Morgunblaðið - 08.09.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
205. TBL. 88. ÁRG. FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Fundur öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna í New York
Vilja koma á fót hrað-
liði til friðargæslu
AP
Leiðtogar ríkjanna sem eiga fastafulltrúa í öryggisráði SÞ. Frá vinstri
Jacques Chirac, Frakklandi, Vladímír Pútín, Rússlandi, Jiang Zemin,
Kina, Bill Clinton, Bandaríkjunum, og Tony Blair, Bretlandi.
SÞ. Reuters, AFP.
TRAUST almennings á Sameinuðu
þjóðunum getur farið forgörðum ef
samtökin verða ektó fær um að
hindra að afmarkaðar deilur, þ. á m. í
Aih'kulöndum, breytist í vopnuð átök.
Þetta kom fram í máli Kofis Annans
framkvæmdastjóra er hann ávarpaði
fund öryggisráðsins í New York í gær
en þar voru mættir valdamestu ráða-
menn þeirra 15 landa sem sæti eiga í
ráðinu. Samþykkt var að efla friðar-
gæslu á vegum SÞ með því að koma
upp sérstökum herafla er gæti brugð-
ist skjótt við þegar þörf krefur.
, AUtaf þegar við getum verðum við
að sýna vilja til að grípa til fyrirbyggj-
andi aðgerða áður en hættan verður
svo mikil að það er um seinan," sagði
Annan. „Þegar allt annað reynist ár-
angurslaust og einvörðungu vopnuð
íhlutun getur bjargað fjölda fólks frá
þjóðarmorði eða glæpum gegn mann-
kyninu verður öryggisráðið einnig að
sýna viija og visku til að takast á við
jafn erfið verkefni og slík mál eru fyr-
ir samvisku heimsins." Samþykkt var
ályktun um að efla friðargæslu en
ljóst þykir að liðsmenn samtakanna í
sumum verkefnum af þvi tagi í Afríku
hafi ekki valdið þeim vegna vanbún-
aðar. Ekki er fyllilega ljóst hvemig
tillagan verður útfærð en mælt er
með að komið verði á fót nýju stópu-
lagi friðargæslu, fjölgað verði stjóm-
endum liðsins í aðalstöðvunum í New
York og ti-yggt að þeir geti stópulagt
skyndiaðgerðir. Jafnframt að ávallt
verði reiðubúið herlið sem getur farið
á vettvang með litlum fyrirvara þar
sem hættuástand skapast. Jiang
Zemin, forseti Kína, og Vladímir Pú-
tín Rússlandsforseti lýstu báðh- yfir
eindreginni andstöðu við að gripið
væri til beinna áfskipta af innanlan-
dsmálum aðildarríkjanna. Slíkt mætti
eingöngu gera með samþykkt örygg-
isráðsins, sögðu þeir en þar hafa
fastafulltrúar fimm landa, Bandaríkj-
anna, Bretlands, Frakklands, Rúss-
lands og Kína, neitunarvald. Atlants-
hafsbandalagið, NATO, hóf
hemaðinn gegn Serbum vegna Koso-
vo í fyrra án þess að leita heimildar
öryggisráðsins.
Jiang sagði að íhlutun í innri mál
annarra ríkja í nafni mannúðar væri í
andstöðu við markmið og grundvall-
arforsendur stofnsáttmála SÞ og af-
leiðingar slíkra aðgerða gætu orðið
„geigvænlegar“.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
ávarpaði fund ráðsins og hvatti til
þess að friðargæslan yrði efld en
sagði að einnig þyrfti að víkka skil-
greininguna á því hvað væri ógnun við
frið. Bæta þyrfti við umbótum í
menntamálum og baráttunni við al-
næmi og fátækt.
„Við náum aldrei því markmiði að
skapa írið sem stofnendur Sameinuðu
þjóðanna dreymdi um, nema við ráð-
umst til atlögu gegn þeim ofursterku
tengslum sem era milli örbh-gðar og
styrjalda," sagði forsetinn.
Fidel Castro
Bill Clinton
Castro átti
tal við
Clinton
SÞ. Reuters, AFP, AP.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti og
Fidel Castro, leiðtogi Kúbu, rædd-
ust stuttlega við þegar þeir hittust
fyrir tiiviljun í höfuðstöðvum Sam-
einuðu þjóðanna í New York í gær.
Embættismaður samtakanna sagði
að þeir hefðu tekist í hendur en Joe
Lockhart, talsmaður bandaríska
forsetans, neitaði því.
Leiðtogarnir tveir sitja ár-
þúsundamótaráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna í New York og mættust í
byggingunni þegar þeir voru á leið-
inni í ráðstefnusal eftir að hafa
snætt hádegisverð með um 150 öðr-
um þjóðarleiðtogum. „Þeir tókust í
hendur og skiptust á nokkrum orð-
um,“ sagði embættismaðurinn.
Þetta er í fyrsta sinn sem Castro
á tal við bandarískan forseta, en
ríkin hafa átt í deilum í fjóra ára-
tugi. „Castro gekk til Clintons þeg-
ar hádegisverðinum lauk og þeir
sögðu eina eða tvær setningar,"
sagði bandarískur embættismaður.
