Morgunblaðið - 12.09.2000, Blaðsíða 48

48 ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
BRYNDÍS
ZOEGA
+ Bryndís Zoega,
fv. forstððukona
Drafnarborgar í
Reykjavík, fæddist
7. júlí 1917. Hún lést
á hjúkrunarheimil-
inu Skjóli laugar-
daginn 2. september
síðastliðinn. For-
eldrar: Geir G.
Zoega vegamála-
stjóri, f. 28. septem-
M ber 1885 í Reykja-
vík, d. 4. janúar
1959, og Hólmfríður
Zoega, húsmóðir, f.
5. maí 1894 í Reykja-
vík, d. 8. júlí 1982. Systkini Bryn-
dísar: Helga tvíburasystir henn-
ar, d. 10. september 1932; Geir
Agnar framkvæmdastjóri, f. 8.
júní 1919, kvæntur Kristínu
Zoega; Gunnar endurskoðandi, f.
7. mars 1923, kvæntur Hebbu
Herbertsdóttur; Áslaug, ritari f.
19. janúar 1926, var gift Gunn-
laugi Pálssyni arkitekt, d. 14. júlí
1983 og Inga, kennari, f. 19. nóv-
ember 1927, var gift Jóni Magn-
ússyni skrifstofu-
stjóra, d. 15. ágúst
1972.
Bryndís lauk leik-
skólakennaraprófi
frá Fröbel Hejskole
í Kaupmannahöfn
vorið 1939. Hún rak
leikskóla í Reykja-
vík 1941-1942 og
veitti forstöðu sum-
ardvalarheimili
Rauða krossins í
Stykkishólmi tvö
sumur á stríðsárun-
um, var forstöðu-
kona á vistheimilinu
Vesturborg 1939-1940, starfaði á
ýmsum leikskólum Sumargjafar í
Reykjavík 1942-1950 og var for-
stöðukona Drafnarborgar 1950-
1992, þar til að hún lét af störfum
vegna aldurs. Bryndís var virkur
þátttakandi í starfi KFUK. Hún
var sæmd riddarakrossi hinnar
íslensku Fálkaorðu árið 1994.
Utför Bryndísar fer fram frá
Neskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
M' Bryndís, móðursystir mín, var
sjálfstæð og sérstök kona. Ekki er
hægt að segja að hún hafi farið al-
faraleið í lífi sínu heldur lifði hún því
á eigin forsendum. Bílpróf Bryndís-
ar á efri fullorðinsárum kom mörg-
um í opna skjöldu en framtak henn-
ar sýndi vel hvað í hana var spunnið.
Hún hafði ætíð áhuga á því sem við
bömin vorum að gera og spurði
margs um leiki okkar og nám. Enda
má segja að ævistarf hennar hafí
verið helgað börnum. Bryndfs átti
ekki börn sjálf en með sanni má
- x: segja að mörg börn hafi átt Bryn-
dísi. Hún fylgdist vel með sínum
bömum eftir að leikskólagöngu
þeirra lauk og oft hafði hún á orði að
eiginleikar mannanna kæmu fram
strax í frumbernsku.
Tækifærisgjafir Bryndísar til
okkar barnanna í fjölskyldunni vom
stundum óvenjulegar. Hún var svo
sem ekki alltaf að hafa fyrir því að
pakka þeim inn enda stundum ekki
hægt. Mér er það minnisstætt þeg-
ar hún gaf mér vikudvöl í Vatna-
skógi í fermingargjöf enda dvöl þar
einsog himnaríki fyrir unga stráka.
Þegar dró að giftingu minni og
Kristínar spurði Bryndís hvort ekki
yrði söngur í kirkjunni. Við sögðum
, sem var að það væri enn ekki frá-
gengið og ekki þurfti að orðlengja
það frekar, Bryndís gaf okkur söng-
inn í brúðkaupsgjöf. Og söngurinn
setti svo sannarlega svip á athöfnina

h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
Erfisdrykkjur
P E R L A N
Sími 562 0200
H
H
H
TITTIIIIIIIII11'
og Maístjarnan, sem Bryndís sjálf
taldi reyndar ekki alveg við hæfi,
hljómaði síðan fagurlega svo undir
tók í kirkjunni þennan sólríka maí-
dag. Megi minningin um Bryndísi
lengi lifa.
