Morgunblaðið - 12.09.2000, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Stofnun Palestínuríkis
frestað um tvo mánuði
Gaza. Reuters, AFP.
ÞING Frelsissamtaka Palestínu,
PLO, ákvað á sunnudag að fresta því
að lýsa yflr stofnun sjálfstæðs Pal-
estínuríkis í að minnsta kosti tvo
mánuði í von um að friðarviðræður
við ísraela bæru árangur.
Stjórnvöld í Israel og Bandaríkj-
unum fögnuðu ákvörðuninni, sem
dregur úr líkunum á blóðugum átök-
um, þótt þau væru ekki mjög vongóð
um að viðræðurnar bæru árangur á
næstunni. ísraelsstjórn hafði hótað
að innlima hernumin svæði á Vestur-
bakkanum ef Palestínumenn lýstu
einhliða yflr stofnun sjálfstæðs ríkis.
„Við höfum ákveðið að gefa friðn-
um annað tækifæri," sagði Sakher
Habash, sem á sæti á palestínska
þinginu. Saeb Erekat, einn af samn-
ingamönnum Palestínumanna, sagði
að búist væri við að friðarviðræðurn-
ar hæfust í dag og stæðu í fjórar til
fímm vikur.
Yasser Arafat, leiðtogi Palestínu-
manna, fór í gær frá New York, þar
sem hann sat leiðtogafund Samein-
Mayahöll
finnst í
Guatemala
Guatemalaborg. AP.
RUSTIR eins mikilvægasta verslun-
arstaðar mayaindiana voru hunsuð
af fræðimönnum jafnt sem ræningj-
um í hátt í heila öld þar sem fátt
benti til þess að staðurinn geymdi
dýra muni. Þó hof og grafhýsi hafi
verið af skomum skammti í Canc-
uen í Guatemala, var staðurinn engu
að síður einn helsti verslunarstaður
maya frá því á fjórðu öld f.kr. og í
ein 1.200 ár þar á eftir.
Á máli maya merkir Cancuen
staður höggormsins og var það aust-
urríski ævintýramaðurinn Tobert
Maler sem fyrst fann Cancuen árið
1905. Fundur Malers þótti þó ekki
merkari en svo að Cancuen fékk að
liggja óhreyfður þar til nýlega að
fræðimenn frá Bandaríkjunum og
Guatemala hófu uppgröft á svæðinu.
„Við byijuðum að vinna að upp-
greftri við það sem við töldum vera
litla höll, hluta mayabyggðar," sagði
Arthur Demerest, fomleifafræðing-
ur við Vanderbilt-háskólann í
Bandaríkjunum og forsvarsmaður
leiðangursins. „Það sem við fundum
var höll, tuttugu sinnum stærri en
við bjuggumst við og merkur versl-
unarstaður maya sem hafði legið í
gleymsku í næstum 100 ár.“
uðu þjóðanna, og
háttsettur palest-
ínskur embættis-
maður sagði að
hann myndi hafa
viðkomu í Kaíró
til að ræða friðar-
umleitanirnar við
Hosni Mubarak
E gyptalandsfor-
Yasser Arafat geta
Arafat hafði hótað því að lýsa yfir
stofnun sjálfstæðs ríkis á morgun,
13. september, þegar fresturinn til
að ná endanlegum friðarsamningi
átti að renna út. Hann tók þó að lok-
um það ráð að láta þingið um að taka
ákvörðun í málinu.
Þingið samþykkti síðan að koma
aftur saman 15. nóvember til að
ræða stofnun sjálfstæðs ríkis og
mæltist til þess að lokaundirbúningi
sjálfstæðis yrði lokið fyrir þann tíma.
Arafat lýsti yfír stofnun sjálfstæðs
ríkis 15. nóvember 1988 þegar hann
var í útlegð í Algeirsborg og áður en
Undir þykku lagi moldar og laufs
á skógarbotninum lá Cancuen. Höll-
in ein var 25.000 fm að stærð, með
veggstuðlum og þijár hæðir, hver
með um 20 m lofthæð, og 170 her-
bergjum, og telst hún eitt það til-
komumesta mayamannvirki sem
fundist hefur.
„Borg sem var eingöngu reist sem
hann varð forseti Palestínumanna.
Gadi Baltiansky, talsmaður Ehuds
Baraks, forsætisráðherra ísraels,
fagnaði ákvörðuninni og sagði að
Palestínumenn hefðu frestað yfírlýs-
ingunni vegna þrýstings vestrænna
ríkja. P. J. Crowley, talsmaður þjóð-
aröryggisráðs Bandaríkjanna, sagði
að búist hefði verið við ákvörðun Pal-
estinumanna eftir fund Clintons með
Arafat og Barak í New York í vik-
unni sem leið.
Litlar líkur á samkomulagi
Hvorki hefur gengið né rekið í
friðarviðræðunum vegna deilna um
framtíð Jerúsalemborgar og rétt
palestínskra flóttamanna til að snúa
aftur til fyrri heimkynna sinna. Deil-
urnar urðu til þess að friðarviðræður
Arafats, Baraks og Clintons í Camp
David í júlí fóru út um þúfur og litlar
líkur eru taldai1 á að samkomulag ná-
ist á næstunni.
