Skírnir - 01.12.1906, Blaðsíða 6

294
Islenzk þjóðlög.
Skírnir.
Því hefir verið haldið fram í ýmsum íslenzkum bók-
um til skamms tíma, að Erasmus Villadsson, józkur að
ætt, síðast prestur á Breiðabólsstað í Fljótshlíð (f 1591),
hafi fyrstur manna flutt tvísöng inn í landið, og á þetta
leggja þeir fúslega trúnað, sem ætla að vér Islendingar
eigum ekkert sjálfir í þessum efnum en höfum alt fengið
að láni. En það vill svo vel til, að hægt er að sanna,
að þetta nær engri átt. Sést það bezt á því, að vér eig-
um handrit með íslenzkum tvísöng, ekta kvintsöng, frá
1473, eða 120 árum áður en síra Erasmus dó. Og ekki
getur Erasmus þessi verið upphafsmaður þess tvísöngs hér
á landi, sem Lárenzíus Kálfsson Hólabiskup var að amast
við meira en hálfri þriðju öld áður eða um 1320, er hann
vildi hvorki láta »tripla né tvísyngja, kallandi það leik-
araskap, heldur syngja sléttan söng eftir því sem tónað
væri á kórbókum«. (Bisk. sög. I. 847).
Þar sem dr. Hammerich í riti sínu, er áður er nefnt,
minnist á það, hve almenn hin 1 ý d i s k a tóntegund sé í
íslenzkum þjóðlögum, einkum tvísöngslögunum, segir hann
enn fremur: »En það er spurning, sem ekki verður svar-
að að sinni, hvort þessa tóntegund ber að skoða hér sem
leifar frá kirkjutóntegundum miðaldanna, eða hvort vér
höfum hér fyrir oss upprunalegan íslenzkan (eða norsk-
an?) tónstiga, sem heyrir þjóðinni til og hefir heyrt henni
til áður en hún varð fyrir áhrifum utan að«.
Það má taka það fram, að oss, sem erum fæddir og
upp aldir við tvísöng, þykir hann bæði fagur og viðkunn-
anlegur, sé hann vel sunginn; oss finst hinn stækkaði
kvart (frá f til h í staðinn fyrir frá f til b) hvorki ljótur
né erfiður viðfangs. Góðum tvísöngsmönnum fellur ótrú-
lega létt að hitta tónana í hinni 1 ý d i s k u tóntegund, og
eru þeir mjög leiknir í því að stökkva ýmist upp fyrir
eða niður fyrir þann, sem lagið syngur, og gjöra það ávalt
á hentugasta tíma. Oftast er tvísöngur sunginn þannig,
að einungis tveir syngja, sinn hvora röddina, og fer söng-
urinn þá að jafnaði bezt; en stundum, þegar margir eru
saman komnir, er hann sunginn þannig, að nokkrir menn