Morgunblaðið - 22.06.2000, Page 34

34 FIMMTUDAGUR 22. JÚNÍ 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Safaríkur
Björn í há-
deginu
Hádegisleikhúsið frumsýnir í Iðnó í dag ein-
þáttunginn Björninn eftir Tsjekhov í nýrri
-----7----------------
þýðingu Arna Bergmanns. Eyrún Baldurs-
dóttir ræddi við leikstjórann, Stefán Jóns-
son, sem segir uppsetninguna bæði vera
hefðbundna nálgun á verki Tsjekovs og að
einnig sé brugðið verulega út af vananum.
SKÖMMU eftir að viðstaddir
hafa fengið hádegisverðinn
borinn á borð í Iðnó hefst
sýningin á Biminum. Áður
en gestir taka til matar síns er lík-
legra að þeir leggi frá sér skeiðina,
svona fyrst um sinn, til að geta
hver með sínu nefi dregið ályktanir
um framvindu mála á sviðinu, enda
ríkir þar engin lognmolla.
Hádegisleikhúsið hefur boðið upp
á sýningar yfir léttum hádegisverði
í rúmt ár. Frumsýningin á Birnin-
um í dag er sú fyrsta á vegum Leik-
félags Islands eftir sameininguna.
Þeir sem þekkja til höfundarins
munu sumir álíta að hér sé um
nýstárlega meðhöndlun á efninu að
ræða, en að sögn Stefáns Jónssonar
leikstjóra mætti einnig kalla hana
fremur hefðbundna hvað sem það
nú merkir. Stefán kveður verkið
bjóða upp á vissa tvíræðni og segist
nýta sér það í uppsetningunni.
Björninn er einþáttungur sem
Tsjekhov mun hafa skrifað mjög
snemma á ferli sínum sem
rithöfundur og segir frá ungri
ekkju sem heitið hefur því að vera
látnum eiginmanni sínum trú til
dauðadags. Hún hefur lokað sig af
frá umheiminum en þegar landeig-
andi nokkur knýr dyra dregur
margt til tíðinda og það sverfur til
stáls í hafsjó ólgandi tilfinninga. í
verkinu kemur fram á gamansaman
hátt hve hárfínt bil er á milli ást-
ríðu og losta annars vegar og hat-
urs og heiftar hins vegan
Einþáttunginn þýddi Árni Berg-
mann úr rússnesku sérstaklega fyr-
ir þessa sýningu og segir Stefán
þýðinguna vissulega góða þar sem
Árni sé toppforingi á sínu sviði.
Björninn mun hafa verið settur upp
áður hjá fáeinum áhugaleikhópum
en í annarri þýðingu.
Leikararnir sem _þátt taka í upp-
færslunni er þau Olafur Darri 01-
afsson, María Pálsdóttir og Júlíus
Brjánsson.
Rétta leiðin ... og þd
Stefán segist ekki vita hver sé
rétta leiðin í leikhúsi. „Líkt og í
verkum annarra frábærra höfunda
vakna margar spurningar í Tsjek-
hov og hann því opinn fyrir túlkun.
Hann vekur spumingar bæði hjá
áhorfendum og þátttakendum, en
það að spyrja spurninga og velta
upp óvæntum flötum er eitt af því
skemmtilegasta við leikhúsið að
mínu mati.“
Stefán kveður enga leið beinlínis
réttari en aðra til að vinna með
verk Tsjekhovs. „Ég held samt sem
áður að ég sé tiltölulega trúr því
sem sumir kalla „réttu leiðina" því
ég legg mikla áherslu á stóran leik-
tækjaframleiðslu
Nýjung frá Villeroy & Boch
Ceramic + áferðin á handlaugum
og salernum lágmarkar þrif.
Alltaf eins og ný bónað.
OPID ÖLL KVÖLD TIL Kl. 21
áá METRO
Skeifan 7 • Simi 525 0800
. _ Morgunblí)ðið/Jim Smart
I einþáttungnum kemur fram hversu hárfínt bil er á milli ástríðu og haturs. Hér má sjá Olaf
Darra Ólafsson og Maríu Pálsdóttur í hlutverkum sínum.
