Skírnir - 01.04.1909, Qupperneq 8

104
Um ajúkrasamlög.
Síðasta sporið er svo, að setja lög, er skylda hvern
vinnandi mann til þess að tryggja sig í einhverju sjúkra-
samlagi, ef árstekjur hans eru ekki svo miklar, að ætla
megi, að honum sé ekki hætt við sveit, þótt veikindi beri
að höndum. Þess konar lög hafa verið í gildi á Þýzka-
landi síðan fyrir aldamót.
Sjúkrasamlög E n g 1 a n d: Þar er til mesti fjöldi af fé-
í öðrum lögum (Friendly Societies == vinafélög), er
löndum. hafa það markmið meðal annars, að veita
hverjum félagsmanni dagpeninga, úr félags-
sjóði, ef hann fellur frá verki vegna veikinda. Félagsmenn
eru allir jafnréttháir og eiga heimtingu á þessum dag-
peningum, þurfa ekki að sækja um þá. Árið 1902 voru
til á Englandi 27452 þess konar félög og í þeim samtals
5,609,000 manns. Eigur þeirra (félagssjóðir) samtals
657,000,000 kr.
Lög hafa verið sett þar í landi, síðast 1896, um eftir-
lit með þessum félögum og ýms réttindi þeim til handa,
en ekki njóta þau styrks úr ríkissjóði.
Frakkland: Þar er einnig til mesti sægur af
alþýðufélögum, er veita tryggingu hverjum félagsmanni
fyrir ákveðnum fjárstyrk, ef veikindi ber að höndum. Þau
eru kölluð samhjálparfélög (sociétés de sécours mutuels).
Árið 1901 voru þessi félög 14872 að tölu og flest (14186)
háð eftirliti ríkisins; félagatala, í þeim öllum, var þá
2,718,002. Útgjöld á ári 13—15 milj. króna. Ýms af
þessum frönsku sjúkrasamlögum veita þeim, er þess æskja,
tryggingu gegn slysförum, eða öryrkjatryggingu, eða lífs-
ábyrgð.
Noregur: Iðnaðarmannafélögin fornu veittu félög-
um sínum veikindastyrk. Þess konar félög tíðkuðust áður
víða um lönd; þau voru stéttafélög; þá voru ýms höft á
atvinnufrelsi manna; hver iðnaðarstétt var í félagi (gildi)
út af fyrir sig og hafði einkarétt á iðn sinni. Enginn
mátti t. d. vinna að trésmíði nema hann fengi inngöngu 1
trésmíðafélagið.