Morgunblaðið - 27.10.2000, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 2000 47
ÁSTA
KRISTINSDÓTTIR
+ Ásta Kristins-
dóttir fæddist í
Reykjavík 3. júlí
1940. Hún lést í
London 12. október
síðastliðinn. Foreldr-
ar Ástu voru Kristinn
Björnsson, yfirlækn-
ir á Sjúkrahúsi
Hvitabandsins, f.
17.2. 1902, d. 7.1.
1972 og kona hans
Ásta Jónsdóttir, f.
23.8. 1898, d. 21.8.
1996. Systkini Ástu:
1) Björn, f. 3.1. 1932,
rafmagnsverkfræð-
ingur og prófessor, kvæntist
Vernu O. Jónsdóttur og áttu þau
sjö börn: Kristin, þríburana Ingu,
Astu og Margréti, Helgu, Jón og
Hildi. Þau skildu. Kona 2 Guðrún
Hallgrímsdóttir, þeirra dóttir
Guðrún G. 2) Jón, f. 7.5. 1936,
arkitekt og prófessor við háskól-
ann í Delft í Hollandi, kona hans
er Frederika Luidina Reitsema.
Þeirra börn: Ruloff Albert, Krist-
inn Kort, og tvíburamir Ásta Elín
og Frederika Mai. 3) Helga, f.
29.8. 1937, húsmóðir, d. 24.11.
1991, gift Denis Philcox, barnlaus.
Ásta lauk stúdentsprófí 1959,
dvaldist um skeið í Barcelona og
nam innanhússarkitektúr í Kaup-
mannahöfn 1960-1963. Að námi
loknu hélt hún til Israels og vann
á samyrkjubúi þar sem hún hitti
verðandi eiginmann sinn, Ronald
James Wathen, f. 16.11. 1934, d.
3.9. 1993. Ronald var sonur
Hún Ásta var eins og sögupersóna
úr ævintýrabókum, hún gat allt og
gerði allt. Þegar ég kynntist henni
hafði hún ferðast viða, lifað lífi fjar-
lægra þjóða, deilt með þeim kjörum
og numið siði þeirra og menningu.
Hún var ævintýri, gáfuð og glæsileg,
gædd óvenju fjölbreyttum listrænum
hæfileikum sem ásamt einstöku
verksviti gerðu henni kleift að hrinda
óhefðbundum og frumlegum hug-
myndum sínum í framkvæmd.
Hún bjó ásamt eiginmanni sínum
Ronald Wathen, skáldi, sekkjapípu-
leikara og fjallgöngumanni og tveim-
ur börnum þeirra í London. Aðeins
um stundarsakir, rétt á meðan sonur-
inn Séan lyki skólagöngu, dóttirin
Sunna gekk í skóla í Dublin á Irlandi,
kjörföðurlandi Ronalds. Síðan átti
ævintýrið að hálda áfram, með bú-
setu í fjallaþorpinu Deja á Mallorca,
þar sem Ronald og Ásta höfðu reist
sér litla höll, engum bústað líka, á ís-
landi eða hvar sem þeim kæmi í hug
að tjalda, gáfu enda lítið fyrir nútíma
vestræn þægindi. Ronald gaf út
ljóðabækur, hélt tónleika, gekk á fjöll
og Ásta, eftir að hafa fengist við
margskonar listsköpun, fann efnið
sem hún vildi vinna með; ull og við-
fangsefnin voru andlitsmyndir. Hún
tileinkaði sér handbragð við tyrk-
neska flókavinnu og varð snillingur í
að fanga svipbrigði og túlka. í vinnu-
stofu hennar í London var fróðlegt að
fylgjast með því hvernig hún, með að-
eins örfáum ullarlögðum, lagði
gi-unninn að filtportreti sem lýsti
andlitsfalli og hugarástandi fyrir-
myndanna. Eftir þæfingu birtist síð-
an myndin rétt eins og hún hefði að-
eins sagt: Hókus pókus.
Skyndileg og óvægin veikindi
einkasonarins breyttu fyrirætlunum,
fjölskyldan settist að í London.
