Skírnir - 01.01.1898, Blaðsíða 58

58
Þjóðvetjaland.
hún sé vel eða skipulega ritnð; því fer fjarri; heldur fyrir það, að hún
er svo samin, að höf. dregur enga dul á það margt hvað, cr Bismarck er
til niðrunar, og or þó höf. fullur aðdáunar yfir honum; en honum þykir
svo mikið varið í Bismarck, að hann sér engin lýti á honum. Alt er til
tínt, smátt og stórt (bókin er 3 stór bindi); og fer höfundinum mjög líkt
eins og Boswell, sem ritaði æfisögu Dr. Sam. Johnsons, sem fræg er orð-
in um allan heim. Bókin er stórmerkileg fyrir það, að hún verpur svo
miklu ljósi yfir lyndiseinkunnir Bismarcks og alla sögu samtíðar hans.
Bretland. — Margs hefi ég þegar getið hér á undan, er Bretland
tekur henda: um samdrátt Breta og Bandarikjamanna; um afskifti þeirra
í Sínlandi austur; um Súdan-herferðina og Fjasóda-málið; um íhlutun
þeirra á Krít; um viðskifti þeirra við Djóðverja og Portúgalsmenn um
Afríku-mál, o. fl. Þarf þvi færri hluta hér að geta i þessum kafia, en
ella mundi.
Síðan Gladstone slepti forustu „frjálslyndau flokksins, hefir alt ráð
þess flokks verið mjög á reiki, og enginn foringi enn reynst fær um að
hafa hemil á flokksmönnum og halda þeim saman, enda má svo segja, að
flokkur þessi sé ekki orðinn annað en óheillegt samsafn ýmsra smárra
flokkdeilda, er fátt eða ekki hafa allar sameiginlega til brunns að bera.
RoBeberry lávarður, sem flokkurinn kaus sér til forustu fyrst, varð ekki
langgæður í sessi, en síðan tók Harcourt við forustunni, og hefir hann
haldið henni síðan; en í haust sagðí hann af sér forustunni, og mun hafa
verið af óánægju með það, að Roseberry og hávaði alls „frjálslynda" flokks-
ins veitti stjórninni hiklaust fylgi í ófriðarlátunum gagnvart Frakklandi
út af Fasjóda. Og svona stóð flokkurinn sem höfuðlaus her í árslokin;
en reyndar höfðu menn þegar komið sér saman um Sir Campbell Banner-
mann fyrir foringja, þó að hann væri ekki formlega til þess kjörinn fyrri
en þingið kom saman eftir nýárið.
írum hefir stjórnin og þingið brezka nú veitt sjálfsforræði í sveita-
stjórnarmálum. Dað er auðvitað alt annað en það fyllra sjálfsforræði
(heimastjórn), sem Gladstone ætlaði þeim, en þó telja írar sjálfir þetta
mikla og góða réttarbót að öllu leyti: nefndir, kosnar af þorra alþýðu,
skulu stjórna sveitamálum þeirra, og kosningarréttur allfrjálslegur, t. d.
hafa margar konur kosningarrétt. Dað er talið, að þjóðernisflokkur íra
hafi meiri hlut í öllum kjördæmum með þessu móti, nema í þrem, fjórum
í Ulster, Auðvitað eiga nefndir þessar að standa undir yfirboðurum, sem