Morgunblaðið - 08.09.2000, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Opið hús
hjá sjúkra-
þjálfurum
ALÞJÓÐADAGUR
sjúkraþjálfara er í dag
8. september en Al-
þjóðasamtök sjúkra-
þjálfara, World Con-
federation for Physical
Therapy, voru stofnuð
þennan dag af 11
sj úkraþj álfarafélögum
víðs vegar að úr heim-
inum fyrir 49 árum.
í tilefni af þessum
degi og vegna 60 ára
afmælis Félags ís-
lenskra sjúkraþjálfara
á þessu ári munu
sjúkraþjálfarar víðs
vegar um landið hafa
Opið hús í dag þar sem fólki gefst
kostur á að heimsækja stofur
sjúkraþjálfara og sjúkraþjálfunar-
deildir á sjúkrastofnunum.
Sjúkraþjálfarar munu þá kynna
starfsemi sina, veita ráðgjöf og
fræðslu, bjóða upp á blóðþrýstings-
og þrekmælingar svo dæmi sú tek-
in um hvað verður í boði.
Félags íslenskra sjúkraþjálfara
varð aðili að Alþjóðasamtökum
sjúkraþjálfara árið 1963 eftir að
sjúkraþjálfun á íslandi varð löggilt
heilbrigðisstétt samkvæmt lögum
um sjúkraþjálfun frá árinu 1962.
Aðildarfélög eru nú orðin 84 talsins
og þar af eru 33 þeirra frá Evrópu.
Allt frá upphafi samtakanna hef-
ur meginmarkmið þeirra verið að
hvetja til að menntun og störf
sjúkraþjálfara séu í háum gæða-
flokki og stuðla að samskiptum og
upplýsingaflæði milli aðildarfélaga.
Samtökin hafa samþykkt stefnuyf-
irlýsingar á ýmsum sviðum sem
snúa að starfí sjúkraþjálfara og
heilbrigðiskerfínu, m.a um mennt-
un sjúkraþjálfara, gæðastaðla um
störf sjúkraþjálfunar, gæði þjón-
ustunnar, upplýst samþykki í
tengslum við meðferð, réttindi
barna og annarra skjólstæðinga
sjúkraþjálfara og stefnuyfírlýsingu
gegn pyntingum svo eitthvað sé
nefnt.
Mikilvægi rannsókna
í Alþjóðasamtökunum er lögð
rík áhersla á að hvetja til rann-
sókna í faginu og hafa þau staðið
fyrir alþjóðlegum
þingum sjúkraþjálf-
ara á 4 ára fresti þar
sem allar helstu nýj-
ungar og rannsóknir
í sjúkraþjálfun hvað-
anæva úr heiminum
eru kynntar.
í sjúkraþjálfun er
lögð áhersla á að geta
sannað gildi þeirrar
meðferðar sem veitt
er þannig að tryggt
sé að meðferðin sé
árangursrík. Sífellt
koma fram nýjar að-
ferðir og tæknivæð-
ing innan heilbrigðis-
kerfisins verður sífellt meiri.
Mikilvægt er að gleypa ekki við öll-
um nýjungum sem koma fram
gagnrýnislaust heldur er nauðsyn-
Alþjóðadagur
Við verðum sjálf að bera
ábyrgð á eigin heilsu,
segir Sigrún
Knútsdóttir, lifa
heilbrigðu lífí og
hreyfa okkur.
legt að geta sannað gildi þeirra áð-
ur en nýjar aðferðir og ný tæki eru
tekin í notkun.
Gildi hreyfingar í
forvörnum og heilsueflingu
Alþjóðasamtökin leggja áherslu
á að sjúkraþjálfun 21. aldarinnar
muni í síauknum mæli beinast að
að forvörnum og heilsueflingu til
að koma í veg fyrir sjúkdóma og
draga úr afleiðingum þeirra og
koma í veg fyrir álagseinkenni og
streitu sem fer sívaxandi með
auknum hraða í samfélaginu. Þetta
er í samræmi við stefnu Alþjóða
heilbrigðisstofnunarinnar, World
Health Organisation, og í samræmi
við stefnu heilbrigðisyfirvalda.
