Skírnir - 01.01.1893, Side 79

Danmörk.
79
vel, en notaði tækifærið til að fá Englendinga til að hækka fjárframlag
þeirra. Um sama leyti hófust eamningar með Englendingum ogRússum
um fjalllendi nokkurt í miðhluta Austurálfu, sem Pamir heitir; hafði hvor-
umtveggja leikið hugur á því um hrið, en nú kom þeim saman um að láta
Kínverja og Afghana fá yíirráð yfir því, svo það skyldi ekki verða þeim
að deiluefni.
Danmörk. Ekki hefir gengið saman með hægri og vinstri mönnum
ennþá, þótt sambræðendurnir hafi gert allt, sem í valdi þeirra stóð til þess
að fullar sættir kæmust á. Stjórnmálahorfið er því í heild sinni það sama
sem verið hefur um hríð. Þess má þö geta að við bæjarfulltrúakosningar
um land allt hafa vinstri menn orðið ofan á í flestum hinum stærri borg-
um landsins og þykir það vottur þess, að næstu kosningar til þingsins
(1894) muni ganga þeim í vil.
Um mitt sumarið buðu um 300 stórmenni i Danmörku, auðmenn og
æðri embættismenn til hlutafélags eins. Það átti að vera kaupfélag og
fóru stofnendur félagsins mörgum fögrum orðum um hve það mundi verða
heillarikt. Það var sniðið eptir enskum kaupfélögum „Stores“. Ekki var
um annað talað um alla Danmörku svo mánuðum skipti en kaupfélag þetta
og blöðin létu allt sitja á hakanum til að geta sint þvi. Menn komust
brátt að þeirri niðurstöðu að ef félaginu yxi liskur um hrygg mundi allur
fjöldinn af smásölum missa atvinnu sina, en ágóðinn allur lenda þar sem,
féð væri fyrir áðr, hjá auðmönnum, vakti það því ákafa mðtspyrnu. Hver
fundnrinn var haldinn eptir annan á móti því og flest blöðin tóku í saina
strenginn, bæði hægri blöð og vinstri hlöð. Þegar stofnendur félagsins
sáu, að þeim byrjaði ekki betur, tóku þeír hoð sitt aptur að sinni, en nú
hefir nýlega verið hoðið til svipaðs félags, sem heitir „Freir“. Það hefir
að vísu vakið nokkra mótspyrnu, en ekki nándar nærri eins raikla og
kaupfélagið í sumar og verður eflaust úr því. Langt er síðan Danir hafa
sýnt eins mikla röggg af sér og i mótspyrnunni við þetta kaupfélag, enda
má heita að allur þorri verzlunarstéttarinnar hafi lagzt á eitt að bæla
það niður.
Önnur stórkostleg hreifing hefir hafizt í Danmörku seinasta sumar og
má nefna hana búnaðarhreifinguna (Agrarbevægelse). Bændnr og aðrir,
sem fást við jarðyrkju, æðri sem óæðri hafa stofnað með sér félag og er
sagt að þegar séu gengnir í það allt að 100,000 manns. Það er tilgang-
ur félagB þessa, að raka eldinn sem mest að köku bænda og sveitamanna.