Talið er að staða Arafats heima
fyrir veikist ekki verulega þrátt fyrir
verslunarstaður í stað þess að vera
ætluð fyrir trúarathafnir var
óspennandi í augum margra fræði-
manna og ræningjum einskis virði,“
sagði Demerest. Hann kvað fræði-
menn ekki vissa um hve margir
kaupmenn hefðu stundað viðskipti í
Cancuen, en þó væri talið að borgin
hafi laðað til sín þúsundir frá nálæg-
þá ákvörðun að fresta sjálfstæðisyf-
irlýsingunni. Hann á hins vegar á
hættu að missa tiltrú Palestínu-
manna ef hann dregur það frekar að
lýsa yfir sjálfstæði, einkum vegna
þess að þetta er í annað sinn sem
hann frestar framkvæmdinni.
Tvær róttækar hreyfingar Pal-
estínumanna, DFLP og PFLP,
gagnrýndu ákvörðun palestínsku
leiðtoganna í gær. „ísraelar vilja að
stofnað verði óvopnað Palestínuríki
sem hafi ekki rétt til að undirrita
varnarsamninga við arabísku grann-
ríkin, auk þess sem réttur pal-
estínskra flóttamanna til að snúa
heim verði afnuminn,“ sagði Nayef
Hawatmeh, leiðtogi DFLP.
Ovissan í stjórnmálum Israels
dregur einnig úr líkunum á því að
samkomulag náist. Stjórn Baraks
missti þingmeirihluta sinn fyrir við-
ræðurnar í Camp David og andstæð-
ingar hennar ætla að knýja fram
kosningar þegar þingið kemur sam-
an í október.
um byggðum, m.a. Tikal, sem var
meðal stærstu verslunarstaða maya.
Það voru myndleturstákn á mun-
um er fundust á verslunai'stöðunum
Tikal og Dos Pilas, sem leiddu
fræðimenn á sporið. Á mununum er
minnst á Cancuen og þann valda-
mikla höfðingja sem þar sat á fjórðu
öld f.Kr., Tah Chan Wi.
Páfinn
sagður
hafa fram-
ið „sær-
ingu“
Vatíkanið. AP, The Daily Telegraph.
AÐ SÖGN ítalska dagblaðsins
II Messaggero brá Jóhannes
Páll páfí sér í gervi særinga-
manns og reyndi að hrekja á
brott illa anda er tekið höfðu
sér bólfestu í unglingsstúlku
sem sótti messu í Páfagarði í
síðustu viku.
Blaðið hefur eftir séra
Gabriele Amorth, helsta „sær-
ingamanni" Páfagarðs, að
stúlkan hafí byrjað að „æpa
ókvæðisorð með djúpri
röddu“ við athöfnina á Péturs-
torginu. Verðir hafí reynt að
róa hana niður, en hún hafi
sýnt „yfirnáttúrulegan styrk“
er hún hrinti þeim frá sér.
Biskup hafí verið kallaður til,
en stúlkan hafi „móðgað hann,
muldrað ótengdar setningar
og talað framandi tungum".
Þá mun páfínn hafa verið lát-
inn vita. Hann er sagður hafa
ekið til stúlkunnar á vagni
sínum, dvalið hjá henni í hálfa
klukkustund og reynt að særa
út þá illu anda sem tekið
höfðu sér bólfestu í henni.
Samkvæmt frásögn blaðs-
ins hafði blessunin þó ekki til-
ætluð áhrif á stúlkuna og að
sögn séra Amorths heyrðist
rödd Satans „hlæja hæðnis-
lega innan úr henni“ þegar
páfinn reyndi að hrekja hann
á brott.
„Djöfullinn kemur
til Páfagarðs"
Frétt II Messaggero var
birt undir fyrirsögninni „Djöf-
ullinn kemur til Páfagarðs".
Þar kemur fram að stúlkan,
sem er 19 ára, hafí verið
„haldin illum öndum“ frá 12
ára aldri, eftir að einhver
lagði á hana bölvun vegna hat-
urs á foreldrum hennar. For-
eldrarnir munu hafa komið
með hana til messunnar á Pét-
urstorginu í von um að bless-
un páfans aflétti bölvuninni.
Haft er eftir séra Amorth
að þetta hafi verið í þriðja
sinn sem Jóhannes Páll páfi
hafi framið „særingu", en Pá-
fagarður gaf á síðasta ári út
endurskoðaðar leiðbeiningar
um hvernig ætti að hrekja illa
anda á brott. Var þar lögð
áhersla á að öfl „hins illa“
væru sterk í heiminum og að
djöfullinn væri vissulega til.
Fomleifafræðingar vinna að uppgreftri við þriggja hæða Maya-höll á fornum verslunarstað í Guatemala.