Helgi Gunnlaugsson.
Mig langar að kveðja Bryndísi
með nokkrum orðum því við vorum
vinkonur næstum alla ævina.
Tvíburarnir Helga og Bryndís
áttu heima rétt hjá mér, þær voru
dætur Hólmfríðar og Geirs G.
Zoega vegamálastjóra, Túngötu 20.
Ég lék mér stundum við þær. Ég
man eftir bolludeginum þegar við
vorum 10 ára, þá hitti ég þær við
Uppsali, neðst við Túngötu, þær
voru að koma frá því að flengja afa
sinn og höfðu fengið peninga fyrir
sem mér þótti áhugavert. Við geng-
um upp Túngötuna og þegar við
komum að Túngötu 20 sagði Helga,
ég er búin að ganga blindandi upp
alla götuna; þá gall við í Bryndísi
með dálitlum þjósti, ég gekk blind-
andi upp alla götuna líka. Þær voru
ekki eineggja tvíburar en samt
svona nánar. Helga var öll í móður-
ætt en Bryndís í föðurætt. Við urð-
um vinkonur strax í fyrsta bekk í
gagnfræðaskóla, þær 14 ára og ég
13 ára. Helga var dúxinn í bekknum
og afskaplega dáð af öllum en Bryn-
dís þótti myndarleg. Hún Helga er
svo fríð og gáfuð en Bryndís, þú ert
nú bara myndarleg, það var við-
kvæðið og Bryndís þoldi ekki orðið
myndarleg, hún heyrði það svo oft í
svolítið neikvæðri merkingu.
Helga veiktist af berklum um
sumarið og dó 10. september 1932,15
ára gömul. Þetta var gríðarlegt áfall
fyrir fjölskylduna en ég held að eng-
inn, hvorki við né aðrir, hafi hugsað
mikið um Bryndísi á þessum tíma.
Hún kom ein í skólann um haust-
ið. Þær höfðu alla tíð verið saman í
herbergi og gert allt saman. Hún
var ein með sínar hugsanir og okkur
fannst hún einhvern veginn ruglast
eftir þessa lífsreynslu, það tók hana
mörg ár að ná sér.
Bryndís lauk leikskólakennara-
prófi frá Fröbel Höjskole í Kaup-
mannahöfn vorið 1939. Hún rak leik-
skóla í Reykjavík 1941-42, veitti
forstöðu sumardvalarheimilis
Rauða krossins í Stykkishólmi tvö
sumur á stríðsárunum, var for-
stöðukona á vistheimilinu Vestur-
borg 1939-40, starfaði á ýmsum leik-
Persónuleg þjónusta
Höfum undirbúið og séð um útfarir
fyrir landsmenn í 10 ár.
Sími 567 9110 & 893 8638
www.utfarir.is utfarir@utfarir.is
Rúnar Geirmundsson Sigurður Rúnarsson
útfararstjóri útfararstjóri
skólum Sumargjafar í Reykjavík
1942-50 og var forstöðukona Drafn-
arborgar 1950-92, að hún lét af störf-
um vegna aldurs. Hún var sæmd
riddarakrossi hinnar íslensku
Fálkaorðu árið 1994.
Ég held að Bryndís hafi verið
fyrsta sérmenntaða fóstran á Is-
landi.
Þórhildur Ólafsdóttir lærði og út-
skrifaðist á sama tíma frá Svíþjóð
en byrjaði aðeins seinna að vinna.
Ég man nú fátt frá þessum árum,
nema þegar hún hóf störf í Vestur-
borg. A þeim stað var ekki til neitt
af neinu svo Bryndís fór í kjallarann
hjá foreldrum sínum og sótti þar allt
nýtilegt, rúm og rúmfatnað og
margt annað og það var talsvert því
þau höfðu verið sex systkinin og
margt komið í geymslu. Þetta þótti
Bryndísi alveg sjálfsagt og svo var
ekki talað meira um það.
Það var gaman að vera með
Bryndísi alla tíð, hún var fyndin og
skemmtileg.
Hún gat verið snögg upp á lagið
og átti það til að hverfa þegar mað-
ur var að tala við hana úti á götu.
