Morgunblaðið - 22.03.2000, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ
38 MIÐVIKUDAGUR 22. MARS 2000
>.--------------------------
UMRÆÐAN
,Svör frá umferðardeild
Ríkislögreglustj órans
í MORGUNBLAÐINU laugar-
daginn 18. mars sl. ritar Gylfi Guð-
jónsson ökukennari og fyrrverandi
lögreglumaður grein undir heitinu
„Einvígið á akbraut-
inni“. Full ástæða er til
víðtækrar umræðu um
þau skelfilegu umferð-
arslys sem eiga sér
stað á vegum landsins
en hins vegar verður að
gera kröfu til þess að
rétt sé farið með stað-
reyndir. I grein sinni
gerir Gylfi embætti
ríkislögreglustjórans
að umræðuefni og gæt-
ir þar þekkingarleysis
sem ástæða er til að
leiðrétta hér.
Embætti ríkislög-
reglustjóra tók til
starfa 1. júlí 1997 á
grundvelli nýrra lög-
reglulaga. Samkvæmt lögunum er
það hlutverk ríkislögreglustjórans
að marka stefnu og samræma störf
^lögreglunnar í landinu. En embættið
hefur einnig mörg sérgreind verk-
efni svo sem alþjóðasamskipti, rann-
sóknir efnahagsbrota, rannsóknar-
aðstoð við lögregluliðin, starfrækslu
rannsóknarstofu, umsjón með öku-
tækjum og búnaði o.fl.
Gylfi gerir að umtalsefni nýtt fyr-
irkomulag bifreiðamála lögreglu.
Hið nýja fyrirkomulag er til komið
vegna þess ástands sem verið hefur
á bifreiðamálum lögreglunnar mörg
undanfarin ár. Meðalaldur lögreglu-
bifreiða var á bilinu 5 til 10 ár og
rekstrarkostnaður óheyrilegur sem
meðal annars leiddi til þess að lög-
reglubílar voru úr
notkun vegna tíðra við-
gerða langtímum sam-
an. Sérstakur vinnu-
hópur skipaður breið-
um hópi fulltrúa frá
lögregluembættum og
félögum lögreglu-
manna komst að þeirri
niðurstöðu að hið nýja
fyrirkomulag væri
heppilegast fyrir lög-
regluna með það að
markmiði að lögreglan
hefði nýlegar og
traustar lögreglubif-
reiðar sem séu endur-
nýjaðar reglulega
þannig að meðalaldur
bifreiða verði 3 til 4 ár.
Innbyggt er í kerfið að því meira
sem bifreiðunum er ekið því hag-
kvæmari verður leigan þannig að
kerfið stuðlar að því að eftirlit sé
aukið en ekki minnkað.
Gylfi víkur einnig að hraðamynda-
vélum sem eru í ómerktum bífreið-
um og starfsmenn umferðardeildar
ríkislögreglustjórans starfrækja um
allt land. Er það í fullu samræmi við
hlutverk ríkislögreglustjórans að
vera stuðningsaðili og bakhjarl lög-
regluliðanna um landið. Hraða-
myndavélar eru mjög dýr búnaður
og starfræksla þeirra kallar á sér-
Umferðin
Reynslan erlendis er sú
að mikilvirkasta aðferð-
in er eftirlit lögreglu,
segir Jón Fr. Bjart-
marz, og beiting sekta
og annarra viðurlaga og
að samhliða aðgerðum
lögreglu sé haldið uppi
öflugum áróðri.
hæfingu. Þvi var farin sú leið að
starfræksla þeirra er á hendi ríkis-
lögreglustjórans og starfsmenn
hans fara með þær milli lögreglulið-
anna. Rétt er að hafa í huga að lög-
regluliðin á íslandi eru 26 og flest fá-
menn þannig að óraunhæft er að
hvert þeirra um sig starfræki hraða-
myndavélar. Þá er einnig vert að
hafa í huga að hraðamyndavélarnar
eru viðbót við aðra umferðarlög-
gæslu og hvergi hefur umferðarlög-
gæsla verið skert til þess að koma
við starfrækslu myndavélanna. í því
samhengi má benda á að þjóðvega-
eftirlit lögreglustjórans í Reykjavík
sem Gylfi nefnir var lagt niður mörg-
um árum fyrir tilkomu ríkislögregl-
ustjórans. Gylfi ætti því að fagna
stofnun umferðardeildar ríkislögr-
eglustjórans sem er sérstaklega
starfrækt til að styðja við öll lög-
regluliðin. Hjá deildinni starfa sér-
hæfðir lögreglumenn í umferðarlög-
gæslu sem fara út til lögregluliðanna
og styrkja viðkomandi lögreglulið
við alhliða umferðarlöggæslu undir
stjóm viðkomandi lögreglustjóra.