Austurrrkismenn krefjast þess að tilmæli „vitringanna“ komist tafarlaust í framkvæmd
París, Vín. AP, AFP.
Aðgerðunum jafn-
vel hætt í dag
PIERRE Moscovici, Evrópumála-
ráðherra Frakklands, sagði aðpurður
í gær, að búast mætti við því að hinar
pólitísku einangrunaraðgerðir sem
fjórtán aðildarríki Evrópusam-
bandsins (ESB) hafa beitt það fimm-
tánda, Austurríki, sl. sjö mánuði, yrðu
jafnvel lýstar úr sögunni innan sólar-
hrings.
Þriggja manna sérskipuð nefnd á
vegum ESB birti á fóstudag niður-
stöður könnunar sinnar á réttmæti
einangrunaraðgerðanna, sem efnt
var til á sínum tíma í mótmælaskyni
við að hinn umdeildi Frelsisílokkur
(FPÖ) fengi aðild að ríkisstjóm Aust-
urríkis. Sögðu nefndarmenn aðgerð-
imar hafa öfug áhrif og mæltust til
þess að þeim yrði hætt hið fyrsta.
Brezk stjómvöld sögðust í gær
reiðubúin til að hætta aðgerðunum,
en þau biðu þess að Frakkar, sem
gegna formennsku í ráðherraráði
ESB þetta misserið, mótuðu tillögu
um samræmd viðbrögð ríkjanna 14.
Poul Nyrup Rasmussen, forsætis-
ráðherra Danmerkur, kallaði eftir því
á sunnudag, að aðgerðunum yrði
hætt tafarlaust.
Moscovici tjáði blaðamönnum í
París í gær, að samráð væri í gangi
milli ríkisstjórna ríkjanna 14, sem
sameiginlega hafa staðið að aðgerð-
unum. Ákvörðunar væri að vænta
fljótlega. Spumingu eins írétta-
mannsins um hvort ákvörðunar væri
að vænta innan sólarhrings svaraði
ráðherrann á þá leið, að það myndi
vera nærri lagi. Samráðið væri í
gangi og ætti ekki að taka langan
tíma.
„Hvað svo sem ríkin 14 ákveða er
þetta ekki spuming um að veita
Frelsisflokknum syndaaflausn,"
sagði Moscovici og tók fram, að í
skýrslu „vitringanefndarinnar“ væri
felldur „mjög neikvæður dómur“ yfir
flokknum.
Frakkar sakaðir um hik
Austurrískir stjómmálaleiðtogar
ítrekuðu í gær kröfuna um að ein-
angrunaraðgerðunum yrði aflétt hið
snarasta. Yrði einhver frekari seink-
un á því bæru Frakkar einir ábyrgð á
því.
Thomas Klestil, forseti Austurrík-
is, tjáði Vínarblaðinu Der Kurier að
hinn franski starfsbróðir sinn, Jacq-
ues Chirac, gæti aflýst aðgerðunum
„með fáeinum símtölum á mánudag."
Niðurstöður skýrslunnar væru ótví-
ræðar, vel rökstuddar og trúverðug-
ar. „Ráðamenn þrettán aðildarríkja
hafa tjáð mér umbúðalaust, að þeir
séu hlynntir því að einangrunarað-
gerðunum verði hætt á stundinni,"
sagði Klestil.
Wolfgang Schussel, kanzlari Aust-
urríkis, sagði í dagblaðinu Der Stand-
ard að „vitringaskýrslan" byði upp á
„tækifæri fyrir ríkin 14 til að draga
lærdóm af hinum vanhugsuðu, ýktu
aðgerðum og segja: ’Við erum öll í
svipaðri stöðu, við eigum öll við svip-
uð vandamál að stríða vegna innflytj-
enda, vegna flóttamanna, með félags-
lega aðlögun."
Austurrísk dagblöð voru gagnrýn-
in í garð Frakka, sem þau sögðu sýna
hik og ráðleysi vegna hinna óvænt af-
dráttarlausu tilmæla „vitringanna".
Die Presse sagði til að mynda í fyrir-
sögn: „Nærri allir vilja binda enda á
aðgerðimar - eingöngu París hikar.“
Segir blaðið Chirac taka á sig mikla
ábyrgð, aflétti hann ekki aðgerðunum
strax. Og afleiðingarnar, sem yrðu þá
líka á hans ábyrgð, gætu orðið slæm-
ar, ekki sízt fyrir evruna, sem Danir
kjósa um í lok þessa mánaðar.
„Austurrílds-aðgerðirnar hafa aug-
ljóslega dregið enn frekar úr fylgi
Dana við evruna, og voru þeir þó
tvístígandi fyrir. Líkum er leitt að því
að verði aðgerðunum ekki hætt aukist
mjög hættan á því að Danir hafni evr-
unni - og gengi hennar muni þar með
falla enn frekar,“ skrifar Die Presse.
„Chirac er ekki yfirvaldboðari
Evrópu,“ klykkir æsifréttablaðið
Neue Kronen-Zeitungút með.