Skírnir - 01.12.1906, Blaðsíða 12

800
Islenzk þjóðliig.
Skírnir.
afbökuðust æ meir og meir, alt þangað til endurreisnar-
tímabilið byrjaði hjá oss bæði í andlegum og verzlegum
söng og allri sönglegri kunnáttu, en það var um miðja
19. öld.
Það er áður tekið fram, að söngur hafi verið kend-
ur í Hólaskóla og í Skálholtsskóla á 17. og 18. öld. En
telja má áreiðanlegt að á þeim öldum hafi nótnaþekking
og öll söngleg kunnátta verið komin á miklu lægra stig
en áður var, og því liafi kenslan mestmegnis verið
innifalin í því að kenna lögin munnlega en nótna og liljóð-
færislaust, eins og þau höfðu verið sungin mann fram af
manni um langan aldur. Afleiðingin af því, að nótunum
var lítill eða enginn gauiuur gefinn, varð auðvitað sú, að
lögin afbökuðust smátt og smátt og fjarlægðust hina upp-
liaflega rjettu mynd, og á þann hátt mynduðust hjá oss
sálmalög þau, sem vanalega eru kölluð »gömlu lögin« og tiðk-
uðust hjá oss í kirkjum og heimahúsum fram vfir miðja 19. öld.
Má oft sjá og heyra skyldleikann milli »gömlu laganna« og
þeirra laga, sem þau eru upphaflega komin af, en að því
er snertir sum lögin, verður lítill eða enginn slíkur skyld-
leiki séður og lögin eru orðin algjörlega önnur. En hvort
sem breytingin er meiri eða minni, þá er hún þjóðai'-
innar verk.
Sálmasöngur vor á 18. öld og fram um miðja 19. öld
var orðinn mjög bágborinn, ekki svo mjög fyrir það, að
þessi breyttu sálmalög, »gömlu lögin«, væru ljót eða
óáheyi ileg, heldur miklu fremur fyrir það, hvernig sungið
var. Menn sungu oft og tíðum mjög sterkt, seint og
taktlaust og fylgdust illa hver með öðrum; þannig álitu
sumir forsöngvararnir það nauðsynlegt að vera byrjaðir á
einni hendingunni áður en hinir söngmennirnir væru
búnir með hina næstu á undan. Því miður átti þetta sér
of oft stað, og því miður átti gamli söngurinn á þessum
áratuguin of oft það ámæli skilið, sem hann fekk hjá
mörgum. En það má einnig gjöra of mikið að því, að
lasta gamla sönginn, þvi oft fór hann mjög vel og skipu-
lega fram, bæði í kirkjum og heimahúsum, hvort sem
hann var sunginn einraddað eða í tvísöng, sem þá var