Didda eins og fjölskyldan kallaði
Ástu, annaðist aldraða móður sína á
íslandi af einstakri umhyggju og
heimsótti hana hvenær sem færi
gafst og ræktaði jafnframt tengslin
við systkini sín og frændfólk allt. Vin-
ir hennar og Ronalds úr öllum heims-
álfum urðu jafnframt okkar vinir.
Það var marglitur hópur, listamenn,
stjórnmálamenn, landshomaflakkar-
ar, en allir áttu þeir það sameiginlegt
að hafa víðari sjóndeildarhring en við
áttum að venjast. I sérhverri heim-
sókn til London gengum við á vit æv-
intýranna. Við kynntumst hverfum
Tyrkja og Pakistana þar sem Didda
og Ronní voru eins og heima hjá sér,
skoðuðum framsæknar mynd-
Llewellyn og Sylviu
Mary Wathen. Börn
Ástu og Ronalds: 1)
Sunna f. 4.10. 1964 í
Aþenu, listmálari í
London, hennar son-
ur Sól Rónald f. 23.8.
1999, faðir Marcus
Conway. 2) Séan, f. í
Deia, Majorku 1.11.
1967.
Fjölskyldan bjó í
Grikklandi, Tyrk-
landi, í Nepal og víða
í Afríku, þar á meðal
í Nígeríu, þar sem
Ronald var ensku-
kennari 1964-1965 auk írlands, ís-
lands, Majorku og Englands. Frá
1977- 1980 stundaði Ásta nám í
stjórnmálafræði við Háskólann á
Islandi, 1985 tók hún diplom í
flókahandverki og 1988 kynnti
hún sér flókavinnu í Tyrklandi.
Ásta vann lengst af við margvís-
lega listsköpun, m.a. málaði hún
rekavið og á ýmiskonar vefnað.
Frá árinu 1985 hafði hún vinnust-
ofu í London og vann nánast ein-
göngu með ull við mótun portret-
mynda. Ásta tók þátt í fjöl-
mörgum samsýriingum í London,
á íslandi og á Majorku auk þess
sem hún hélt stóra einkasýningu í
Deia á Majorku um síðustu jól.
Bálfiir Ástu fór fram við St.
Catherin’s Church í London 21.
október sl. Utför hennar verður
frá Dómkirkjunni í Reykjavrk í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
listasýningar og sáum leiksýningar
tilraunahópa. Jafnvel aflagður
kirkjugarður í nágrenni heimilis
þeirra, varð endalaus uppspretta
bollalegginga, gríns og gamans.
Didda var afbragðskokkur, hún hafði
tileinkað sér það besta úr matar-
menningu og siðum framandi þjóða,
matseld var henni aðeins enn eitt
form listrænnar túlkunar. Hún las
mikið og var óþreytandi við að miðla
okkur hinum, benda á athyglisverðar
bækur, jafnt skáldrit sem frumlegar
fræðibækur.
Haustið 1993 voru þau heima á ís-
landi, margvíslegir erfiðleikar að
baki og svo sannarlega ástæða til
bjartsýni. En þá greinist Ronald með
illkynja æxli við heila, haldið er
samstundis utan, tilraun gerð til að
fjarlægja æxlið en Ronald kemst ekki
aftur til meðvitundar og deyr nokkr-
um dögum síðar. Eftir andlát Ron-
alds myndaðist ólýsanlegt tómarúm í
lífi mágkonu minnar. Hann hafði svo
sannarlega fyllt jafnt út í tíma sem
rúm. Ásta kastaði sér úti vinnu, inn-
réttaði eftir sínu höfði, litla íbúð í húsi
móður sinnar á Ránargötu, vann
hörðum höndum við að brjóta niður
veggi, leggja lagnir, pússa og leggja
flísar. Allt sem áður hafði hlutverk
var nýtt. Ibúðina prýddu eigin mynd-
verk, verk listakonunnar Sunnu,
dóttur hennar, og afar frumleg verk
frá Reykjavík. Þegar íbúðin á Islandi
var tilbúin hófst hún handa við að
gera upp húsnæðið í London jafn-
framt því sem frjósamt tímabil í list-
sköpun hennar hófst. En þá kom
reiðarslagið. Ásta greindist með
brjóstakrabba árið 1996.1 hönd fóru
erfiðir tímar, uppskurður og eftir-
meðferð. Um leið og heilsan leyfði fór
hún að vinna á vinnustofu sinni. Hún
tók þátt í sýningum í London og á ís-
landi og undirbjó sýningu á Mallorca
um áramótin 1999/2000. Og gleðin
var ólýsanleg þegar litli Sól Rónald
fæddist, dóttursonurinn langþráði.