Július Brjánsson skimar hér inn á sviðið
sem þjónn. En þangað er hann aftur kominn
eftir 10 ára hlé.
stíl sem á ættir að
rekja til aldamótanna
þegar þessi einþátt-
ungur varð til.“
Stefán segir að út
frá leikstílnum megi
aukinheldur draga ál-
yktanir um vísanir í
samtímann. „Það getur
einnig litið út fyrir að
persónurnar séu í
einhverjum aldamóta-
leik til að svala sínum
villtu draumum og fá
útrás fyrir þrá í ýmiss
konar formi. Með því
er ég aðeins að krydda
betur góðan brand-
ara.“ Stefán vill ekki
láta meira uppi um það
hvernig nútíminn kemur
fram í verkinu og bendir
á að sjón sé sögu ríkari.
Bók um sjö
menningar-
borgir
BORGARSKJALASOFN sjö
menningarborga Evrópu árið
2000 hafa gefið út bókina Sannan-
ir! Evrópa spegluðískjalasöfnum.
Borgimar sem standa að útgáf-
unni eru Reykjavík, Bergen, Bol-
ogna, Helsinki, Kraká, Prag og
Santiago de Compostela. Bókin er
unnin upp úr skjalasöfnum borg-
anna og er henni ætlað að kynna
hinn auðuga menningararf sem
þar er að finna, bæði sameiginleg
einkenni borganna og sérkenni
þeirra. Ritstjóri af hálfu Reykja-
víkurborgar er Svanhildur Boga-
dóttir borgarskjalavörður.
Sameiginleg einkenni
Bókin kom út í mars í vor og var
unnin með styrk frá Raphaél-sjóði
Evrópusambandsins, styrkjum
frá framkvæmdanefnd hverrar
menningarborgar fyrir sig og
stuðningi deildar borgarskjala-
safna í Alþjóðasambandi skjala-
safna. Reykjavík menningarborg
Evrópu árið 2000 studdi verkefnið
og er það liður í dagskrá hennar.
Svanhildur Bogadóttir borgar-
skjalavörður var ritstjóri íslenska
hlutans í bókinni. „Þegar fulltrúar
skjalasafna menningarborganna
sjö komu fyrst saman fyrir tveim-
ur árum fannst okkur að borgirn-
ar ættu lítið sameiginlegt nema að
vera menningarborgir árið 2000. í
fyrstu ætluðum við þess vegna að
skipta bókinni í kafla eftir borg-
um. En þegar við fórum að ræða
um borgirnar okkar komumst við
að því að þær áttu heilmargt sam-
eiginlegt, til dæmis hlutverk
þeirra innan ríkjanna,“ segir
Svanhildur. „Þá ákváðum við að
taka líka fyrir ákveðin þemu í öðr-
um hluta bókarinnar og þar er
sem sagt fjallað um sameiginleg
efni.“
Bókinni er skipt í tvo megin-
hluta. í fyrri hlutanum er fjallað
um sérkenni hverrar borgar og er
hægt lesa um söguna á bak við
hæðirnar í Kraká, um hvernig eft-
irlíking af dómkirkju er brennd í
táknrænum tilgangi í Santiago,
um timburhúsin í Reykjavík og
margt fleira.
Skjöl geyma merkilega sögu
Svanhildur, ásamt þremur
starfsmönnum á Borgarskjala-
safni Reykjavíkur völdu íslensku
umfjöllunarefnin. Sagnfræðingar
safnsins skrifuðu svo skýringar-
texta með skjölunum og eru text-
arnir í bókinni annars vegar á
tungu lands viðkomandi borgar og
hins vegar á ensku. „Við höfðum
það að markmiði við val á textun-
um að segja ekki heildstæða sögu
borgarinnar heldur velja áhuga-
verð skjöl sem eru lítið þekkt og
segja sögu í kring um skjölin.
