Morgunblaðið - 02.09.2000, Blaðsíða 8

Morgunblaðið - 02.09.2000, Blaðsíða 8
8 LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 2000 FRETTIR MORGUNBLAÐIÐ FRAMSÓKNARFLOKKU Rl N N t OG EVRÓPA 111 v 8V5V S- rloo& ■■ >A# ' ■ </S* Dóra og dvergarnir láta ekki staðar numið fyrr en þeim hefur líka tekist að koma auð- lindinni í hendur fínu sægreifanna í Brussel. Breyting hefur orðið á náttúrufari í Viðey Vaxandi trjágróður og sinfónía mófuglsins MIKIL breyting hefur orðið á náttúrufari í Viðey að sögn sr. Þóris Stephensen staðarhaldara. Trjáplöntur, bæði víðir og birki, eru farnar að vaxa víðs vegar um eyjuna. Þórir segir að í sumar hafi mátt sjá æ betur trjáplöntur koma upp úr grasinu víðs vegar um eyjuna sem sumar væru þegar orðnar mannhæðarháar. Fuglalíf- ið í Viðey er líka orðið til muna fjölskrúðugra en áður var. „Hreinsunardeild Reykjavíkur- borgar er búin að ná þeim ár- angri í vargeyðingu í Viðey, að mávurinn er allur að hopa burt og við það hefur komið upp heil sinfónía af söng mófuglsins. Það hefur verið mikill og yndislegur fuglasöngur hér í sumar. Svo hef- ur einnig orðið breyting hvað æð- arkollurnar varðar. Venjulega sá- ust þær aðeins með einn unga eða engan en núna hefur mátt sjá þær með fjóra eða fímm unga,“ sagði Þórir. Á myndinni standa Þórir og Ragnar Sigurjónsson ráðsmað- ur við myndarlegan víði sem dafnar vel í Viðey. Sætafjöldi takmarkaður í fluginu FLUGFELAG íslands hefur orðið að takmarka sætafjölda vegna viðgerða á Reykjavíkurflugvelli. Að sögn Áma Gunnarssonar, sölu- og markaðs- stjóra félagsins, verða tvær aðal- brautir vallarins að mestu leyti lokað- ar í tvær vikur. „Það er verið að vinna að endur- bótum á tveimur aðalbrautum vallar- ins. Þess vegna verðum við að notast við styttri braut. Hún er ekki nógu löng til þess að taka af stað með full- fermi,“ segir Árni. Að hans sögn er sætafjöldi Fokker 50 véla félagsins takmarkaður við 40 sæti. „Undir eðli- legum kringumstæðum taka Fokker 50 vélarnar fimmtíu manns í sæti en við verðum að fljúga með tíu sæti laus vegna framkvæmdanna. Sætafjöldi Metro vélanna hefur einnig verið takmarkaður við fjórtán sæti í stað nítján. Ef veðurskilyrði eru slæm þá getur verið að við verðum að takmarka sætafjöldann enn frekar.“ Að sögn Ama geta framkvæmdim- ar raskað áætlunum félagsins. Hann segir takmörkunina valda tekjutapi hjá félaginu. „Við gætum verið að selja þessi sæti, en sætaframboð vegna framkvæmdanna hefur dregist saman um 20%. Þetta hefur því haft töluverð áhrif á söluna hjá okkur,“ segir Ami. Hvaó er frétta af mölflugum? Ullarmölur orð- inn sjaldgæfur Erling Ólafsson OLFLUGUR vom á árum áður fyrirfei'ðarmiklar í híbýlum manna á Islandi. Fólk var gjarnan að reyna að fæla þær frá ullarfatn- aði með mölkúlum en nú er langt um liðið síðan mölkúlur vora eftirsótt vara í íslenskum verslun- um. En skyldu mölflugurnar þá vera út- dauðar á Islandi. Því svar- ar Erling Olafsson skor- dýrafræðingur hjá Náttúrafræðistofnun Is- lands. „Nei. Til era nokkrar tegundir fiðrilda sem í daglegu tali era kallaðar mölflugur. Sumar lifa á matvælum okkar en aðrar frekar á ullar- og skinna- vöru. Þeim eram við að beina at- hyglinni að núna. Þær lifa enn en tilvera þeirra er ekki jafntrygg og áður vegna þess að við höfum breytt um efnisval í fötum okkar. Nú er það ekki lengur „föður- landið“ sem liggur niðurpakkað í skápum eða skúffum heldur gerviefni og bómull.