Fjölskyldan sameinaðist i Deja um
áramótin, en þá kom í Ijós að sjúk-
dómurinn hafði tekið sig upp og nú
voru engin grið gefin. Ásta fór á
sjúkrahús í London í byrjun janúar,
komst heim til sín um vorið og stýrði
frá sjúkrabeði sínu heimilinu, lét sér
annt um alla í fjölskyldunni og sá til
þess ef einhver kom í heimsókn að
viðkomandi sæi það áhugaverðasta í
London. Systkinin véku nánast ekki
frá móður sinni, Sunna heimsótti
hana dag hvem á sjúkrahúsið með
litla drenginn. Samveran við dóttur-
soninn linaði þjáningamar og gerði
þessa síðustu mánuði innihaldsríkari.
Yfir þeim öllum vakti síðan Inga
Svava frænka, eins og besta systir
hugsaði hún fyrir öllu sem gera
þurfti, annaðist nauðsynlegar útrétt-
ingar og stappaði stálinu í þá sem
vom að bugast.
Löngu stríði er lokið, mikil kona er
gengin. Ásta lifði lífinu lifandi til
hinstu stundar. Missirinn er mikill en
missir Séans, Sunnu og litla Sóls
Rónalds þó mestur. Megi minningin
um móður sem alltaf var hún sjálf og
aldrei gafst upp lina sársaukann.
Komið er að kveðjustund, að leið-
arlokum er efst í huga þakklæti íyrir
að hafa fengið að eiga hlutdeild í æv-
intýrinu.
Guðrún Hallgrúnsdóttir.
Elskulegasta frænka mín er látin,
hún Ásta Kristinsdóttir eða Didda
eins og við kölluðum hana. Ég leit
reyndar frekar á hana sem systur
mömmu, Ingu Svövu, en systkina-
systur því þær vom svo nánar. Didda
var ekki nema rétt komin til landsins
að hún var búin að hringja. Þær
höfðu mikið samband og innilegt og
náði það langt aftur í tímann þar sem
Didda hafði verið langdvölum hjá
ömmu minni og afa á Akranesi og
mamma búið með stuttum hléum hjá
móður hennar frá fimmtán ára aldri,
þar til hún lauk háskólanámi.
Það var alltaf tilhlökkunarefni
þegar Diddu var von. Hún kom í mat
og sagði skemmtilegar sögur og þær
mamma beindu spjótum sínum hvor
að annarri við upprifjun skemmti-
legra atvika. Eins fóru þær mamma
oft út í hádeginu og fengu sér að
borða, því trúnaðarsamband þeirra
náði út fyrir veggi allra heimila og
þurftu þær að ræða nánar vandamál,
gleði og sorg. Eftir lát Ronnies,
manns Diddu, og andláts ömmu
Svövu styrktust böndin enn á milli
þeirra, þær hringdust oft á og reyndu
að styðja við bakið hvor á annarri.
Didda „rnóðursystir" var yfirleitt
viðstödd merkilegustu atburði lífs
míns: stúdentsveislu, eini ættingi
mömmu sem var við brúðkaup okkar
Jóns, veislu í Cambridge í fyrra og nú
í sumar er enn var haldin þar veisla,
var hún of sjúk til að vera viðstödd
svo við fórum til hennar með fulla
tösku af íslenskum mat og héldum
þar aðra veislu. Hún samgladdist
mér svo fölskvalaust, að líkt var að ég
væri hennar eigið barn.
Þegar við Jón íluttumst til Eng-
lands fyrir rúmum tveimur árum
kom ekki annað til greina en að við
byggjum hjá henni þar til við fengj-
um íbúðina okkar. Við bjuggum hjá
henni í nokkrar vikur og það var ynd-
islegur tími. Við elduðum saman
kvöldmat og töluðum svo langt fram
eftir kvöldi. Hún messaði yfir okkur
hvemig við ættum að gera þetta og
hitt og varaði okkur við ýmsu. Við
vomm bæði leið þegar við kvöddum
hana og söknuðum hennar mikið.
