Skírnir - 01.08.1909, Síða 15

Prestarnir og játningarritin.
20T
tínópel — í Konstantínópel hafi yfirhöfuð engin játning
yerið samin — og hafi aldrei verið samþykt sem játning
fyrir hina heilögu almennu kirkju á nokkru allsherjar-
kirkjuþingi. Hún sé miklu fremur tilraun til sambræðslu-
játningar, sem bæði rétttrúnaðarmenn, Hálf-Aríanar og
Andaféndur (pneumatomachar) geti sætt sig við. Hún sé
að stofninum til skírnarjátning sú, er notuð hafi verið í
Jerúsalem um og eftir miðbik 4. aldar, aðeins lítið eitt
vikið við í anda Níkeu-játningarinnar af Kýrillusi biskupi
í Jerúsalem, sem siðan hafi borið hana fram á fundinum
í Konstantínópel sem s í n a játningu. Seinna, um miðja
5. öld, hafi biskupinn í Konstantinópel rekist á þessa játn-
ingu Kýrills í skjölum kirkjufundarins frá 381, og haldið
hana vera játningu fundarins, en ekki athugað, að hér
vantaði þann liðinn, sem Atanasíus hafði lagt megináherzl-
una á í Níkeu (»af veru föðurins«) og Konstantínópel-
fundurinn játast undir. En þrátt fyrir þetta nær þessi
játning smámsaman útbreiðslu í kirkjunni, svo að undir
lok 5. aldar er tekið að nota hana sem skírnarjátningu
í austrænu kirkjunni í stað Níkeu-játningarinnar, og seinna
er tekið að nota hana í vestrænu kirkjunni og það jafn-
vel, um tíma, í staðinn fyrir sjálfa postullegu skírnar-
játninguna1). Jafnvel meðal katólskra guðfræðinga hefir
játning þessi verið talin mjög grunsöm. Þannig telur
Vincenzi (í riti »De process. Spiritus sancti. Romæ
1878) játningu þessa »griska handaskömm frá byrjun 7.
aldar«, en slíkt nær engri átt.
Umþriðju fornkirkju-játninguna, Atanasíusar-játninguna
svonefndu, eru menn fyrir löngu orðnir á eitt sáttir, að
hún eigi ekkert skylt við Atanasíus biskup, sem mestu
réð á fundinum í Níkeu 325. Þetta er meðal annars auð-
sætt af því, að hér er haft tillit til kenninga, sem ekki
verða deiluefni í kirkjunni fyr en á 5. og 6. öld. Fyrri
helmingur játningarinnar álítur Harnack að sé saminn i
‘) Sbr. dr. Adolf Hamack: Lehrbuch der Dogmengeschichte 3.
yerbesserte und vermehrte Auflage. 2. bindi, bls. 225—26 og 265—67r
sérstaklega neðanmálsgreinin bls. 265—66).