Þeir sem hafa fylgst með alþjóð-
legri þróun umferðarlöggæslu og
þeim árangri sem hægt er að ná með
nýjum aðferðum og búnaði þekkja
vel þann ávinning sem hafa má af
notkun hraða- og rauðljósamynda-
véla. Þá er einnig þekkt að í þeim til-
vikum sem hraðamyndavélar eru
settar í kassa við vegi koma fram
svokölluð „kengúruáhrif. í því felst
að ökumenn eru mjög fljótir að átta
sig á hvar vélamar eru staðsettar og
hægja því á rétt á meðan ekið er
framhjá þeim en auka svo aftur
hraðann. Sama gerist ef ökumenn
aka framhjá merktum lögreglubif-
reiðum. Einnig er þekkt að alvarleg-
ar afleiðingar slysa ráðast af hraðan-
um sem ekið er á þegar árekstur og
slys verða og að með því að minnka
hraðann næst mesti árangurinn í því
að fækka alvarlegum slysum. Það að
fá ökumenn til þess að breyta hegð-
un sinni og aka hægar er ekki auð-
velt. Reynslan erlendis er sú að mik-
ilvirkasta aðferðin er eftirlit
lögreglu og beiting sekta og annarra
viðurlaga og að samhliða aðgerðum
lögreglu sé haldið uppi öflugum ár-
óðri.
Jón Fr.
Bjartmarz
Ekki verður mótmælt þeim orðum
Gylfa að hundraða milljóna króna
fjárveiting til umferðareftirlits gæti
stuðlað að fækkun umferðarslysa.
Fjárveitingar til lögreglunnar eru
hins vegar ákvarðaðar í fjárlögum
hvers árs. Hins vegar er það mis-
skilningur hjá Gylfa að ríkislög-
reglustjórinn dragi til sín fjármagn
frá öðrum lögregluliðum. Embættin
eru sjálfstæðar stofnanir og fá
ákvarðaðar fjárveitingar í fjárlög-
um. Við tilkomu embættis ríkislög-
reglustjórans var hvergi dregið úr
starfsemi né fjárveitingum til lög-
regluliðanna í landinu. Reyndar má
benda á það gagnstæða, t.d. að ríkis-
lögreglustjórinn tók þátt í að kosta
hálendiseftirlit lögregluliðanna á
Suðurlandi síðasta sumar svo aðeins
eitt dæmi sé nefnt.
Gylfi Guðjónsson hefur lengi verið
áhugamaður um bætt umferðarör-
yggi og umferðarlöggæslu. Þótt ekki
hafi verið hjá því komist að leiðrétta
misskilning hjá Gylfa er ekki ætlun-
in að fara út í ritdeilur við hann um
þessi mál. Samherjum í baráttu fyrir
bættri umferðarmenningu og gegn
umferðarslysum og afleiðingum
þeirra fögnum við og hvet ég Gylfa
til þess að leggja lykkju á leið sína og
heimsækja umferðardeild ríkislög-
reglustjórans til þess að kynna sér
starfsemina og þær áætlanir sem
eru á döfinni í náinni framtíð.
Höfundur er yfirlögregluþjónn bjá
embætti ríkislögreglustjóra.
