Skírnir - 01.01.1905, Blaðsíða 57

■ Norsku hegningarlögin nýju.
57
vægðarlaust að fylgja refsing, engar afsakanir teknar
gildar, engin miskunn. Menn horfðu aðeins á glæpinn, ekki
á ástæður hans eða hvatir glæpamannsins. En nú leggj-
ast menn dýpra, rannsaka ástæður og livatir, grafast fyrir
rætur meinanna, og finna þá oft, að glæpamaðurinn hefir
miklar afsakanir og er fremur meðaumkunar og góðrar
meðferðar verður en hegningar. Glæpurinn þarf eigi að
stafa af glæpsamlegu eðlisfari eða mannvonzku, heldur af
atvikum, sem glæpamanninum er eigi sök á gefandi: illu
uppeldi, afvegaleiðslu og slæmu eftirdæmi, örbirgð og’
úrræðaleysi, ofdrykkju o. s. frv., yfir höfuð einhverju
þjóðarmeini eða þjóðarböli, sem fyrst og fremst þarf að
lækna, bæta frá rótum, en eigi níðast á einstaklingunum,
sem óviðráðanleg atvik hafa komið á kné. Það þarf að
lækna meinið sjálft, orsök glæpanna, sjúkdóminn sjálfan,
en eigi hamast aðeins gegn einkennum hans; slíkt verður
aldrei varanleg lækning. Það þarf að sjá vanræktum og
illa uppöldum börnum fyrir góðu og liollu uppeldi, verja
þau frá afvegaleiðslu í samvizkulausum solli eða vondum
áhrifum glæpa- eða lastafullra foreldra. Ríkisvaldið tekur
börnin frá slíkum foreldrum og sér þeim fyrir góðu upp-
eldi á alþjóðarkostnað, því að flestar þjóðir finna að upp-
eldi og uppfræðsla framtíðarborgaranna er hið mesta vel-
ferðarmál liverrar þjóðar. Þaö þarf fremur að bæta kjör
fátæklingsins, sem stelur sakir örbirgðar, en að refsa hon-
um með vatni og brauði; það þarf að stemma stigu fvrir
ofdrykkjunni og girða þar með fvrir, að glæpir verði
framdir í ofdrykkju: það þarf að fyrirgefa glæpamannin-
um fyrsta aíbrot hans gegn hegningarlöggjöfinni, sérstak-
lega sé það iítilsvert, og reyna þannig, hvort hann fæst
ekki til að hugsa sig um og snúa aftur af glæpabrautinni;
sé honum hegnt, þá er hann brennimerktur, fallinn, telur
sér ekki uppreistar von og sekkur oft æ dýpra og dýpra.
Það sem einkum gjörir nýju norsku hegningarlögin
svo afarmerkileg er eimnitt hve mjög þau taka tillit til
þessara nýju hrevfinga og kenninga í hegningarfræðinnir
sem varla verður sagt að »hin almennu hegningarlög« vor