Stundum gleymdi hún að koma í
boð og sagði þá bara, mér bauðst
annað betra. Og það var auðvelt að
fyrirgefa henni. Það var einhver af-
neitun á sjálfri sér í henni, fyrr á ár-
um, og ég set það allt í samband við
missi Helgu. A þeim árum var hún
heldur kærulaus í klæðaburði, átti
góð föten hugsaði lítið um hvernig
hún bar þau.
Einu sinni var hjá mér kona sem
sagði við hana að eitthvað mætti
fara betur á henni, því svaraði
Bryndís og sagði: „hún þekkir mig
ekki, þessi“. Með árunum varð hún
mildari og borgaralegri. Hún var
smekkleg í fatavali og fór að hugsa
meira um útlitið. Hún var afskap-
lega gestrisin, átti fallegt heimili og
marga vini.
Bryndís var mjög trúuð og tók
þátt í trúmálum alla tíð og átti
marga trúfélaga.
Eftir sjötugt gerði hún sér lítið
fyrir og tók bílpróf, keypti sér bíl og
ók um eins og ekkert væri. Margir
trúðu ekki á þennan ráðahag henn-
aren hún ók í þó nokkur ár. Það hef-
ur sjálfsagt hjálpað henni mikið að
hún hafði alla ævi ferðast um á hjóli
og kunni allar reglur vel. Hún kom
mjög oft til mín á þessum árum
meðan hún átti bílinn og aldrei kom
neitt fyrir hana.
Fyrir þremur árum varð Bryndís
fyrir slysi, fótbrotnaði illa. Þetta
slys varð til þess að hún var að
mestu leyti á spítölum eftir það. Þá
naut hún frábærrar umönnunar Ás-
laugar systur sinnar.
Lífsstarf Bryndísar var að sinna
börnum og þar átti hún sér fáa ef
nokkra sína líka. Hún talaði aldrei
niður til barna, talaði mikið við
börn, mikið meira en við foreldrana
og alltaf sem jafningja: gat jafnvel
tekið þátt í prakkarastrikum þeirra
ef svo bar undir. Ég hef talað við
nokkra fullorðna sem voru hjá henni
sem böm, þau elska hana öll og
minnast hennar með þakklæti. Hún
var mannþekkjari meiri en aðrir og
það stóð allt þegar börnin uxu úr
grasi, alltaf komu þeir eiginleikar
fram sem Bryndís hafði sagt fyrir.
Hún var ekki lík neinni annarri
fóstru og var eins og trúnaðarmaður
barnanna.
Ég á Bryndísi margt að þakka,
ekki síst veru mína á Þingvöllum í
sumarhúsi fjölskyldunnar. Það var
gaman að kanna Skógarkotshelli,
klifra bak við Öxarárfoss og fara
með matinn í gjána sem var ísskáp-
ur þess tíma.
Bryndís og hennar fólk veitti mér
skemmtilegri æsku en annars hefði
verið.
Við Anna Þórarinsdóttir erum nú
orðnar einar eftir af vinahóp æsku-
áranna.
Vertu kært kvödd, Bryndís mín.
Auður Laxness.
Mig langar til að minnast föður-
systur minnar, Bryndísar Zoéga
forstöðukonu, sem lést aðfaranótt
laugardagsins 2. september eftir
langa sjúkdómslegu. Henni hafði
verið kippt úr hinu daglega lífi fyrir
þremur árum og síðan verið á
sjúkrastofnunum. Það er gott að
hún skuli nú hafa fengið langþráða
hvfld.
Bryndís var brautryðjandi og
frumherji á sínu sviði. Hún var
fyrsta menntaða fóstran hér á landi
og rak sitt eigið barnaheimili við
Amtmannsstíg um nokkurt skeið.
Hún var forstöðukona Drafnarborg-
ar frá upphafi þar til hún fór á eftir-
laun 70 ára gömul.
Bryndís var sterk og sjálfstæð
kona, sem lifði lífinu eftir sínu eigin
lagi. Hún fór sínar eigin leiðir, hjól-
aði um bæinn þegar aðrir óku og fór
að aka bfl á þeim aldri þegar aðrir
fara að hægja á. Bryndís naut þess
að vera frjáls og fara víða, enda
ferðaðist hún mikið allt sitt líf, bæði
hér á landi og erlendis. Hún var
fróðleiksfús um framandi staði og
menningu og vildi upplifa hlutina af
eigin raun. Hún var mannblendin og
félagslynd. Sem fóstra og forstöðu-
kona barnaheimilis um áratuga
skeið þekkti hún marga og fylgdist
vel með þeim börnum sem höfðu
verið undir hennar verndarvæng.
