Skírnir - 01.01.1898, Page 23

ÁttavísuD.
23
beztu menn eigi að ráða í hverju landi. En reynslan virðiat vera farin
að sýna það ljóslega, að það sé síður en svo, að nokkur trygging sé fyrir
því, að höfðatölu-fylgið leiði vitrustu og beztu mennina í atjðrnarsæti.
Þetta eru nú að vísu engar gleðiríkar hugleiðingar. En eins og and-
legum og líkamlegum samgöngum og viðskiftum er nö kornið í heiminum,
þá þarf engin þjóð víð þvi að búast að langt líði áður en hún verður á-
hrifa vör af hverjum þeim straum tíðarandans, sem allríkur er í samtíð-
arheiminum. Er því hollast að þekkja sannleíkann í hverju efni, hvort
sem hann er Ijúfur eða leiður, og gefa þvi gaum i tíma öllum einkenni-
legum fyrirburðum samtíðarinnar.
Árið sem miniiingar-ár. — Það eru ekki styrjaldir einar eða samn-
ingar meðal þjóða, stjðrnarathafnir aðrar og fleiri þessieiðis ytri viðburðir,
sem mynda söguna. Þar eiga líka þátt í þær andlegu hreyflngar, sem
gagntaka hugi manna. Þeim ber því líka að veita eftirtekt, þvi að þær
eru eins konar loftþyngdarmælir í lífi þjóðanna, og taka veðurglöggir at-
hugamenn mark á þeim til að átta sig á útlitinu.
Árið 1898 var hálfrar aldar afmæli merkra hreyfinga og viðburða, og
var þessa víða minst. Allir þekkja að einhverju árið 1848. Gamlir menn
muna það; ungir menn hafa lesið um það. Það standa bjartir og varmir
geislastafir öt frá þessu ártali í sögu mannkynsins.
„Það er ávalt morgunn einhverstaðar, og ávalt morgunljóð
kveður einhverstaðar árgalinn fyrir upp vaknandi þjóð.“1
Þetta er dagsatt í meira en einum skilningi. En hitt er og víst,
að þótt aldrei sé sólaruppkoma eða dagur í bókstaíiegum skilningi um
alla jörðina samtímis, þá er Btundum eins og alt í einu brjótist fram sólroð-
ans morgunsár í hugum og hjörtum mannanna samtímis um mestallan
inn mentaða heim. Aldrei hefir slíkt átt sér stað í sögu mannkynsins
jafn-alment og jafn-víðtækt eins og 1848, og því er bjartara yfir þvi, en
nokkru öðru ári á öld þeirri, sem nú er út að líða. Þá varð það undur
hér í Norðurálfu heimsins, er að engu er ómerkara, en ið forna undur,
sem vér höfum heyrt sagnir um að orðið hafi í Babel í árdaga, og því
þó að öllu gagnstætt, því að í Babel truflaðist mannkynið svo, að engiun
’) ’Tis always morning somewhere
And above the awakening continents
From shore to shore
Somewhere the hirds are singing
Evermore.