sagði því enga
þörf á að landtökumennirnir
hjálpuðu sér sjálfir eins og þeir
eru að reyna að gera nú.
Skaðabótalaus upptaka
lands felld í þjóðar-
atkvæðagreiðslu
Tillaga stjórnarinnar að slíkri
breytingu á stjórnarskránni var
borin undir þjóðaratkvæði í síðasta
mánuði, en hún var felld. í tillög-
unni var kveðið á um, að neiti
Bretland sem fyrrverandi ný-
lenduveldi Zimbabwe að greiða
hvítu bændunum skaðabætur fyrir
land sem gert yrði upptækt, bæri
stjórnvöldum í Zimbabwe engin
skylda til að greiða neinar slikar
bætur.
Ríkisstjórnin hefur verið sök-
uð um að standa á bak við áhlaup
landtökumannanna síðustu daga;
hún vildi með því hefna sín á hin-
um hvítu íbúum landsins sem
hún kenni um ófarirnar í þjóð-
aratkvæðagreiðslunni. Dab-
engwa vísaði þessari ásökun á
bug.
Stjórnmálaskýrendur hafa túlkað
höfnun stjómarskrárbreytingarinn-
ar í þjóðaratkvæðagreiðslunni sem
vantraustsyfirlýsingu kjósenda á
stjóm Mugabes. Hvítir íbúar lands-
ins eru um 80.000 en heildaríbúata-
lan er um 12 milljónir. Óvinsældir
stjómarinnar hafa vaxið mikið
vegna síversnandi efnahags lands-
ins.
Fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna
lagði forsetinn sig allan fram um að
telja fólk á að samþykkja tillöguna,
en hyggst eftir höfnunina koma
henni í lög þrátt fyrir allt með því
að láta þingið samþykkja hans.
Flokkur Mugabes ræður yfir 147 af
150 sætum á þinginu.
Talsmenn hvítu bændanna, sem
eiga um 30% af nýtanlegu landi í
Zimbabwe, segjast sjálfir vilja að
landskipting verði endurskipu-
lögð. En þar sem margar búja-
rðir eru til sölu finnst þeim eðli-
legt að stjórnin byrji á því að
kaupa þær og skipti þeim á milli
hinna landþurfandi.
FORYSTUMENN í brezka íhalds-
flokknum virðast um þessar mundir
vera að reyna að vinda ofan af ýms-
um stefnumálum, sem William Hag-
ue, leiðtogi flokksins, hefur hingað
til viljað setja á oddinn í stjórnar-
andstöðuhlutverkinu og í undirbún-
ingi næstu kosningabaráttu.
Þetta á einkum við um stefnuna
gagnvart Efnahags- og myntbanda-
lagi Evrópu, EMU, og um vissar
hugmyndir um skattkerfisbreýting-
ar í þágu fjölskyldustefnu, nánar til-
tekið um millifæranlegan persónu-
afslátt hjóna, en þær voru hluti
kosningastefnuskrár íhaldsflokks-
ins fyrir þingkosningarnar 1997.
Ganga þessar hugmyndir, sem Hag-
ue hefur lýst sem einum þeim beztu
sem teflt var fram í kosningastefnu-
skránni, út á að makar sem velji að
vera ekki úti á vinnumarkaðnum og
sinna þess í stað bömum sínum eða
ættingjum, sem þarfnast umönnun-
ar, geti millifært persónuafslátt
sinn til hins vinnandi maka.
Portillo lætur til sín taka
En nú hefur Michael Portillo,
sem Hague fól fyrir skemmstu að
fara með fjármál í skuggaráðuneyt-
inu, vakið athygli á því að slík
breyting á brezka skattkerfinu
myndi kosta ríkissjóð allt að þrem-
ur milljörðum sterlingspunda, and-
virði um 350 milljarða króna, og
varað flokkinn við þeim hættum
ii sem felist í því að gefa ótímabær
jl loforð um aukin ríkisútgjöld. Þótt
talsmaður íhaldsflokksins legði, að
sögn Daily Telegraph, áherzlu á að
j hugmyndin væri til „mjög alvar-
legrar skoðunar", þá hefur Portillo
lýst henni sem „mjög mikilli skuld-
| bindingu af okkar hálfu, áður en við
vitum í hvaða ásigkomulagi ríkis-
j| ijármálin verða þegar við tökum við
þeim aftur.“
Eitt af því fyrsta sem Portillo
gerði eftir að hann tók sæti í
HELMUT Kohl, fyrrverandi kanzl-
ari Þýzkalands - sem er að safna fé
fyrir sektum sem flokki hans,
Kristilegum demókrötum, verður
væntanlega gert að greiða - hefur
sagzt munu gefa upp frá hverjum
hann fái féð að þessu sinni, en
hverjir gefendur hinna leynilegu
íjárframlaga sem hann tók við á
síðustu valdaárum sínum eru segist
hann eftir sem áður ætla að þegja
um.
Kohl sagði í viðtali á ARD-
sjónvarpsstöðinni á fimmtudags-
kvöld að hann myndi í næstu viku
gefa upp hveijir ætluðu að leggja
honum til þær sex milljónir marka,
andvirði um 220 milljóna króna,
sem hann er að reyna að safna fyrir
CDU, til að mæta sektum sem búast
má við að krafizt verði vegna
þeirra um það bil tveggja milljóna
marka sem Kohl hefur áður viður-
kennt að hafa tekið við á tímabilinu
1993-1998.
