Morgunblaðið - 27.04.2000, Side 12

12 FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
F
FRETTIR
Forvarnir gegn
heilahimnubólgu eft-
ir pflagrímaflug
Einn af 100
flugliðum
með bakt-
enuna
EINN af eitt hundrað flugliðum
Atlanta, sem sýni voru tekin úr
við komu til landsins eftir píla-
grímaflug í Asíu og Afríku,
greindist með heilahimnubólgu-
bakteríu en veikin kom upp þeg-
ar flugið stóð yfir. Fólkinu var
gefið lyf í forvarnaskyni og segir
Haraldur Briem sóttvarnalæknir
með því dregið verulega úr hættu
á að faraldur komi upp hérlendis.
Þegar fréttist af því að svo-
nefnd meningókokka-heila-
himnubólga hefði komið upp
meðal pflagríma sagðist Har-
aldur hafa talið rétt að grípa til
ákveðinna forvama þegar ís-
lensku flugliðarnir kæmu heim.
Þeir hefðu enda verið í samvist-
um við þennan hóp og því í
ákveðinni hættu á að fá sjúkdóm-
inn og tiltölulega auðvelt að grípa
til forvama við þennan afmark-
aða hóp. Sýni vom tekin úr stór-
um hópi sem kom heim með einni
véla Atlanta rétt fyrir páskana
og fleiri starfsmönnum sem
komu síðar, alls kringum 100
manns. Bakterían hefur ræktast
hjá einum úr hópnum en öllum
var gefið lyf við komuna. Hara-
ldur segir að lyfið komi í veg fyrir
smit og drepi bakteríuna og telur
því harla ólíklegt að heilahimnu-
bólga komi upp hérlendis. Hann
segir veikina koma upp öðra
hverju hérlendis og fái hana að
jafnaði 20 til 25 manns á ári.
Tilfelli hafa komið upp að und-
anfömu í Bretlandi, Frakklandi,
Hollandi, Pakistan og Sádí-Ara-
bíu sem Haraldur segir að séu
rakin til pflagrímaferða.
Héraðsdómur Reykjavíkur sýknar tvo unga menn af ákæru ríkissaksóknara
Ákærðu ekki taldir ábyrgir
fyrir rúmu kg af amfetamíni
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur sýknað tvo menn um þrítugt af
kröfu ríkissaksóknara um refsingu í
fíkniefnamáli sem upp kom í mars
1998. Mennirnir vora sakaðir um að
hafa flutt inn rúmlega eitt kg af am-
fetamíni írá Þýskalandi, sem fannst
undir aftursæti BMW-bifreiðar sem
annar ákærðu ílutti inn til landsins.
Sá hinn sami var ennfremur sak-
aður um að hafa gert tilraun til að
hafa fíkniefnið í vörslum sínum m.a.
með því að leysa bifreiðina úr tolli í
þeirri trú að fíkniefnið væri enn falið
í henni, og tekið pakka sem hann
taldi innihalda efnið og sett í aðra
bifreið. Lögreglan hafði hins vegar
fjarlægt fíkniefnið, sett skaðlaust
efni í staðinn og fylgdist með ferðum
ákærða.
í niðurstöðum fjölskipaðs dóms
héraðsdóms, kemur m.a. fram að
báðir ákærðu neituðu sakargiftum.
Maðurinn sem flutti inn bifreiðina
bar að tilgangur hans til Þýskalands
hefði verið sá að kaupa bifreið, flytja
hana til íslands og hagnast á þeim
viðskiptum. Hann hafi ekki vitað um
fikniefnapakkann undir aftursæt-
inu, fyrr en hann fékk vitneskju um
hann þegar honum var ógnað af
tveimur eða þremur mönnum á veit-
ingastað í Reykjavík skömmu eftir
að bifreiðin kom til landsins. Hafi
hann þá fengið fyrirmæli um að
flytja pakkann úr BMW-bifreiðinni í
Golf-bifreið sína, sem hann og gerði.
Dóminum þótti frásögn ákærða af
aðförinni á veitingastðanum með
nokkram ólíkindablæ en taldi hana
ekki fráleita. Geðlæknir sem annað-
ist ákærða bar að frásögnin af atvik-
inu væri ákaflega trúverðug.
Framburður ákærða um Þýska-
landsför sína fékk þá að mati dóms-
ins stoð í framburði tveggja vitna.
Ákærði ók um á BMW-bifreiðinni
í fjóra daga og leyfði vinum og kunn-
ingjum að reynsluaka henni. Hann
hóf strax sölutilraunir og þótti sú
hegðun styðja fullyrðingar hans um
að hann hafi ekki haft vitneskju um
fíkniefnapakkann í bifreiðinni á
þessum tíma.
Þegar á heildina er litið ertu
jákvæð(ur) eða neikvæð(ur)
gagnvart ísienskri
erfðagreiningu?
Ert þú fylgjandi eða andvíg(ur)
því að settur verði saman
gagnagrunnur á
heilbrigðissviði?