Hvers kyns hindranir voru ekki
að hennar skapi og hún lét þær ekki
hafa áhrif á fyrirætlanir sínar. Hún
mætti í heimsóknir og fór eftir sinni
eigin klukku, hafði alltaf ákveðnar
skoðanir á mönnum og málefnum og
fylgdi sinni trú af einlægni. Trygg-
lyndi og traust voru einkenni henn-
ar og hún horfði yfir smáatriðin.
Við Bryndís áttum margar góðar
stundir saman í gegnum árin og vil
ég þakka henni fyrir þær. Á þeim
stundum fann ég hvern mann hún
hafði að geyma, sem ekki var öllum
sýnilegur.
Hvfl í friði, mín ágæta föðursyst-
ir.
Þórdís Zoéga.
Bryndís frænka mín var ásamt
tvíburasystur sinni, Helgu, elsta
barn foreldra sinna.
Minningar vináttu og frændsemi
voru alla tíð til staðar því að ég var
næst þeim í aldri af frænkunum.
Saman dvöldumst við í Norðtungu í
Borgarfirði sumarið 1930 ásamt
Gunnari bróður þeirra og áfram
streyma minningarnar. Árið 1934
var sársaukafullt Bryndísi og allri
fjölskyldunni og vinum er Helga
systir hennar dó. Harm sinn og
söknuð bar Bryndís í hljóði.
Árið 1936 sigldi hún til Kaup-
mannahafnar og fór í skóla Marie-
forbundet og áfram í Fröbel
Höjskole þar sem hún útskrifaðist
sem fóstra. Hún var meðal hinna
fyrst menntuðu fóstra hér á landi og
kom heim til starfa árið 1939. Þá
byrjaði hún á eigin vegum með leik-
skóla fyrir börn. Ýmsir erfiðleikar
voru en bjartsýni ríkti. Mikið átak
var er hún tók að sér barnaheimilið
Vesturborg, þar sem börn voru all-
an sólarhringinn, komu úr fátækt og
erfiðum kjörum, en litlir peningar
til reksturs slíks heimilis. Þá var
svefnpláss Bryndísar herbergi inn
af þar sem börnin sváfu.
Bryndís missti ekki kjarkinn og
áfram hélt hún að sinna börnum
hvar sem hennar var þörf. Á stríðs-
árunum hugsaði hún um barna-
heimili Rauða krossins vestur í Döl-
um. Drafnarborg var byggð 1950 og
tók hún þá að sér forstöðukonu-
starfið þar sama ár og starfaði óslit-
ið þar til ársins 1992 að hún hætti
sökum aldurs 75 ára.
Gaman var að fylgjast með þegar
við vorum á gangi saman er við
mættum ungum mönnum eða kon-
um með lítil börn. Foreldrarnir
höfðu sem lítil verið í pössun hjá
Bryndísi og ég fann hversu þessu
fólki þótti vænt um og báru hlýjan
hug til hennar og alla þekkti hún
með nafni.
Bryndís var kærkominn gestur á
heimili okkar Gunnars og seinna
barna okkar fjögurra, hvort sem
þau bjuggu hér á landi eða erlendis.
Óll nutu þau umhyggju hennar í
fóstruskólanum sem börn.
Árið 1993 fékk hún fálkaorðuna
og var hún vel að henni komin, þó að
fyrr hefði verið. Gaman var að sam-
gleðjast henni þennan dag hjá Ás-
laugu systur hennar með fjölskyldu
og vinum.
Bryndís gerði ekki kröfur til ann-
arra en þess meiri til sjálfs sín og
stóð af sér erfiðleikana þegar á móti
blés. En hauk átti hún í horni þar
sem Áslaug systir hennar var. Oll-
um stundum annaðist hún hana með
hlýju og kærleika og gerði allt sem
hún gat til að Bryndísi liði betur.
Síðustu þrjú árin urðu Bryndísi
óbærilega erfið í veikindunum, en
ekki kvartaði hún.