Spánska jógúrt og Bú-
kollu í Húsdýragarðinn
NÚ HEFUR það
verið staðfest að ís-
lenska þjóðin hefur
margfaldað neyslu sína
á erlendum mjólkuraf-
urðum. Neysla á er-
lendri jógúrt það sem
af er þessu ári er sam-
bærileg við alla neyslu
''ársins í fyrra. Ljóst er
að ef svo fer sem horfir
sjáum við aðeins í topp
evrópska mjólkur-
fjallsins. Margfalt
meira magn erlendra
mjólkurafurða mun
fylgja á eftir spánsku
jógúrtinni, sem sló
sölumetin, upp á eld-
húsborð íslenskra fjölskyldna,
mæðra, feðra og barna. Það er að
segja ef ég og þú erum tilbúin til að
bera á borðið innfluttar mjólkurvör-
ur og neyta þeirra án þess að missa
lystina af tilhugsuninni um kýrnar
sem ganga til mjalta einhversstaðar
úti í heimi. Sannarlega eru þær
hvorki af íslensku kyni né aldar á ís-
lensku heyi og vatni. Þær gætu verið
af hvaða kyni sem er, blendings-
ræktaðar samkvæmt nútímaerfða-
vísindum. Mjólkina framleiða þær
úr fóðri af þrautræktuðum ökrum
Evrópu sem iðulega eru margnýttir
hvert ár í þéttsetnum landbúnaðar-
héruðum og ekkert til sparað í notk-
un kemískra efna til að ná hámarks
uppskeru. Höfum við ekki líka heyrt
fréttir af því hvemig kjötúrgangur
og skólp er nýtt sem
fóður fyrir evrópskt
búfé? Jú, við könnumst
við þær, fréttirnar að
utan um eitur sem
flæðir í ár, ár sem
flæða yfir akra, hættu-
lega búfjársjúkdóma
og ýmisskonar smit.
Skyldu kýrnar suður í
Evrópu drekka ís-
lenskt vatn? Það er
umhugsunarvert í ljósi
vaxandi innflutnings
mjólkurafurða að um-
sókn Landssambands
kúabænda og Bænda-
samtaka Islands um að
fá tækifæri til að gera
tilraun til að kynbæta íslenska kúa-
stofninn hefur enn ekki fengist af-
greidd. Erindið er sem kunnugt er
til umfjöllunar hjá landbúnaðar-
ráðuneytinu.
Ekki eru allir á eitt sáttir um inn-
flutning fósturvísa til tilraunarinnar.
Það er athyglisvert að rétt fyrir ára-
mót var viðhorf íslensku þjóðarinnar
til kynbóta á íslenskum kúm kannað
með skoðanakönnun. Þar kom fram,
að almenningur vildi vernda ís-
lenska kúastofninn, hreinan og
ókynbættan. Samkvæmt því vilja ís-
lenskir neytendur hreinræktaðar ís-
lenskar kýr á íslandi og íslenskar
mjólkurafurðir úr íslenskum land-
námskúm. Já einmitt, fögur er sú
mynd, þetta vil ég líka, en tengjum
nú saman hugsjónir og raunveru-
Kristín Linda
Jónsdóttir
TILBOÐ í MARS
á tjöruhreinsi
fyrir bfla
Jákó sf.
sími 564 1819
Auðbrekku 23
Landbúnaðarafurðir
Ef við viljum bjóða
upp á innfluttar
mjólkurafurðir, segir
Kristín Linda Jóns-
dóttir, hvað eigum við
þá að gera við hrein-
ræktuðu íslensku kúna?
leika. Ef við viljum halda í íslensku
landnámskúna neytum við ekki inn-
fluttra mjólkurafurða. Þá fara þær
einfaldlega undir græna torfu ein af
annarri Búkolla, Skrauta, Kola og
Tungla, jafnvel þótt þær séu hrein-
ræktaðar og skrautlegar. Það dugar
skammt fyrir okkur neytendur og
ráðamenn þjóðarinnar að leggjst
gegn kynbótum á íslenskum kúm ef
landsmenn neyta afurða erlendra
kúakynja. Við verðum að horfast í
augu við að það er ekki sjálfgefið að
barnabömin okkar fái tækifæri til
að neyta íslenskrar mjólkur, að þau
geti boðið gestum sínum, erlendum
sem innlendum, upp á íslenskt skyr
og rjóma. A síðasta ári fækkaði ís-
lenskum kúabændum um einn á viku
og fækkar enn enda afkoma greinar-
innar erfið. Við neytendur getum
ekki bæði sleppt og haldið. Ef við
viljum virkilega bjóða okkur sjálf-
um, börnunum okkar og erlendum
gestum upp á innfluttar mjólkuraf-
urðir, hvað eigum við þá að gera við
hreinræktuðu íslensku kúna, eiga
nokkur eintök í húsdýragarðinum í
Laugardal? Úr hvaða fjósi og af
hvaða túni skyldi hún vera komin
jógúrtin sem þú setur í skeiðina og
stingur upp í litla barnið þitt í kvöld?