Hún hafði farið svo víða og kynnst
mörgum, hafði ferðast um Afríku- og
Asíulönd og flest lönd Vestur-
Evrópu og hafði því kynnst menn-
ingu og siðum sem okkur er ókunn.
Hún áttaði sig strax á því hvemig
fram ætti að koma við hvem og einn.
Hún var besti vinur svo ótal margra,
en ég veit að hún átti eina albestu vin-
konu þar sem Sunna dóttir hennar
var. Þær hugsuðu líkt og vöktu hvor
yfir annarri og þegar kom að því í
ágúst í fyrra að Sunna eignaðist son-
inn Sól Ronald á afmælisdegi ömmu
sinnar Ástu þann 23. ágúst, fyrsta
barnabarn Diddu, ljómaði hún öll.
Við hittum hana í október eftir að
hún varð amma og fómm í heimsókn
til Sunnu til að hitta hana og Sól.
Ömmuhlutverkið sem hún hafði svo
lengi þráð fór Diddu afar vel, enda er
Sól líka yndislegt bam.
Didda átti það sameiginlegt með
móður sinni að vera höfðinglegur
veitandi og gjaímild manneskja. Allt-
af urðu gleðifundir þegar við hitt-
umst í London og alltaf var hún hug-
ulsöm og gætti þess að allt væri í lagi
hjá okkur.
Það var mikið reiðarslag um síð-
ustu áramót að frétta að krabbamein-
ið hefði tekið sig upp aftur og Didda
væri fárveik. Mamma kom nokkram
sinnum til London til að heimsækja
hana á spítalann og við Jón fóram yf-
irleitt með henni. Það var augljóst að
hún var helsjúk, en hún lét sem ekk-
ert væri, hún ætlaði að beijast sem
fyrr, en fyrst og fremst var það litli
gleðgjaftnn Sól sem hugur hennar
beindist að. Sunna stóð sem klettur
við hlið móður sinnar og kom með Sól
til hennar á hveijum degi. Sean kom
líka í heimsókn og klappaði handlegg
móður sinnar.
Eftir að Didda kom heim af spítal-
anum var sett lyfta í stigann svo hún
gat ferðast mfili hæða. Það var henni
mikfis virði að geta verið heima síð-
ustu mánuðina. Sean bjó hjá henni,
en Sunna kom áfram með Sól dag-
lega en á þeim tíma og til nær hinsta
dags hringdi mamma til hennar ann-
an hvem dag. Þær áttu stutt samtöl,
en þau gáfu mömmu vísbendingu um
líðan hennar.
Við Jón sendum Sunnu, Sean og
Sól okkar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Ég verð ævarandi þakklát fyrir
kynni okkar Diddu.
Hildur Karitas Jónsdóttir.
Við hittumst fyrst í Deia á Maj-
orka áriðl968. Séan var aðeins hvít-
voðungur og framburður okkar, Rúl-
off, var eins og hálfs árs. Ásta bað
okkur að koma og veita ráðleggingar
við byggingu húsnæðis þeirra. Frá
fyrstu sýn líkaði okkur vel hvorri við
aðra. Skoðanir okkar fóru að mörgu
leyti saman enda þótt við lifðum ólíku
lífí. Lödegast átti ég auðveldara með
að viðurkenna hennar líf en hún mitt,
en það var eingöngu vegna þess hve
einörð og gagnrýnin hún var. Ronny
og Ásta lifðu einskonar hippalífi í
paradís. Og Deia var paradís. Um
þessar mundir bjuggu þau á bónda-
býli í miðju þorpinu. Gat var á veggn-
um sem aðskildi herbergin tvö á
neðri hæðinni, nálægt eldstæðinu.
Gatið var eftir skot úr byssu sem áð-
ur fyrr var fest við útidymar til að
drepa ræningja, ef þörf krefði.
