Skírnir - 01.12.1906, Blaðsíða 14

302
Islenzk þjóðlög.
Skirnir.
nú tíðkast, svo og minst á takt og fleira, sem lýtur að-
hinum nýja söng. Þessi sálmabók ruddi sér smátt og
smátt til rúms en Grallarinn gekk sinátt og smátt
úr gildi, og eftir miðja 19. öld var hann mjög
óvíða notaður við guðsþjónustu. Engin sálmalagabók
kom í stað Grallarans, og við það sat í nærfelt hálfa öld
að vér höfðum engin prentuð sálmalög að fara eftir,
enda er óhætt að fullyrða það, að sálmasöng vorum heflr
á engri háli'ri öld farið eins mikið aftur eins og á fyrri
helmingi 19. aldar.
Árið 1855 kom út á Akureyri bók Ara Sæmundsens-
með 119 sálmalögum einrödduðum með bókstafanótumr
og framan við bókina er greinilegur leiðarvísir til að
læra að búa til langspil og leika á þau, og til að læra
sálmalögin rétt eftir bókinni. Þessi leiðarvísir gjörði
mjög mikið gagn, einkum meðan langspilin voru mikið
notuð; en um það leyti var tæplega um önnur hljóðfæri
að tala.
Mestan og beztan þátt í viðreisn kirkjusöngsins og
einnig hins verzlega söngs hjá oss á Pétur Guðjohnsen
söngkennari við lærða skólann í Reykjavík og organisti
við dómkirkjuna (f 1877). Árið 1861 gaf hann út ein-
raddaða sálmasöngsbók með 110 sálmalögum, vel og
greinilega prentuðum, svo og tónlagi presta og svörum
safnaðarins. I löngum og greinilegum formála fyrir bók
þessari er meðal annars dálítið ágrip af söngfræði og
leiðarvísir til að syngja eftir nótum. En lengri og ná-
kvæmari söngfræði gaf hann sérstaklega út 1870, útlagða
úr dönsku. Er það hin fyrsta söngfræði á ís-
lenzku, sem veitir þekkingu á öllumundirstöðu-
atriðum söngfræðinnar eftir nýrri tízku, þótt
stutt sé, og er það fyrst eftir að þessi söngfræði kom útr
að þekking alþýðu á þessari vísindagrein fór að glæðast
og aukast og þar með löngun manna til að komast niður
í réttum söng.
Eftir dauða Guðjohnsens varð Jónas Helgason organisti
við dómkirkjuna, en Steingrímur Johnsen söngkennari við>