Ég kveð ástkæra frænku og
þakka af alhug langa samleið, sem
aldrei bar skugga á, þakka henni
allt og fel hana góðum Guði og sendi
um leið systkinum hennar og fjöl-
skyldum þeirra innilega samúð.
Þín frænka,
Ingileif Bryndís
Hallgrímsdóttir.
Þá er lífsgöngu Bryndísar Zoéga
lokið. Endaspretturinn varð erfiður
og við sem eftir lifum lærum að
dauðinn þarf ekki alltaf að vera
óvinur okkar, hann getur líka verið
kærkomin lausn á þjáningum og það
var hann í þetta sinn, þó eftirsjá sé
að Bryndísi.
Enn ein persóna frá bernskuár-
unum hverfur á braut og minningin
ein er eftir. En þannig á lífið víst að
vera og við fáum engu breytt.
Persóna Bryndísar er samofin
bernskuminningum okkar systkin-
anna og ein af fyrstu manneskjun-
um utan fjölskyldunnar sem við
kynntumst. Hún varð fljótt vinkona
móður okkar eftir að fjölskylda okk-
ar fluttist hingað frá Danmörku.
Bryndís hafði tekið fóstrupróf þar í
landi og gat því skilið og talað
dönsku, og mörg kvöldin þegar við
börnin vorum háttuð, sátu mamma
og Bryndís frammi í eldhúsi og
saumuðu og röbbuðu saman. Mörg-
um hefði sjálfsagt þótt samræðum-
ar kostulegar, því Bryndís talaði
mest á íslensku en mamma dönsku,
en þetta var bara eðlilegur hlutur
fyrir okkur og eitthvað svo róandi
og þægilegt öryggi í þvi að vita af
þeim tveimur þarna frammi.
Það var alltaf mikið ævintýri fyrir
okkur börnin þegar Bryndís kom og
tók okkur með sér út í bæ, stundum
heim til sín eða í leikskólann henn-
ar. Þar átti hún ýmis spennandi
leikföng sem ekki voru til á okkar
heimili. Hún átti það til að koma
óvænt í heimsókn og taka okkur
með sér svo mamma gæti hvflt sig.
Þetta kunni „danska frúin“ vel að
meta en Bryndís ávarpaði mömmu
iðulega með þessum titli.
Daginn sem tvíburarnir komu í
heiminn var það Bryndís sem pass-
aði okkur þrjár eldri systurnar og
alla tíð hefur hún eins og tilheyrt
fjölskyldu okkar þótt við værum
ekkert skyld.
Seinna upplifði ég að vinna hjá
Bryndísi á leikskólanum hennar,
ferðast með henni og kynnast henni
sem fullorðin. Hún var að mörgu
leyti sérstök manneskja, hún var
ekki mikið fyrir tilfinningasemi né
væmni en hafði mikinn húmor og sá
oft lífið frá annarri hlið en við hin.
Hún var persóna sem setur svip á
mannlífið og auðgar það.
Sú djúpa vinátta sem hafði þróast
milli Bryndísar og foreldra okkar
yfirfærðist á okkur börnin og þótt
foreldrar okkar væru horfin úr
þessum heimi var alltaf sjálfsagt að
Bryndís væri með þegar eitthvað
stóð til hjá okkur.
Síðustu árin hennar voru mjög
erfið. Konan sem alltaf hafði verið á
ferðinni var allt í einu lokuð inni á
sjúkradeild, fangi í eigin sjúka og
máttvana líkama. En nú hefur
Bryndís fengið lausn frá þrautum
sínum.
Ég er þakklát fyrir að hafa fengið
að fylgja henni síðustu sporin í
þessu lífi en nú er hún komin heim
til himinsala.
Við systkinin þökkum Guði fyrir
allar góðu stundirnar sem við höfum
átt með Bryndísi og biðjum fjöl-
skyldu hennar Guðs blessunar.
Edda Gísladóttir.
Þegar Sigríður dóttir mín hringdi
til mín til Noregs og sagði mér að
kær frænka okkar, Bryndís Zöega,
væri látin setti mig hljóða. Eg
hringdi síðan fljótlega í Áslaugu
Zöega, systur Bryndísar, og fór að
spyrja hana hvar hún hefði verið
þegar Bryndís dó og þá fann ég