Sektarúrskurði áfrýjað
Kohl hefur ítrekað neitað að
nefna þá aðila sem létu féð af hendi
rakna í leynisjóði þá sem hann hélt
úti á meðan hann var bæði leiðtogi
CDU og kanzlari landsins, en í
gangi er rannsókn á málinu, bæði á
vegum þýzka þingsins og saksókn-
ara í Bonn.
skuggaráðuneytinu var að lýsa yfir
kúvendingu í stefnu flokksins varð-
andi andstöðu við að Englandsbanki
hljóti sjálfstæði og að komið verði á
lögbundnum lágmarkslaunum.
Hague sagt að einbeita sér að
öðrum innanríkismálum
Portillo lét ennfremur svo um-
mælt í vikunni, að hann væri „til-
búinn til að vera talinn á“ að það
væri skynsamlegt fyrir Breta að
ganga til liðs við evrópska mynt-
bandalagið. Hann staðfesti að vísu
að íhaldsflokkurinn myndi leggja
upp í kosningabaráttuna fýrir
næstu þingkosningar staðráðinn í
að Bi-etland haldi í pundið að
minnsta kosti út næsta kjörtímabil,
en hann neitaði því að hann væri
„aldrei-maður“.
Wolfgang Thierse, forseti þings-
ins, úrskurðaði í febrúar að CDU
bæri að greiða 41,3 milljónir marka
í sekt, andvirði um 1.500 milljóna
króna, fyrir brot á lögum um fjár-
mögnun stjómmálaflokka, sem
flokkurinn hefur orðið uppvís að. I
lögunum er meðal annars kveðið á
um að öllum flokkum sé skylt að
skrá i bókhaldið gefendur allra
framlaga sem fara yfir 20.000
mörk, andvirði 740.000 króna.
Verði flokkur uppvis að því að
bijóta þessar reglur má hann eiga
von á að vera sviptur opinberum
framlögum um sem nemur þre-
faldri hinni ólöglegu fjárhæð.
Ralf Weidner, einn talsmanna
CDU, greindi frá því í gær, að verið
væri að ganga frá áfrýjun flokksins
á ákvörðun Thierses um 41,3 miHj-
óna marka sektina. Fulltrúar CDU
telja sekf arupphæðina allt of háa
og innheimta hennar myndi sefja
óeðlilega miklar hömlur á mögu-
leika hans til að reka kosninga-
baráttu.
Thierse, sem er jafnaðarmaður,
hefur sagt að reglumar séu skýrar
og sektin væri einfaldlega í sam-
ræmi við þær. í dagblaðinu Mann-
heimer Morgenpost í gær er þó haft
eftir honum, að hann sé reiðubúinn
að semja við CDU um að sektin
verði greidd á löngum tíma.
Voru þessi orð þegar túlkuð sem
töluverð áherzlubreyting í EMU-
stefnu íhaldsmanna, en þessa dag-
ana er Hague á áróðursferð um
Bretland undir slagorðinu „Höldum
pundinu“.
Robin Hodgson, einn varafor-
manna íhaldsflokksins, sagði í við-
tali við Daily Telegraph á miðviku-
dag að með þessari miklu áherzlu á
baráttuna gegn upptöku evrunnar í
Bretlandi kallaði Hague þá hættu
yfir flokkinn að kjósendur færu í æ
meiri mæli að líta á hann sem „eins
stefnumáls flokk“ sem hefði
Evrópusambandið á heilanum.
Hvatti Hodgson
Hague til að einbeita sér betur að
kjarnasviðum innanríkismála svo
sem heilbrigðismálum, sköttum og
aðgerðum gegn glæpum.
Leikmannaskóli
þjóðkirkjunnar
minnir á eftirfarandi námskeið:
í þessarí viku hefjast fjögur námskeið
Siðferðileg álitamál samtímans: Dr. Siguijón Árni Eyjólfsson
7.3., 14.3., 21.3. og 28.03. kl. 18-20.
Siðfræði: Sr. Ólafur Oddur Jónsson
8.3., 15.3., 22.3 og 29.3. kl. 18-20.
Gestur var ég: Sr. Toshiki Toma
9.3., 16.3., 23.3. og 30.3. kl. 18-20.
Kristin mystík: Sr. Tómas Sveinsson og sr. Heimir Steinsson
9.3., 16.3., 23.3. og 30.3. kl. 20-22.
í apríl hefjast fjögur námskeið
Hver er Guð Biblíunnar?: Sr. Kristín Þórunn Tómasdóttir
3.4., 10.4., 17.4. og 1.5. kl. 18-20.
Trúin og tónlistin: Sr. Kristján Valur Ingólfsson
3.4., 10.4., 17.4. og 1.5. kl. 20-22.
Kristni í þúsund ár: Dr. Hjalti Hugason
5.4., 12.4., 26.4. og 3.5. kl. 18-20.
Upprisa Krists og hinstu tímar: Dr. Sigurjón Árni Eyjólfsson
5.4., 12.4., 26.4. og 3.5. kl. 20-22.
Kennslustaður: Háskóli íslands
Námskeiðsgjald er kr. 3.500.
Skráning: Fraeðslu- og þjónustudeild kirkjunnar,
Biskupsstofu, Laugavegi 31,
Reykjavík, sími 535 1500.
Netfang: frd@kirkjan.is
Stefnumál brezka fhaldsflokksins
Undið ofan af áherzlu-
málum Hagues
Lundúnum. The Daily Telegraph.
Reuters
William Hague, leiðtogi brezka íhaldsflokksins, og Michael Portillo,
sem fer með fjármál í skuggaráðuneyti íhaldsmanna, við upphaf
áróðursherferðar flokksins, „Höldum pundinu", hinn 15. febrúar sl.