Skírnir - 01.08.1909, Side 11

Prestarnir og játningarritin.
203
En svo mikla og verðskuldaða lotningu sem almenn-
ingur ber fyrir ritum þessum, — þá ber því sízt að neita,
nð mjög mikill vafi leikur á því, hvort nokkurt þeirra er
upphaflega samið í þeim tilgangi, sem menn alment ætla nú.
Þegar siðbótarhöfundarnir sömdu þau játningarritanna,
sem talin eru sérjátningar hinnar evangelisku kirkju,
gjörðu þeir það engan veginn í þeim tilgangi að setja
með þeim lög eða réttarreglu fyrir því, hvernig kenningin
s k u 1 i vera um allar ókomnar aldir í kirkjunni. Þeir
Þrutu ekki af kirkjunni ok hins rómverska páfa, til þess
svo í staðinn að setja yfir hana pappírspáfa. Lúter og
Melankton þektu altof vel hættuna, sem slík pappírsgögn
geta haft í för með sér fyrir samvizku- og sannfæringar-
•frelsi einstaklinganna, til þess að þeim gæti til hugar
komið að semja rit sín í slikum tilgangi. Hve fjarri það
var hugsun siðbótarmanna sýna meðal annars orð Lúters
í riti, sem hann gefur út sama árið sem ríkisþingið í
Ágsborg er haldið: »Kristileg kirkja hefir ekkert vald til
þess að setja neinar trúar-greinar, hefir aldrei gjört það
og mun heldur aldrei gjöra það. Allar greinar trúarinnar
eru svo nægilega framsettar í heil. ritningu, að engin þörf
■er á að framsetja fleiri. . . Kristileg kirkja staðfestir
evangelíið og heil. ritningu svo sem þegn, bendir á það
og viðurkennir það, eins og þjónninn liti og vopn hús-
bónda sins* *1). Ennfremur sést þetta berlega á því, hversu
Melankton leyfir sér blátt áfram að gjöra þær breytingar
á Ágsborgar-játningu, sem honum þótti ástæða til, — og
það voru eins og kunnugt er allverulegar efnisbi’eytingar,
— er hann gaf hana út að nýju 1540 (Confessio August-
ana variata). Það hefði Melankton ekki gjört, ef hann
hefði litið svo á ritið, sem þeir afhentu keisaranum í
Ágsborg 1530, að það ætti að vera bindandi regla og
manns hendi á landi hér. Hann á þar við sálminn: „Hvör sem vildi
að hólpinn sé“, einhvern aumasta leirourðarsamsetning, sem nokkurn tima
hefir prentaður verið í kristninni.
*) Sbr. „Etliche Artikel, so M. Luther erhalten will wider die
ganze Satansschule“ (1530) Erlangen-útgáfa Lúters rita 31. bindi bls. 122.