“ - Eru menn þá hættir að eitra fyiir mölflugum ? „Reyndar ekki, því að þær haf- ast við í híbýlum okkar við sér- stakar aðstæður. Þær geta lifað t.d. í ullarteppum eða veggtepp- um, eins eru í gömlum húsum vatnslagnir í veggjum gjarnan einangraðar með ullarfóðri og við slíkar aðstæður hafa stundum komið upp vandamál með möl- flugur. Þar er þá fyrst og fremst hinn svokallaði fatamölur sem þar er á ferðinni. Hann er ein af fjóram tegundum sem geta lifað á dýraháram. Hinar tegundirnar eru ullaimölur, húsmotti og gestamotti." - Líta þessi fiðrildi öll eins út? „Þau eru hvert með sínum ein- kennum. Fatamölurinn er auð- þekktur, hann er einlitur, gulur á lit og mun minni en hinar tegundirnar. Ullarmölurinn er grábrúnn, nánast „sanseraður" á lit og stærri. í dag heldur hann meira til í gripahúsum, fjósum og jafnvel úti í náttúrunni í hreiðr- um fugla. Hann lifir á fiðri ekki síður en ull.“ -Eru þetta meindýr í þeim skilningi að af þeim geti stafað hætta? „Þessi skordýr valda spjöllum en eru ekki hættuleg heilsu manna.“ - Ætli ullarmölurinn sé land- námsskordýr? „Þessar tegundir hafa allar borist til landsins með mönnum en engar heimildir eru um hve lengi þær hafa verið hér. Allir annálar og eldri skrif fjalla frekar um grasmaðk sem olli skaða á túnum og haga.“ - Hvenær fara fyrst sögur af ullarmöl á íslandi? „Árið 1944 getur Geir Gígja um fatamöl í bók um meindýr í hús- um og gróðri og telur tegundina hafa fundist hér á suðausturlandi. Líklega hefur mölflug- an sem kölluð er (ull- armölurinn) gert mest vart við sig um miðja 20. öldina. Þá tóku allir skápar að lykta af mölkúlum." - Hvað eru mölkúlur? „Það er efni sem heitir naftalín og það fælir ullarmölinn frá ull- inni, hann fer ekki í skápinn." - Hvaða efni eru notuð til að eitra fyrir mölflugum ? „Til era mismunandi efni. Eg mæli ekki með neinu sérstöku ► Erling Ólafsson fæddist 28. september 1949. Hann lauk stúdentsprófí frá Menntaskólan- um í Reykjavík 1969 og B.S.- prófí í líffræði frá Háskóla ís- íands 1972. Hann tók doktor- spróf frá háskólanum í Lundi í Svíþjóð árið 1991. Hann hefur starfað frá 1978 á Náttúrufræð- istofnun íslands og hefur þar umsjón með skordýrarannsókn- um og skordýrasöfhun. Erling er kvæntur Margréti Sigur- geirsdóttur kennara og eiga þau þrjú börn. þeirra. Ég mæli bara með því að menn fái sér vandvirkan meindýraeyði sem kann til verka ef þeir verða varir við mölflugur. Meðferða þessara eiturefna er háð sérstöku leyfi sem Hollustu- vernd gefur út. Sumir era að kaupa sjálfir eiturefni á úðabrús- um en þau duga ekki til alvöra herferðar í híbýlum." -Eru mölflugur algengar er- lendis? „Já, það eru þær. Þetta eru tegundir sem berast með mann- inum hvert sem hann fer og era þá innanhúss. í kyntum húsum eiga fiðrildin að þrífast svo fram- arlega sem þau hafa aðgang að ull, fiðri og dýraháram." - Hvað er að segja um þessa- motta? „Þeir eru mun fjölhæfari í fæðuvali. Auk þess að, lifa á ullar- vöranni fara þeir líka í alls kyns mjölvöra. Gestamottinn er mjög algengur í mjölfóðurgeymslum í gripahúsum til sveita. Húsmott- inn er meira í híbýlum, oftast í gömlum kjallarageymslum þar sem nóg er af drasli sem aldrei er hreyft við, þar er hans heimur.“ - Er tilvist mölflugna á heimil- um merki um söðaskap? „Nei, ég vil ekki kalla það sóða- skap þótt menn eigi mikið af gömlum hlutum.“ - Hvað með söfn, er þetta ekki skaðvaldur þar? „Ég get varla svarað öðruvísi en svo að ég hef ekki haft af því spurnir. Hins vegar veit ég að ull- armölur og fatamölur hafa alla burði til að valda óskunda bæði í náttúragripasöfnum og minjasöfnum, t.d. þar sem gamall ullar- útsaumur og gripir eru og uppstoppaðir fuglar og dýr.“ - Er oft leitað til þín sem skor- dýrafræðings vegna þessara meindýra? „Fatamölurinn kemur nokkuð reglulega inn á mitt borð en ull- armölur afar sjaldan. Algengari eru tegundir sem lifa á mat- og kornvöru.“ Gæti valdið óskunda í náttúru- gripa- og minjasöfnum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.