Aukin þekking og rannsóknir á
sviði heilbrigðisvisinda hafa leitt í
Sigrún Knútsdóttir
Jón Steinar Gunnlaugsson
Hæfasti
umsækjandinn
ÞAÐ hlýtur að vera keppikefli
hverrar þjóðar, að til starfa við
æðsta dómstól hennar veljist
þeir menn sem hæfastir geta
talist á sviði lögfræði. Dómstörf
þar hafa meiri þýðingu fyrir líf-
ið í landinu, heldur en önnur
lögfræðistörf að jafnaði hafa.
Ástæðan er sú, að dómar æðsta
dómstólsins fela í sér endanlega
úrlausn á því hverju sinni, hvað
teljist vera lög í landinu í því
efni sem um er fjallað. Dómar
hans hafa fordæmisgildi, þ.e.a.s.
fela í sér forspá um hvernig síð-
ari úrlausnir verði um sambæri-
leg úrlausnarefni.
Nú hefur verið skipaður til
dómaraembættis í Hæstarétti
Árni Kolbeinsson lögfræðingur,
sem án nokkurs vafa telst til
allra hæfustu lögfræðinga í
landinu. Hann tók á sínum tíma
hæsta lögfræðipróf, sem nokkru
sinni hefur verið tekið frá laga-
deild Háskóla íslands. Hann á
að baki afburða starfsferil í
Stjórnarráði íslands. Þar hefur
hann valist til ábyrgðarmestu
embætta og gegnt þeim með af-
brigðum vel. Þetta vita allir sem
til þekkja. Hann er að auki
gæddur mannkostum sem munu
nýtast honum til góðra verka í
nýju starfí. Þjóðin hlýtur að
fagna því, að menn á borð við
Árna Kolbeinsson skuli sækjast
eftir störfum við Hæstarétt. Að
þessu sinni sóttu aðrir mætir
lögfræðingar um embættið, sem
allir teljast hæfir til gegna því.
Það er ekki kastað rýrð á þá þó
að sagt sé að hafið sé yfir aila
gagnrýni að skipa Árna Kol-
beinsson. Þar var sá hæfasti
valinn. Ég óska honum velfarn-
aðar í vandasömu starfi.
Höfundur er hœstaréttarlög-
maður.
ljós gildi hreyfingar sem einn
grundvallarþátturinn í forvörnum
og heilsueflingu og sífellt meiri
áhersla er lögð á að einstakling-
urinn taki sjálfur ábyrgð á eigin
heilsu.
Kjarninn í hugmyndafræði og
starfi sjúkraþjálfara byggist á
hreyfingu en grundvallarskilyrði
heilsu og vellíðunar er að geta
hreyft sig. Hreyfing er háð sam-
hæfðri stjórnun á starfsemi líkam-
ans og samspili vöðva og liða. Sál-
fræðilegir, félagslegir og umhverf-
isbundnir þættir hafa einnig áhrif á
hreyfingu.
Sjúkraþjálfun beinist að hreyfi-
þáttum og hreyfigetu einstaklings-
ins og í meðferð beina sjúkraþjálf-
arar sjónum sínum að öllum þeim
þáttum hreyfinga sem hér voru
nefndir.
Vegna þekkingar sinnar á
mannslíkamanum, hreyfingu og
þjálfun gegna sjúkraþjálfarar mik-
ilvægu hlutverki í forvörnum og
heilsueflingu og geta þeir leiðbeint
og gefið ráð um hvernig koma megi
í veg fyrir álagseinkenni og hvern-
ig við eigum að hreyfa okkur til að
viðhalda heilsu okkar og vellíðan.
Tökum ábyrgð á eigin heilsu
Á opnu húsi hjá sjúkraþjálfurum
í dag gefst fólki tækifæri til að
kynnast starfi sjúkraþjálfara og fá
ráð og leiðbeiningar um hvað er til
ráða til að bæta heilsuna og auka
vellíðan. Ég hvet fólk til að notfæra
sér þetta tækifæri.
Opnunartími og hvað er í boði á
hverjum stað var auglýst í Morg-
unblaðinu fimmtudaginn 7. sept-
ember.
Þrátt fyrir allar leiðbeiningar og
góð ráð til að viðhalda heilsu og
vellíðan er það undir sjálfum okkur
komið hvernig til tekst. Ráðin duga
skammt ef við förum ekki eftir
þeim. Við verðum sjálf að bera
ábyrgð á eigin heilsu, lifa heil-
brigðu lífi og hreyfa okkur.
