Skírnir - 01.08.1909, Síða 13

Prestarnir og játningarritin.
205
vér sömuleiðis. Lúter segir það sjálfur i formálanum fyrir
fræðunum. »Það sem heflr knúð mig til að gefa út þessi
fræði eða kristilegu kenningu í þessari afarstuttu, einföldu
og óbrotnu mvnd, er hið aumlega ásigkomulag [í söfnuð-
unum], sem ég hefl komist að raun um, er ég fyrir skemstu
yar að visitéra kirkjurnar. Odauðlegi guð! Hvílík eymd
hefir mér fyrir augu borið! Alþýðu manna, einkum til
sveita, brestur alla þekkingu á hinni kristilegu kenningu,
og margir sóknarprestar — því miður — eru býsna óhæfir
til að kenna! Og þó eiga allir að heita kristnir, vera
skírðir og mega neyta hins heilaga sakramentis, en kunna
hvorki faðir vor, né trúarjátninguna, né boðorðin tíu«.
Fræðin áttu að vera hjálparmeðal handa prestum við
kristindómsfræðslu æskulýðsins. Að úr þeim ætti að verða
kirkjulegt játningarrit með lagagildi í kirkjunni um
ókomnar aldir, er hlutur, sem Lúter sjálfum hetir aldrei
til hugar komið, því að auk þess sem það hefði verið
með öllu gagnstætt allri andastefnu Lúters, ber alt snið
ritlingsins það með sér, að þar getur ekki verið um játn-
ingarrit að ræða í venjulegum skilningi.
Um fornkirkjulegu játningarnar þrjár, hina postullegu,
nikenisku og atanasíönsku, er það að segja, að siðbótar-
mennirnir viðurkendu þær fyrst og fremst, til þess að
sýna með því, að tilgangur þeirra væri alls ekki sá, að slíta
sig úr samfélagi við heilaga almenna kirkju, en því næst
af því að þeir álitu þær vera í fullri samhljóðan við ritn-
inguna, eins og þeir skildu hana. Aftur á móti viðurkenna
þeir þær ekki af því, að kirkjan hafi með lögum bundið
söfnuði sina á öllum tímum við þær, — enda gat Lúter,
samkvæmt allri skoðun sinni á kirkjunni, ekki kannast
við að kirkjan hefði nokkra beimild til slíks, — né held-
ur af því, að þeir við rannsókn þeirra hluta hefðu sann-
færst um sögulegt sanngildi þeirra. Það hefir orðið hlut-
verk miklu seinni tíma að rannsaka uppruna þessara forn-
kirkju-játninga og þótt ýmislegt sé þar enn myrkri hjúpað,
þá er sú niðurstaða rannsóknanna nú talin með öllu áreið-