Höfundur er nyólkurframleiðandi
og gjaldkeri Landssambands
kúabænda.
Borgarstjóri,
er bara
sunnudagur?
ÉG GET ekki varist
þeirri hugsun að mér
virðist sem ráðafólk
Reykjavíkui' lifi í sér-
stökum og illskiljanleg-
um heimi. Vissulega
þarf ekki að koma á
óvart, eftir að Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir hef-
ur verið borgarstjóri í
áraraðir, að hún skuli
láta menninguna og það
sem henni íýlgir ganga
yfir allt og alla. Ég er
alfarið á móti því að
tónlistarhúsi og hóteli
sé troðið við höfnina.
Ég veit líka að ég er
ekki einn um að vera
þeirrar skoðunar að okkur sé hollt að
halda örlítið í uppruna okkar og bera
virðingu fyrir því sem hefur gert okk-
ur að þeirri þjóð sem við erum. Upp-
Tónlistarhús
Ég er alfarið á móti því,
segir Birgir Hólm
Björg-vinsson, að tón-
listarhúsi og hóteli sé
troðið við höfnina.
haf raunverulegrar byggðar í
Reykjavík má rekja til hafnarinnar.
Höfnin hefur verið hjarta borgarinn-
ar og ef ekki væri núverandi borgar-
stjóri og hanastélshópurinn hennar
yrði svo kannski áfram. Því þótti mér
hreint út sagt furðulegt þegar ég
heyrði borgarstjóra líkja væntanlegu
tónlistarhúsi og því framtaki við gerð
hafnarinnar fyrir tæpum eitt hundrað
árum síðan. Það framtak sem ráðist
var í við gerð hafnarinnar er langtum
meira og merkilegra en tónlistarhús-
ið væntanlega. Það eru
ekki bara allir Reykvík-
ingar, heldm- allir
landsmenn sem hafa
notið góðs af Reykjavík-
urhöfn. Ég er ekki viss
um að það verði margir
sem eiga eftir að njóta
tónlistarhússins. Þar
verða Sinfónían, Stuð-
menn og einhverjir
fieiri. Við hin höldum
áfram okkar lífí. Meiri-
hluti borgm-stjómar vill
að borgarbúar segi álit
sitt á framtíð Reykja-
víkurflugvallar. Mig
langar að vita hvers
vegna við fáum ekki að
segja álit okkar á framtíð hafnarinnar
og þeim ótrúlegum fyrirætlunum að
breyta höfninni í veisluhús.
Til að fjármagna yfirganginn og
flottheitin skilst mér að selja eigi
hluta okkar Reykvíkinga í Lands-
virkjun. Það er enn eitt furðutilfellið.
Sé best að selja hluta okkai- í Lands-
virkjun væri þá ekki nær að þeir sem
fara með fjármálin gerðu svo lítið að
fylgjast með skamma stund hvað er
að gerast í Reykjavík. Meðal okkar er
fólk sem er fátækt, fólk sem er veikt,
fólk sem á hvergi höfði sínu að halla,
fólk sem örvæntingarfullt, fólk sem
hefur fátt að lifa fyrir, fólk sem þarf á
aðstoð okkar hinna að halda.
Borgarstjóri, það er ekki svo að við
getum einhent okkur í tóm veisluhöld,
selt eignir okkar, stækkað veislusal-
ina og glott af glæsileika okkar; á
sama tíma stendur fólk fyrir utan,
fólk sem þráir það eitt að fá húsaskjól,
þótt ekki sé nema eina nótt. Borgar-
stjóri, heldm- þú í alvöru að það sé
bara sunnudagur í þessu lífi?
Höfundur er í miðstjórn Frjálslynda
flokksins og stjómarmaður
í Sjómannafélagi Reykjavfkur.
Birgir Hólm
Björgvinsson