Höfundur er formaður Félags ís-
lenskra sjúkraþjálfara og 2. varafor-
maður í stjórn Evrópudeildar Al-
þjóðasamtaka sjúkaþjálfara.
vormn gegn nutimanensuKvmum,
svo sem hjarta- og æðasjúkdómum,
offitu og sykursýki. Heilsurækt bæt-
ir einnig táp og fjör manna með
sterkari sjálfsmynd og meiri orku
fyrir bæði leik og störf. Þannig verð-
ur starfsmaður sem er í góðu líkam-
legu formi dýrmætari fyrirtæki sínu
auk þess sem hann verður hæfari til
að njóta samvista við fjölskyldu og
vini í frítíma sínum.
Margir gætu nú haldið að þetta
séu orðin tóm og einvörðungu ætluð
sem auglýsing af hálfu heilsuræktar-
stöðvar. Þessu fer víðsfjarri. Ára-
tuga rannsóknir (Organizational
Behavior) í læknisfræði og vinnu-
vistfræði (ergonomics) hafa sýnt
það. Stjórnendur stórfyrirtækja í
Bandaríkjunum hafa áttað sig á gildi
heilsuræktar í beinhörðu fjármagni
sem þeir spara í veikindadögum og
með aukinni framleiðni. Þá er ótalið
hvernig vinnustaðarandi eflist sem
og sjálfsmynd hvers og eins starfs-
manns. Japanir hafa einnig viður-
kennt gildi heilsuræktar fyrir hinn
vinnandi mann og þar í landi er
heilsuræktarhefðin fyrir svokölluð-
um hléæfingum um hálfrar aldar
gömul. Vert er að átta sig á því að
hléæfingar eru góðar til þess að
liðka skrokkinn en duga ekki sem
heilsurækt einar og sér. Meira þarf
til þess að byggja upp þrek og þol.
Heilsurækt verður að fela í sér
styrktarþjálfun fyrir vöðva, þolþjálf-
un fyrir hjarta og lungu svo og lið-
leikaþjálfun. Einungis með slíkum
fjölbreytiieika í þjálfun kemst líkam-
inn í form.
Það er kominn tími til þess að ís-
lenskir stjórnendur átti sig þá því að
það er búið að finna upp hjólið!
Heilsurækt er öllum nauðsynleg,
ungum sem öldnum. Ekki síst er hún
gagnleg fyrir hinn vinnandi mann
sem þarfnast þess að losna úr viðjum
þreytu og orkuleysis en þar er
heilsurækt tilvalin leið.
Ásta Hrönn er framkvæmdastjóri
World Class, Akureyri. Elías er
menntaskólakennari, þjálfari World
Clnss.
Vel heppnuð
fj ölskylduhátíð
FJÓRÐA unglinga-
landsmót UMFÍ var
haldið á Tálknafirði,
Bíldudal og Patreks-
firði um verslunar-
mannahelgina. Ymsum
þótti það bjartsýni að
halda mótið um þessa
mestu ferða- og útihá-
tíðahelgi ársins og
töldu að þátttaka yrði
e.t.v. ekki mikil þar
sem margs konar
skemmtanir og útihá-
tíðir væru í boði víðs
vegar um landið á sama
tíma. Guðjón
Annað kom á daginn, Guðmundsson
þátttaka var feikigóð
og hátt í eitt þúsund keppendur
mættu til leiks auk mikils fjölda for-
eldra og forráðamanna og töldu
heimamenn að allt að þrjú þúsund
Landsmót
Góð íþróttaaðstaða og
öflugt íþróttastarf, segir
Guðjón Guðmundsson,
skipta miklu máli fyrir
byggðir landsins.
manns hefðu heimsótt svæðið þessa
þrjá mótsdaga. Unglingalandsmótið
varð því að vel heppnaðri fjölskyldu-
hátíð.
Ungmennafélagið Hrafna-Flóki
annaðist framkvæmd mótsins sem
var feikilega vel undirbúið og tókst í
alla staði vel, bæði keppni í einstök-
um íþróttagreinum og margháttaðri
afþreyingu og skemmt-
unum fyrir unga sem
aldna.
