Skírnir - 01.08.1909, Qupperneq 77

Út af æfisögu Péturs biskups.
269
drög« o. s. frv. Þet.ta er, eitis og mettn munu sjá, engan veginn
hið sama og eg hefði sagt, að »líkur« vœri til, eins og höf. ber
mór á bryit. Mér var persónulega ókunnugt um, að hve miklu
leyti orðasveimurinn hefði við rök að styðjast eða ekki, en duldist
hins vegar ekki, hve ervitt væri að færa óyggjandi rök fyrir hon-
um, þótt hann væri sannur. Vildi eg þvt' hvorki né gat talað hór
um líkur.
Á hinn bóginn þótti mér ekki rótt að láta hann liggja alveg
i þagnargildi, af því að menn þeir, sem hann er runninn frá, voru
báðir tveir svo valinkunnir og róttorðir, að lítt hugsanlegt var, að
þeir hefðu upp úr þurru farið að setja saman þessa hviksögu. Eg
er heldur ekki einn til frásagnar um áðurgreind ummæli Jóns rektors
Þorkelssonar, heldur vill svo vel til, að hann hefir sagt fleirum en
mór hið sama og enda tekið d/pra í árinni, að því er doktorsrit-
gerðina snertir. Gæti eg sennilega, ef til kæmi, leitt rök að því.
Rök þau er höf. tilgreinir til þess að hnekkja fyrgreindum
ummælum eru heldur ekki allsendis skýlaus. Vel vissi eg það, að
Bogi Benediktsson var ekki orðinn tengdafaðir síra Póturs Póturs-
sonar 1841, þegar kirkjusagan var fullprentuð. En þótt enginn
kunningsskapur hafi áður verið með þeim, eins og höf. farast orð,
»og efasamt hvort þeir hafa sést« — sem mór þykir þó alllíklegt,
þar sem síra Pótur hafði 1837—1838 verið prestur að Helgafelli
og ekki er nema fáeinna stunda leið þaðan að Staðarfelli, ef á sjó
•er farið — þá þurftu þeir alls ekki að vera persónulega kunnugir
til þess að lána bækur og handrit hvor hjá öðrum og bera sig
saman um það sem þeim þótti vafasamt. Slíkt hefir bæði fyr og
síðar verið alsiða meðal fræðimanna. Jón Pótursson gat og ósköp
vel vitað orðum sínum stað, þótt ekki væri hann hér á landi 1841.
Ef mér ekki skjátlast, komust flest handrit Boga síðar meir í hans
hendur og er ekki óhugsandi, að hann hafi einmitt einhverstaðar í
þeim fundið rök til ummæla þeirra, er Jón Þorkelsson bar hann
fyrir.
Með þessu sem eg nú hefi tekið fram vildi eg að eins hafa
sýnt, að röksemdaleiðsla höf. er ekki allskostar óyggjandi í þessu
atriði. En sjálfur skal eg að svo komnu ekki leggja neinn dóm á
það, hvort Bogi hafi haft áhrif á vísindaleg rit dr. Péturs eður
ekki.
Fróttabréf, sem eg hefi haft með höndum frá manni í Reykja-
vík til prests eins á Vesturlandi, greinir frá, að dr. Hjaltalín hafi
látið hin alkunnu ummæli sér um munn fara eftir Þingvallafundinn