Mjög
jákvæð(ur)
Mjög
\ fylgjandi
r~ Frekar
jákvæð(ur)
- Bæði og, í meðallagi
- 6% Frekar neikvæö(ur)
4% Mjög neikvæð(ur)
Finnst þér þú hafa fengið of
miklar, of iitlar eða hæfilega
miklar upplýsingar um
miðlægan gagnagrunn
á heilbrigðissviði?
|----------------2% Allt of miklar
5% Frekar of miklar

j
11 \ Hæfilega
\ miklar
f0 ; upplýsingar
Frekar
fylgjandi
Bæði og, í meðallagi
4% Frekar andvíg(ur)
4% Mjög andvíg(ur)
Frekar of litlar
-Allt of litlar
Viðhorfskönnun Gallup fyrir Islenska erfðagreiningu
Rúmt 81% fylgjandi gagna-
grunni á heilbrigðissviði
30% segjast hafa litlar upp-
lýsingar um gagnagrunninn
UM 81% íslendinga er mjög eða
frekar jákvætt gagnvart fyrirtæk-
inu íslensk erfðagreining (ÍE), en
einn af hverjum tíu segist vera
neikvæður í garð fyrirtækisins,
samkvæmt niðurstöðum nýrrar við-
horfskönnunar, sem Gallup gerði
fyrir íslenska erfðagreiningu á
tímabilinu 23. mars til 12. apríl sl.
Rúmlega 81% svarenda lýsir sig
fylgjandi miðlægum gagnagrunni á
heilbrigðissviði samkvæmt könnun-
inni en 9% era andvíg því að
gagnagrannurinn verði settur sam-
an.
Islensk erfðagreining fékk Gall-
up til að kanna viðhorf fólks til fyr-
irtækisins og ýmissa þátta sem lúta
að nafnlausri meðferð heilbrigðis-
gagna. Samkvæmt niðurstöðum
hennar sögðust 47,8% þeirra sem
tóku afstöðu vera mjög jákvæð
gagnvart ÍE, 33,3% sögðust vera
frekar jákvæð, 9,1% svaraði bæði
og, 5,9% sögðust vera frekar neik-
væð og 4% mjög neikvæð í garð
fyrirtækisins. 2,7% þátttakenda
tóku ekki afstöðu til spurningarinn-
þar af neituðu 211 að svara. Nettó-
svörun í könnuninni var 70,1%.
ar.
Andstæðingar sögðust óttast
misnotkun persónuupplýsinga
Ríflega 22% þeirra sem eru já-
kvæðir í garð ÍE nefndu enga sér-
staka ástæðu fyrir þeirri skoðun,
en í kringum 12% nefndu hugsan-
lega lækningu sjúkdóma sem aðal-
ástæðu þess að þeir væru jákvæðir
í garð fyrirtækisins. Um 11%
nefndu rannsóknir og sama hlut-
fall svarenda sagðist vona að starf-
semi þess myndi hjálpa fólki.
Flestir þeirra sem sögðust vera
neikvæðir í garð fyrirtækisins
nefndu hnýsni í einkamál, hræðslu
um misnotkun upplýsinga og
einkaleyfi á gagnagrunninum sem
meginástæðu fyrir skoðun sinni.
Tæp 9% mótfallin
gagnagrunni
Alls lýstu 45% þeirra sem af-
stöðu tóku sig mjög fylgjandi því
að settur yrði saman gagnagrunn-
ur á heilbrigðissviði og 36% sögð-
ust vera frekar fylgjandi því. 10%
voru hlutlaus, 4,5% sögðust vera
frekar andvíg gagnagrunninum og
4,2% mjög andvíg.
Þeir svarendur sem lýstu sig
andvíga gagnagrunninum nefndu
helst ótta við misnotkun persónu-
legra upplýsinga sem ástæðu fyrir
þeirri afstöðu og 12% þeirra sem
lýstu neikvæðri afstöðu sögðust
ekki vita hvað fælist í samkeyrslu
gagnagrannsins. Alíka stórt hlutfall
taldi einkaleyfi ekki réttlætanlegt.
Þeir sem voru hlynntir gagna-
grunninum sögðust flestir vonast
helst til að betur gengi að lækna
sjúka í náinni framtíð.
Fram kom í könnuninni að tæp-
lega 83% þeirra sem afstöðu tóku
segjast treysta ÍE til að fylgja ör-
yggisreglum við meðhöndlun pers-
ónulegra upplýsinga. Einn af
hverjum tíu treystir fyrirtækinu á
hinn bóginn illa til að framfylgja
lagakröfum um örugga meðferð
persónuupplýsinga.
Þátttakendur í könnuninni vora
einnig spurðir hvort þeir teldu sig
hafa fengið of miklar, of litlar eða
hæfilega miklar upplýsingar um
miðlægan gagnagrunn á heilbrigð-
issviði. Mikill meirihluti, eða 62,8%
sögðust hafa fengið hæfilega mikl-
ar upplýsingar, 1,8% sögðust hafa
fengið allt of miklar og 5,1% frek-
ar of miklar upplýsingar um
grunninn.
