Skírnir - 01.08.1913, Blaðsíða 56

248
Nútíma hugmyndir um harnseðlið.
fremur öllu öðru kyrð og næði, einmitt þau skilyrði, sem
önnum kafið námsfólk vantar mest.
Um heilbrigða og starfsama námsmenn má fyrirfram
gera ráð fyrir, að þreytan aukist því meir, sem á daginn
líður og sé mest um háttatíma. Þá kemur svefninn og
hvílir líkamlega og andlega. Að morgni vakna menn með
endurnýjað starfsfjör og orku. Margir rithöfundar hafa
verið spurðir, hvenær þeim veitti léttast að skrifa; fiestir
hafa svarað, að það væri á morgnana. Síðari hluta dags
og kvöldin hefðu þeir til að safna efni, lesa, athuga. Sama
er reyndin í skólunum, að andleg þreyta er minst á morgn-
ana. Bekkur sem gerði 40 villur í uppskrift í fyrstu
kenslustund að morgni, gerði 70 villur i öðrum tímanum,
160 í þriðja og 190 i hinum fjórða; þó voru verkefnin öll
jafn erfið. Alt bendir þetta í sömu átt, að fyrir fiesta
menn sé morguninn bezt fallinn til náms. En námið er
áreynsla og því lengur sem haldið er áfram, því meir vex
þreytan, deyfðin, áhugaleysið. Bezt lærist með smáhvíld-
um, en þó ekki mjög mörgum og stuttum, því minninu
virðist háttað líkt og hreyfivél, sem þarf nokkra stund til
að ná fullum hraða. Starfstiminn má ekki vera styttri
en fjórðungur stundar, og hvíldin fáeinar mínútur. Eftir
lengri vinnu þarf lengri hvíld. Meðan unnið er safnar
minnið efni, sem í fyrstu er laust og auðgleymt, einkum
ef lengi hefir verið starfað hvíldarlaust. En þegar maður-
inn hvílist, fellur hinn nýfengna eign i skorður, tengist
eldri endurminningum, verður hold af manns holdi. Ein
tegund minnisleysis, sem stafar af höfuðmeiðslum, skýrir
nokkuð þessa starfsemi undirvitundarinnar. Þá ber svo
við, að menn sem falla á höfuðið og missa ráð og rænu
um stund, muna eftir á allan æflferil sinn, eins og vant er,
nema það sem gerðist seinustu stundirnar, áður en slysið
vildi til. Þá virðast nýjustu endurminningarnar hafa ver-
ið ótengdar, sundurlausar, þegar áreksturinn eyðilagði þær.
Hvíld er jafn nauðsynleg, eins og áreynslan sjálf.
Nú eru tvær aðferðir tii að muna utan að. önnur
er sú að endurtaka efnið, þangað til maður kann reip-