Mótmæli flutningabflstjóra vegna bensínhækkana
Reuters
Franskir leigubflsljórar í Marseille mótmæla háu bensfnverði með því að aka hægt og stöðva þannig umferð.
Þeir krefjast þess að skattar á eldsneyti verði lækkaðir og njóta stuðnings bænda og fleiri stétta.
Eldsneytisskortur
víða í Frakklandi
Parfs. AP, AFP.
Gengislækkun
evrunnar
Þörf á
stuðningi
London, París, Berlín. Reuters, AFP, AP.
HUBERT Vedrine, utanríkisráð-
herra Frakklands, sagði í viðtali,
sem Financial Times bhti í gær, að
evran þyrfti meiri pólitískan stuðn-
ing til að auka trúverðugleika sinn á
mörkuðunum. Vedrine hvatti til um-
bóta innan Evrópusambandsins og
sagði það gerast „æ þunglamalegra í
núverandi mynd“. „Evran er skýrt
dæmi um þetta: tæknilega hefur hún
borið óviðjafnanlegan árangur, eins
og hagvöxturinn í álfunni sýnir, en
styrkja þarf pólitíska ásýnd hennar
til að verja trúverðugleika hennar á
mörkuðunum." Gera yrði umbætur
innan Evrópusambandsins áður en
aðildarríkjum yrði fjölgað, ella
myndi það verða að „lauslega sam-
ræmdu viðskiptasvæði“.
Gengi evrannar hefur lækkað
veralega gagnvart bandaríkjadollar
í vikunni og verðgildi hennar rýrnað
um fjórðung frá því að hún var tekin
upp í janúar 1999. Stjórnarandstæð-
ingar í Þýskalandi sögðu í gær að
Gerhard Schröder kanslari hefði
stuðlað að gengislækkuninni síðustu
daga með því að lýsa því yfir á mánu-
dag að hann hefði ekki áhyggjur af
lágu gengi evrannar þar sem það
stuðlaði að auknum útflutningi á
þýskum iðnvarningi.
Kanslarinn dró í land í gær og
sagði að gengið endurspeglaði ekki
efnahagslegan styrk Evrópu.
ELDSNEYTISSKORTS er nú víða
farið að gæta í Frakklandi í kjölfar
mótmæla flutningabflstjóra, bænda
og leigubflstjóra vegna hækkana á
eldsneytisverði sl. ár. Er eldsneyti
nú uppselt í stórborgunum Strass-
borg og Marseille og víða útlit fyrir
að flug muni raskast á næstunni.
Á flugvellinum í Lyon hefur þegar
orðið að fresta flugi nokkurra véla
vegna yfirvofandi eldsneytisskorts,
en bensín er víða uppselt í borginni.
Bensínstöðvar í öðram héruðum eru
þá margar orðnar eldsneytislausar
og keyra neytendur jafnvel til ná-
grannaríkjanna til bensínkaupa.
Flutningabflstjórar hindraðu í
gær umferð um 102 eldsneytis-
hreinsunar- og birgðastöðvar í land-
inu og bændur gerðu tilraun til að
stöðva umferð flutningabíla um
Ermarsundsgöngin. Lögregla stöðv-
aði þó þær aðgerðir áður en 20 trakt-
oram var komið fyrir við göngin. Að
sögn AP-fréttastofunnar tilkynntu
bændur í gær, eftir fund með Jean
Glavany, landbúnaðarráðherra
Frakklands, að þeir hefðu fullan hug
á að halda aðgerðum sínum áfram.
Að sögn Lionels Jospins, forsætis-
ráðherra Frakklands, verða engar
frekari málamiðlanir boðnar af hendi
ríkisstjómarinnar, sem á þriðjudag
bauð flutningabflstjóram skatta-
lækkun á eldsneyti sem nemur 3,5
krónum á lítrann í ár og tveimur
krónum á næsta ári. Segja franskir
flutningabílstjórar eldsneytishækk-
anir sl. árs nema um 40%.
Evrópuþingið
Klónun
fordæmd
Strassborg. Reuters.
EVRÓPUÞINGIÐ fordæmdi í
gær ákvörðun Breta um að
heimila klónun fósturvísa í
rannsóknarskyni. Akvörðunin,
sem er ekki bindandi, var
samþykkt með naumum
meirihluta af þinginu, 237 at-
kvæðum gegn 230. Sagði þing-
ið „klónun í lækningaskyni -
þar sem fósturvísar era klón-
aðir til læknisrannsókna -
óumflýjanlega fara út fyrir
þau mörk sem einkenndu
hefðbundnar rannsóknir."
I ályktun þingsins sagði enn
fremur að fjármuni
Evrópusambandsins (ESB)
mætti með engu móti nýta til
slíkra hluta. „Til þessa hefur
hver ábyrg manneskja talið
óviðunandi að klóna fósturvísa
manna hver sem ástæðan
væri,“ sagði Peter Liese, full-
trúi Kristilegra demókrata,
CDU, í ræðu sinni. Sakaði
hann Breta um að hafa með
þessu lagt granninn að minnk-
andi virðingu fyrir mannslíf-
inu.
MORGUNBLAÐIÐ 8. SEPTEMBER 2000