Björn Bjarnason
menntamálaráðherra
beitti sér fyrir því að
verulegu fjármagni var
veitt til uppbyggingar
og endurbóta íþrótta-
mannvirkja á Tálkna-
firði og í Vesturbyggð á
síðasta ári. Þetta fjár-
magn auk mikillar
vinnu og framlags
heimamanna hefur
skapað framúrskarandi
íþróttaaðstöðu á svæð-
inu sem að sjálfsögðu
er ekki aðeins til afnota
fyrir eitt unglingalandsmót heldur
ætluð til íþróttaiðkana og félags-
starfs yngri sem eldri á ókomnum
árum.
Það hefur verið sýnt fram á það
með viðamiklum könnunum að
íþróttir og félagsstarf er mikilvægur
þáttur í þroskaferli barna og ung-
menna og margvíslegum forvömum.
Ekki má heldur gleyma ánægjunni
sem fylgir íþróttaiðkun fyrir börn og
unglinga en umbun þeirra er meðal
annars fólgin í leikgleðinni sem
sprettur af því að takast á við við-
fangsefnin, ná meiri leikni, bæta ár-
angur sinn og efla líkamlegt atgervi
sitt. Þess vegna skiptir góð íþrótta-
aðstaða og öflugt íþróttastarf miklu
máli fyrir byggðir landsins.
Það er ástæða til að óska þeim sem
stóðu að undirbúningi og fram-
kvæmd unglingalandsmótsins til
hamingju með vel heppnað mót.
Höfundur er alþingismaður og for-
maður iþróttanefndar ríkisins.
Heilsurækt -
símenntun
Ásta Hrönn
Björgvinsdóttir
TILEFNI þessarar
greinar er vika sí-
menntunar sem hefur
yfirskriftina „Mennt-
un er skemmtun“.
Heilsurækt er einn
þeirra þátta sem
stjórnendur fyrir-
tækja ættu að líta til
sem hluta símennt-
unar starfsmanna.
Hvers vegna? gætu
einhverjir velt fyrir
sér núna.
Við sitjum jú öll
uppi með vitneskju
um að hverjum og
einum sé hollt að
hreyfa sig og borða
holla fæðu. Færri vita hvernig á að
bera sig að þessu og þar kemur þátt-
ur heilsuræktarstöðvanna sem
stjórnenda fyrirtækja til sögunnar.
Þannig er að fyrir um hálfri öld
kröfðust flest öll störf töluverðs
líkamlegs erfiðis. Eins var bílaeign
ekki almenn og almenningssam-
göngur strjálari. Því hreyfðu menn
sig meira en í dag. Flest störf í dag
eru kyrrsetustörf sem krefjast
einskis af fólki líkamlega. Sum krefj-
ast þó hreyfingar en eni þá oft það
einhæf að þau valda álagsmeiðslum
hjá starfsmönnum. Hér má nefna
sem dæmi eymsli í öxlum, baki, milli-
rifjagigt, eymsli í úlnlið og margt
fleira. Afleiðingin er sú að starfsfólk
fyrirtækja nú til dags er oft mjög illa
á sig komið líkamlega. Það er þjakað
af ýmsum líkamlegum, sálfræðileg-
um og félagslegum kvillum sem
stafa beinlínis af hreyfingarleysi.
Einfalt er að sjá að slík kyrrseta
eða einhæfni í starfi kemur niður á
framleiðni fyrirtækisins í formi slæ-
legra afkasta starfsmanna, verri
færni sökum þrekleysis og fjarveru
frá vinnu sökum veikinda. Nútíma-
stjórnandinn veit að stór hluti auðs
Elías
Kristjánsson
fyrirtækis hans er fólginn í mann-
auði þess og færni starfsmannanna.
Þess vegna ætti stjórnandanum að
HreyfingaHeysi
Starfsfólk fyrirtækja
nú til dags, segja
Asta Hrönn
Björgvinsdóttir og
Elías Kristjánsson,
_____er oft mjög
illa á sig komið
líkamlega.
vera ljóst að eitt af þvi sem símennt-
un starfsmannsins þarf að fela í sér
er heilsurækt.
Eins og hér hefur verið lýst njóta
bæði stjómandinn og starfsmaður-
inn góðs af reglubundinni heilsu-
rækt. Þetta má einnig skoða í ljósi
þess að heilsurækt er ein besta for-