Ströndin sem tilheyrði Deia var und-
urfögur, innilokuð milli tveggja
klettahöfða. Til að komast þangað
þurfti á þeim tíma að klifra yfir girð-
ingar og vaða læki. Ásta var frábær
gestgjafi og kokkur. Hvar sem hún
bjó og hvert sem hún fór tókst henni
á sinn listræna hátt að útbúa eitthvað
alveg sérstakt sem tengdist umhverf-
inu. Árið 1974 héldum við saman jól í
Deventer. Ásta tók gamlar tuskur og
bjó til þrjá kónga og vöggu með
tveimur bömum í, af því að konung-
amir uppgötvuðu þegar þeir komu til
Betlehem að um tvíbura var að ræða.
Við voram nýbúin að eignast tvíbura
og er þetta gott dæmi um frábært
skopskyn hennar.
Þrek Ástu virtist óendanlegt. Eftir
fráfall Ronnys innréttaði hún íbúð
handa sér í risinu á Ránargötu. Fyrst
þurfti að tæma öll herbergin og kom
hún stærstmn hluta fyrir á söfnum.
Þegar íbúðin var tilbúin hófst hún
handa við garðinn. Það vora fleiri
blóm á Ránargötu þetta sumarið en í
garðinum okkar í Deventer.
Ásta var möndull fjölskyldunnar á
Islandi og þess vegna gegndi hún líka
stóra hlutverki við að skipuleggjai
ættarmót Efstabæjarættarinnar í
Borgarfirði sumarið 1998. Við voram
vön að hittast á Islandi síðsumars ár
hvert. En í ágúst 1999 vildi hún ekki
fara frá London, Sunna vænti sín. Ég
minnist hrifningarinnar þegar Ásta
hringdi og tilkynnti að sonur hefði
fæðst á afmælisdegi Ástu móður
hennar. Ég er þakklát fyrir að hafa
fengið þá hugmynd að við héldum
upp á þúsaldarskiptin í Deia ásamt
öllum bömum okkar og þeim Miran,
Pieter og Jet, sonardóttur okkar,
sem er aðeins tveimur mánuðum
yngri en Rónald Sól. Ég minnist
hrifningar Ástu yfir litlu bamaböm-
unum og þess hve jákvæð hún var til
hinstu stundar. Við söknum stórbroU»
innar konu.
Riet Kristinsson,
Reitsema Deventer.
Þar sem ég ólst upp í Hollandi sá
ég Diddu frænku mína afar sjaldan.
Mér þótti það leitt vegna þess hve af-
burða skemmtileg hún var. Hún hafði
frábært skopskyn og það var meiri-
háttar gaman að heyra hana stríða
föður mínum á þann hátt sem aðeins
yngri systir gat gert. Ég leit upp til
hennar vegna listrænna hæfileiká'
hennar og atorkusemi og gerði hana
að fyrirmynd minni. Hvað útliti við-
kom tókst mér nokkuð vel upp. Þegar
ég, 14 ára gömul, heimsótti Diddu og
Ronny í London sagði hann að ég liti
nákvæmlega út eins og Ásta þegar
þau hittust.
Ásta Ehn Kristinsson,
Hollandi.
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjóm blaðsins í
Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569
1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer
höfundar/sendanda fylgi.
Um hvern látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af
hæfilegri lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við
eina örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200
slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða Ijóð tak-
markast við eitt til þijú erindi. Greinarhöfundar era beðnir að hafa
skírnamöfh sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar grein-
ar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar era birtar afmælisfréttir
ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskfiegt, að disklingur fylgi útprent-
uninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur f veg fyrir tvíverknað.
Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í daglegu tali era
nefndar DOS-textaskrár. Þá eru ritvinnslukerfin Word og Wordperfect
einnig auðveld í úrvinnslu.
Þegar andlát
ber að höndum
Önnumst alla þættl útfararinnar.
Vcsturhlíð 2
Fossvogi
Sími 551 1266
www.utfor.is
Við Útfararstofu kirkjugarð-
anna starfa nú 14 manns
með áratuga reynslu við
útfaraþjónustu. Stærsta
útfararþjónusta landsins
með þjónustu allan
"" ~ & sólarhringinn.
gj-
t

/
Prestur
Kistulagning
Kirkja
Legstaður
Kistur og krossar
Sálmaskrá
Val á tónlistafólki
Kistuskreytingar
Dánarvottorð
Erfidrykkja
UTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA EHF.