23,3% svarenda sem afstöðu
tóku sögðust hafa fengið frekar
litlar upplýsingar um gagnagrunn-
inn og 6,9% sögðust hafa fengið
allt of litlar upplýsingar. 3,5%
svarenda tóku ekki afstöðu til
spurningarinnar.
Könnunin var gerð með símavið-
tölum við þátttakendur. Úrtakið
voru alls 1.200 manns á aldrinum
16-75 ára af öllu landinu sem voru
valdir tilviljunarkennt úr þjóðskrá.
Heildarfjöldi svarenda var 805,
Andlát
SIGURÐUR
INGVASON
SIGURÐUR Ingva-
son, skipatæknifræð-
ingur frá Hliðnesi í
Bessastaðahreppi,
lést á sjúkrahúsi í
Gautaborg 21. apríl
síðastliðinn. Hann var
á 74. aldursári.
Sigurður var fædd-
ur 26. ágúst 1926 og
lauk vorið 1947 námi í
skipasmíði í Hafnar-
firði. Vorið 1951 lauk
hann prófi frá Hels-
ingör Skibsbygnings-
teknikum og réðst þá
til skipasmíðastöðvar-
innar Eriksberg í
Gautaborg. Árið 1955 fór hann
sem tæknilegur yfirmaður til
Gávle Varv og árið 1964 tók hann
við sem tæknilegur forstjóri hjá
Kokkums í Málmey. Þangað réð
hann m.a. tugi iðnlærðra Islend-
Ætlaði að komast að
hjá þýsku fótboltaliði
Meðákærði, sem aðstoðaði við bif-
reiðakaupin og var viðstaddur þau,
bar að tilgangur Þýskalandsferðar
sinnar hefði verið sá að leika fótbolta
og freista þess að komast að hjá
þýsku fótboltaliði. Þessi framburður
ákærða fékk að mati dómsins stoð í
framburði meðákærða og tveggja
vitna að auki. Fram kemur í niður-
stöðum dómsins að ekki hafi verið
gerð tilraun af hálfu lögreglu til að
staðreyna sannleiksgildi framburð-
ar ákærða að þessu leyti með því að
hafa uppi á þeim aðilum sem ákærði
nafngreindi og kvaðst hafa hitt í
Þýskalandi.
Dóminum þótti því ekki fyllilega
sannað að þessu virtu meðal annars,
að ákærðu hefðu flutt inn fíkniefnið
eins og þeim var gefið að sök og voru
þeir því sýknaðir af þeim sakargift-
um.
Maðurinn sem flutti inn BMW-
bifreiðina viðurkenndi að hafa flutt
pakka milli bifreiða, sem hann mátti
ætla að innihéldi fíkniefni og þótti
dóminum hann með þeirri háttsemi
hafa gerst sekur um brot það eins og
því var lýst í ákæru.
Við ákvörðun refsingar var hins
vegar litið til málsatvika og sakafer-
ils ákærða sem ekki hafði áður sætt
refsingu. Þá var einnig litið til þess
að útgáfa ákæra á hendur honum
var ekki gefin út fyrr en rúmlega
hálfu örðu ári eftir þá háttsemi sem
hann var sakfelldur fyrir. Dráttur-
inn var ekki skýrður af hálfu ákæru-
valds og þótti hann brjóta í bága við
lög um meðferð opinberra mála auk
þess sem hann þótti vera í andstöðu
við 70. gr. stjórnarskrárinnar og L
mgr. 6. gr. samnings um um vernd-
un mannréttinda og mannfrelsis.
Með vísan til þessa var ákærða ekki
refsað fyrir brotið.
Fíkniefnið var gert upptækt með
dómi og allur sakarkostnaður 800
þúsund krónur látinn greiðast úr
riskissjóði.
Kolbrún Sævarsdóttir settur sak-
sóknari flutti málið af hálfu ákæru-
valdsins en Helgi Jóhannesson
hæstaréttarlögmaður var verjandi
þess ákærða sem flutti inn BMW-
bifreiðina. Karl G. Sigurbjörnsson
var verjandi meðákærða.
Dóminn skipuðu Greta Baldurs-
dóttir dómsformaður og héraðsdóm-
ararnir Kristjana Jónsdóttir og Sig-
urjóna Símonardóttir.
inga árið 1968. Sig-
urður tók árið 1973
við starfi tæknilegs
forstjóra Göta skipa-
smíðastöðvarinnar \
Gautaborg og starfaði
þar til ársins 1977 og
var síðan ráðgjafi og
hönnuður.
Sigurður hannaði
Esjuna fyrir Skipaút-
gerð ríkisins og toga-
rann Ottó N. Þorláks-
son sem Stálvík
smíðaði fyrir Bæjar-
útgerð Reykjavíkur.
Þá liggur á teikni-
borðinu eftir Sigurð
hönnun á 310 m löngu og 80 þús-
und tonna farþegaskipi.
Sigurður var kvæntur danskri
konu, Lissi Johansen, og áttu þau
tvo syni, Bjarna arkitekt og Tómas
framkvæmdastjóra.