Morgunblaðið - 18.08.2000, Page 26

26 FÖSTUDAGUR 18. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Hávær gagnrýni rússneskra blaða vegna kafbátsslyssins
Pútín forseti sakaður
um skeytingarleysi
Vladúnír Pútín, forseti Rússlands, í brúnni á rússneska kjarnorkukafbátnum Kareliu 6. apríl sl. Hann fylgdist
þá með eldflaugaæfingum flotans á Barentshafi, klæddist einkennisbúningi sjóliða og var gerður heiðurs-
sjóiiði. Rússneska blaðið Komsomolskaja Pravda réðst í gær á forsetann fyrir afskiptaleysi og þögn í sambandi
við Kúrsk-siysið. „Aðeins einn maður þagði. Æðsti maður rússneska heraflans. Heiðurssjóliðinn," sagði blaðið.
HART hefur verið deilt á rússnesk
stjórnvöld og sérstaklega stjórn flot-
ans í blöðum landsins vegna seina-
gangs og leyndarhyggju í tengslum
við Kúrsk-slysið á Barentshafi. Hefur
Vladímír Pútín forseti, sem er í sum-
arleyfi í Sotsí við Svartahaf, verið
sagður ráðalaus og skeytingarlaus
um örlög mannanna 118 um borð.
Prátt fyrir örvæntingu aðstandenda
og að tíminn sé að renna út fyrir skip-
verja hafi hann ekki einu sinni séð
ástæðu til að binda enda á sumarleyfi
sitt vegna málsins en látið ílja Kleb-
anov aðstoðarforsætisráðherra um
að ræða við fjölmiðla og fylgjast með
aðgerðum flotans. Pútín mun taka
þátt í óformlegum fundi með leiðtog-
um samveldis fyrrverandi sovétlýð-
velda í Jalta í dag og á morgun en þar
verða ýmis samskipti ríkjanna til um-
ræðu.
„Forsetinn virðist vera sólbrúnn
og jafnvel svolítið brenndur," sagði
dagblaðið Ízvestía í gær eftir að hann
hafði loks birst í sjónvarpi á miðviku-
dag og tjáð sig um slysið. „Pútín hef-
ur í tvo daga reynt að ná tökum á
tveim íþróttagreinum: sjóskíðum og
sjóþotum.“ Forsetinn er sem kunn-
ugt er mikill íþróttamaður, er með
svart belti í júdó og hefur glímt opin-
berlega eftir að hann tók við embætti.
Blaðið segir að stjómvöld í Rúss-
landi hafi „horfið í djúpið“ með kaf-
bátnum, svo mikill sé áUtshnekkirinn
og almenningur hafi misst trúna á
þeim. Atburðurinn hafi enn á ný sýnt
að Rússar geti ekki tekist á við
hættuástand og ráðamenn landsins
hefðu verið uppteknari af því að halda
andlitinu en bjarga mannslífum.
Minna hefur farið fyrir ásökunum í
garð ráðamanna landsins í sjónvarps-
stöðvum og segir breska dagblaðið
The Times að ástæðan sé ef til vill að
þau óttist að missa útsendingarleyfið.
Vamarmálasérfræðingurinn Pavel
Felgenháer sagði þó í viðtali við
sjónvarpsstöðina Ekkó Moskvý að
æðstu menn flotans hefðu ekki viljað
að beðið yrði um aðstoð Atlantshafs-
bandalagsins, NATO, af ótta við að
útlendir sérfræðingar myndu nota
tækifærið tii að njósna.
Blaðið Segodnía hafði eftir heim-
ildarmanni í flotanum að flotaforingj-
amir virtust halda að jafnvel þótt að-
eins einum rússneskum sjóliða yrði
bjargað af útlendingum úr rússnesk-
um kafbáti myndu afleiðingar þess
verða mikið, stjómmálalegt áfall.
Rossískaja Gazeta sagði að margra
ára þögult „hirðuleysi um málefni
flotans, hulið blæju umbóta" hefndi
sín núna.
Fréttavefur BBC segir gagnrýni
fara vaxandi á gerðir flotastjómar-
innar og vitnar meðal annars í Koms-
omolskaju Prövdu. „Yfirstjóm flot-
ans hefur haldið öllu leyndu að
undanskildu eigin sleifarlagi,“ segir
blaðið. „Við höldum áfram að fara
„okkar eigin leiðir", jafnvel niður á
hafsbotn.“ Blaðið fer lítilsvirðingar-
orðum um Pútín sem hafi haldið að
hann gæti komist upp með að þegja í
fimm daga um það sem gerðist með-
an öll þjóðin hafði hugann við örlög
mannanna um borð í kjamorkukaf-
bátnum, sem var stolt rússneska flot-
ans.