Mörg skjöl segja heilmikla sögu
ein sér, en það er alltof algengur
misskilningur að skjalasöfn ogþað
sem þau geyma eigi ekkert erindi
við fólk. Markmiðið með bókinni
er því tvíþætt, að kynna borgirnar,
sameiginleg og sérstök einkenni í
sögu þeirra, en um leið að vekja at-
hygli á skjalasöfnum borganna og
vitneskjunni sem þau geyma.“
Auk bókaútgáfunnar standa
skjalasöfnin að sýningu á sam-
bærilegu efni á Netinu. Slóð sýn-
ingarinnar er httpi/Avww.eusir-
chives.org. Bókin er til sölu í
Borgarskjalasafni Reykjavíkur og
í helstu bókabúðum.
Fyrsta leikstjórnarverkefni í
atvinnuleikhúsi
Björninn er fyrsta verkið sem
Stefán leikstýi-ir í atvinnuleikhúsi
en hann hefur áður leikstýrt áhuga-
mannaleiksýningum. Hann kveðst
hafa mikinn áhuga á að leikstýra
atvinnufólki í framtíðinni og að
þessi leiksýning hafi hvatt hann til
frekari dáða.
Rússneski höfundurinn Tsjekhov
er mjög vinsæll í íslenskum leik-
húsum og hafa verk hans verið sett
upp í ýmsum áhugamanna- og at-
vinnuleikhúsum hér á landi. Þekkt-
ust era verk hans Mávurinn, Þrjár
systur, Vanja frændi og Kirsju-
berjagarðurinn. Sýningin Björninn
verður í Iðnó út sumarið og lengur
ef aðsókn leyfir. Sýningar hefjast
kl.12.
N^jar bækur
• ÍSLAND í sjónmáli/Islande en
vue - Franskir Ijósmyndarar á ís-
landi 1845-1900/ Photographes
frangais en Islande er rituð af Æsu
Siguijónsdótt-
ur, bæði á ís-
lensku og
frönsku. í bók-
inni eru birtar
elstu ljósmyndir
sem varðveittar
eru frá íslandi.
Myndimar eru
teknai’ af
frönskum ljós-
mynduram við
erífiðar aðstæð-
ur og takmarkaðan tækjakost.
í kynningu segir m.a.: „Markmið
þessai’ar bókar er að kynna ljós-
myndir Frakka frá íslandi, setja
myndm þeirra í samhengi við það
sem var þá að gerast í ljósmyndun
hverju sinni, og sýna fram á tengsl
ljósmyndunar, vísindarannsókna og
atvinnulífs. Tímabilið sem hér verð-
ur fjallað um afmarkast af heimild-
unum: annai's vegar sólmyndunum
sem Des Cloizeaux tók sumarið 1845
pg eru fyrstu ljósmyndir teknar á
Islandi og hins vegar ljósmynda-
syrpu sem liðsforinginn A. Petitjean
tók á Islandi sumarið 1893 en það er
síðasta ljósmyndasyrpan sem varð-
veist hefur frá Frökkum á 19. öld.“
Æsa lauk B.A.-prófi í sagnfræði
frá Háskóla íslands árið 1983. Hún
stundaði framhaldsnám í búninga-
sögu við Courtauld Institute of Arts í
London og í listasögu við Sorbeonne-
háskóla í París þaðan sem hún lauk
Dea-gráðu árið 1989. Undanfarin ár
hefur hún sinnt rannsóknum á Ijós-
myndasögu, unnið að gerð heimild-
armynda og skipulagt sýningar.
í bókinni era sex kaflar þar sem
höfundur rekur tilefni ferðar Frakk-
anna til íslands og sýnir fram á
tengsl Ijósmyndanna og hræringa í
frönsku samfélagi.
Utgefandi er JPV forlag í sam-
vinnu við Þjóðminjasafn Islands.
Bókin er 136 bls. ogprentuðí
prentsmiðjunni Odda.
Kápuhönnun: Jón Asgeir í Aðaldal
Verð: 4.980 kr.