Sfjórnmálamenn víkja
sér undan ábyrgð
Blaðið segir að forsetinn hafi notað
tímann í sumarleyfinu til annarra
stjórnarstarfa, hann hafi sent þekkt-
um leikara heillaóskaskeyti vegna al- ij
mælis og skipað nýja sendiherra á f
Jamaíka og í Chíle. Blaðið segir að
skipun frá forsetanum hefði dugað til
að reka á eftir flotaforingjunum.
Blaðið Kommers ant segir að
ástæðan fyrir því að forsetinn hafi
haldið sig til hlés í málinu framan af
hafi verið að hann hafi ekki séð
hvemig hann gæti hagnast á því póli-
tískt séð. „Þeir sem taka þátt í björg-
unaraðgerðum em einnig þeir sem
dregnir verða til ábyrgðar ef manns- j;
líf glatast," segir Kommersant. Pess P
vegna hafi enginn af æðstu leiðtogum
1-fkisins viljað taka á sig ábyrgðina,
ekki heldur forsetinn.
Blaðið Obstsjaja Gazeta sagði
þjóðir heims sýna Rússum samhug
vegna slyssins á Barentshafi og líta á
það sem þeirra eigin harmleik ekki
síður en Rússa. „Ekki endilega vegna
hugsanlegra áhrifa á umhverfið held-
ur þess að bjarga verður mönnunum.
I sérhveiju eðlilegu samfélagi er i
mannslífið talið verðmætara en allt j
annað.“
Blaðið Moskovskí Komsolets for-
dæmdi skýringar embættismanna á
því að ekki hefði tekist að bjarga
mönnunum og sagði þær „tóma
dellu“.
Alræmd leyndarhula
Ymsir vestrænir fjölmiðlar em
harðorðir um frammistöðu mss-
neskra stjómenda og telja að þeir |
hafi látið þjóðarstolt og hefðbundinn f
ótta í Rússlandi við útlönd ráða því að
svo seint var skýrt frá slysinu og jafn-
framt beðið í lengstu lög með að
þiggja aðstoð. Franska blaðið Le
Figaro birtir viðtal við fyrrverandi
liðsforingja í Kyrrahafsflota Rússa,
Grígóri í Pasko, er segir að frekar sé
við stjómmálamenn en stjómendur
flotans að sakast. Stjómmálaleiðtog-
amir hafi neitað að horfast í augu við
að flotinn væri í slæmu ásigkomulagi {
og gæti ekki bjargað mönnunum um |
borð i Kúrsk.
Le Figaro sagði að skyndileg
stefnubreyting Moskvustjórnarinnar
sem ákvað loks að þiggja hjálp beini
athyglinni að alræmdri leyndarhulu
sem ávallt hvíli yfir stjómarathöfnum
í Rússlandi. „Sumir þeirra hafa
áhyggjur af lífi sjóliðanna, aðiir láta
skuggalegar gmndvallarforsendur
þjóðarstolts og sjálfstæðis ráða- |
manna í vamarmálum ráða ferðinni,"
segir blaðið. Önnur blöð segja við- |
brögð ráðamanna í Moskvu hafa
minnt á þögnina 1986 þegar kjam-
orkuslysið varð í Tsjemobýl.
Ránið á indverska leikaranum
Gengið að kröf-
um ræningjans
Reuters
Veerappan, einn eftirlýstasti glæpamaður Indlands, sést hér ásamt R.R.
Gopal, samningamanni stjórnvalda, og gisl sínum, Ieikaranum Rajkum-
ar. Stjdmvöld virðast nú bjartsýn um að leikarinn verði látinn laus.
RÁNIÐ á Rajkumar, einum ástsæl-
asta leikara Indverja, hefur aftur
náð athygli fjölmiðla, en indversk yf-
irvöld hafa nú gengið að nokkmm
kröfum Veerappans, mannræningja
Rajkumars. Á miðvikudag tilkynnti
dómstóll í héraðinu Tamil Nadu að
felldar hefðu verið niður ákæmr á
hendur fimm uppreisnarmönnum
tamíla sem nú sitja í fangelsi líkt og
krafist hafði verið.
Að sögn dómara í borginni Madr-
as á suðurhluta Indlands var horfið
frá ákæmnum „í þágu almennings".
Stjómvöld í fylkinu Tamil Nadu
segja fangana þó ekki verða látna
lausa fyrr en Veerappan, sem tók
þrjá ættingja Rajkumars í gíslingu
um leið og hinn aldna leikara, leysi
einhvem gísla sinna úr haldi.
Veerappan krefst auk þessa að
stjómin veiti sér og samstarfsmönn-
um sínum sakarappgjöf og vill hann
tryggingu fyrir því að honum verði
leyft að lifa í friði. Þá hefur hann
krafist þess að alþjóðadómstólum
verði falið að dæma í deilum um að-
gengi að ám í héraðinu, en þeirri
kröfu hefur stjórnin þegar hafnað,
sem og þeirri kröfu hans að mál tam-
íla verði eina tungan sem kennd sé í
héraðinu.
Mætti ósk Veerappans um sakar-
uppgjöf miklum stuðningi hjá eigin-
konu hans, Muthulakshmi, en þau
hafa verið aðskilin sl. 10 ár. „Við get-
um hafið nýtt líf saman ef honum er
veitt sakamppgjöf," sagði Muthul-
akshimi við fréttamenn og bætti því
við að hún hefði verið rekinn úr
vinnu og dóttir hennar úr heimavist-
arskóla vegna glæpa eiginmannsins.
Nú þegar hefur verið gengið að
nokkram kröfum Veerappans og
hafði fréttastofa BBC eftir hátt sett-
um starfsmanni stjórnarinnar að
búist væri við að Rajkumar yrði lát-
inn laus í næstu viku. Samningamað-
ur yfirvalda, R.R. Gopal, sem einnig
er ritstjóri tímaritsins Nakeeran,
hefur nú dvalið á aðra viku í fylgsni
Veerappans. Hann hefur áður náð
samningum við Veerappan er hann
fékk leysta úr haldi níu skógarverði
árið 1997.
Vill lifa venjulegu lífi
Veerappan hefur sett 10 skilyrði
fyrir því að Rajkumar verði látinn
laus og var lögreglu í síðustu viku
send segulbandsspóla með kröfun-
um. Á spólunni fer Rajkumar þess á
leit að vopnað lið verði ekki sent til
að bjarga sér. „Eftir að hafa fylgst
með Veerappan náið þá trúi ég því að
hann vilji lifa venjulegu lífi,“ sagði
Rajkumar og hvatti til þess að Veer-
appan yrði veitt sakamppgjöf.
„Spurningin um það af hverju ekki
eigi að gefa honum tækifæri til að
bæta sig leitar á mig. Er ríkisstjórn-
in reiðubúin að veita honum annað
tækifæri?“
Rajkumar bað aðdáendur sína því
næst að halda ró sinni, en götuóeirð-
ir brutust út í borginni Bangalore í
kjölfar frétta af mannráninu. Rajk-
umar, sem er á áttræðisaldri, er einn
þekktasti leikari Indlands. Hann
hefur leikið í yfir 200 kvikmyndum
og frestaði lögregla á Indlandi öllum
aðgerðum gegn Veerappan á meðan
samningaviðræður vegna gíslatök-
unnar standayfir.
Mannræninginn er nefnilega ekki
síður þekktur en gísl hans og er fjór-
um milljónum rúpía, eða tæpum sjö
milljónum króna, heitið til höfuðs
honum. Veerappan er þekktur meðal
íbúa í fylkinu á veglegu yfirvara-
skeggi sínu og hefur öðlast þjóð-
sagnarkennda stöðu á suðurhluta
Indlands sem talsmaður þjóðflokks
tamíla og fátækra. Þá hefur honum
tekist að forðast lögregluyfirvöld í
hátt í tVo áratugi þrátt fyrir að vera
eftirlýstur í tengslum við dauða 130
lögreglumanna, sem og vegna
smygls á bæði fílabeini og sandelviði
og em þau viðskipti hans talin nema
tugum milljóna.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
Veerappan fer fram á sakaruppgjöf,
en hann hefur nokkram sinnum áður
boðist til að gefa sig fram gegn
tryggri sakarappgjöf. Þeim viðskipt-
um hefur þó jafnan lokið þannig að
hann hefur tekið samingamenn sína í
gíslingu og krafist lausnargjalds fyr-
irþá.
Max eða
Parpi?
Jdhannesborg. The Daily Tclegraph.
ÞÝSKUR fjárhundur er nú
miðpunktur forræðisdeilu í
Suður-Afríku og eru DNA
prófanir framkvæmdar á dýr-
inu til að úrskurða um það hver
réttmætur eigandi hans sé.
Suður-Afrísk kona, Stella
Fuller að nafni, heldur því
fram að hundurinn heiti Max
og að honum hafi verið rænt af
heimili hennar fyrir um mán-
uði siðan. Áhöfn taivansks
fiskiskips heldur því hins vegar
einnig fram að hundurinn sé
eign þeirra. Hann heiti Parpi
og hafi verið keyptur af hunda-
ræktanda í Suður-Afríku fyrir
tæpu ári síðan.
Dýravemdunarsamtök í
Suður-Afríku standa nú á gati
vegna málsins þar sem starfs-
mönnum þeirra hefur ekki tek-
ist að úrskurða hver réttmætur
eigandi hundsins sé. „Hundur-
inn sýnir bæði skipsáhöíhinni
og konunni ástúð,“ sagði
Shaun Bodington, formaður
samtakanna.
Til að binda endi á deiluna
hafa blóðprufur nú verið tekn-
ar úr hundinum, meintri móð-
ur hans og systur til að úr-
skurða megi hvert ættemi
hans sé. Að sögn Bodingtons
mun úrskurður liggja fyrir að
um fjórum vikum liðnum.